Η καλλιέργεια της καστανιάς

Στην καλλιέργεια της καστανιάς στρέφονται ολοένα και περισσότεροι παραγωγοί, τα τελευταία χρόνια, αναζητώντας μια καλλιέργεια που να τους εξασφαλίζει σημαντικά εισοδήματα εν μέσω της οικονομικής κρίσης που βιώνουν.

Στην χώρα μας υπάρχουν σήμερα πάνω από 10.000 καστανοπαραγωγοί με την καστανιά να καλλιεργείται σε 28 Νομούς (Ξάνθη, Σέρρες, Ημαθία, Τρίκαλα, Χανιά κ.α.) μεταξύ των οποίων και στην Ηλεία.Στην περιοχή μαςεντοπίζεται κυρίως στην ευρύτερη περιοχή Κάπελης-Φολόης-Πηνείας.

Διαρκώς αυξανόμενη η παραγωγή κάστανου

Η ελληνική μέση ετήσια παραγωγή κάστανου υπερβαίνει σήμερα τους 18.000 τόνους, έναντι των 15.000 τόνων το 2014 και 12.000 τόνων το 2012.

Η αύξησητης παραγωγής σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση τα τελευταία χρόνια, έχουν οδηγήσει σε σημαντικό περιορισμό των εισαγωγών από χώρες όπως η Τουρκία, η Πορτογαλία, η Κίνα και η Ν. Κορέα.

Σήμερα το 90% της ελληνικής παραγωγής κάστανου καταναλώνεται στο εσωτερικό, ψητό ή βραστό. Το κάστανο διατίθεται στην αγορά και πωλείται σε υψηλές τιμές (16-20 ευρώ ανά κιλό) ενώ χρησιμοποιείται και ως γλυκό συντηρημένο σε σιρόπι που παρασκευάζεται τοπικά από μικρές επιχειρήσεις, κυρίως σε περιοχές του Πηλίου και του Καρπενησίου.

Η ανεπάρκεια του προϊόντος εντός και εκτός ελληνικών συνόρων καθιστά εξασφαλισμένη την απορρόφηση της παραγωγής και η ελληνική παραγωγή κάστανου, μπορεί να ανακάμψει ακόμα περισσότερο, αρκεί να υπάρξει μια δυναμική και συγκεκριμένη πολιτική σε συνδυασμό με τα πλεονεκτήματα των κλιματικών συνθηκών της χώρας μας.

Η κυριότερη ασθένεια και ο τρόπος αντιμετώπισής της

Το έλκος της καστανιάς αποτελεί την σοβαρότερη ασθένεια της καστανιάς και οφείλεται στο μύκητα Cryphonectria parasitica. Το έλκος της καστανιάς είναι ασθένεια φλοιού και προκαλεί έλκη στα κλαδιά και τον κορμό των δέντρων που προσβάλλει. Η εξέλιξη της ασθένειας είναι ταχύτατη. Όταν τα έλκη γίνουν περιμετρικά, νεκρώνεται το τμήμα του δέντρου που βρίσκεται επάνω από αυτά. Η ασθένεια εμφανίσθηκε στην Ελλάδα το 1963 και από τότε έχει καταφέρει να νεκρώσει πολλά δέντρα.

Τα τελευταία χρόνια εφαρμόζεται μία μέθοδος βιολογικής καταπολέμησης, με εμβολιασμούς με την εισαγωγή υποπαθογόνων στελεχών του μύκητα Cryphonectria parasitica περιμετρικά των ελκών των ασθενών δένδρων («αντιμύκητα» ή «εμβολίου») όχι σε όλα τα ασθενικά δέντρα αλλά σε ένα αριθμό 2-3 ασθενών δένδρων  το στρέμμα, προκειμένου όχι να θεραπεύσουμε την ασθένεια κάθε δένδρου στον καστανεώνα του κάθε παραγωγού αλλά να εγκαταστήσουμε τον «αντιμύκητα» και να μετατραπεί σε υποπαθογόνο και στη συνέχεια η φύση με φυσικούς μηχανισμούς να επιφέρει τη ύφεση της ασθένειας σε 2-4 περίπου χρόνια.

Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται μάλιστα στο δρυόδασος της Φολόης με τα αποτελέσματα μέχρις στιγμής να είναι πολύ ικανοποιητικά.

Ευεργητικές ιδιότητες καστάνου

Το κάστανο αποτελεί καρπό πλούσιο σε θρεπτικά στοιχεία (άμυλο, σάκχαρα, πρωτεΐνες, λίπη και φυτικές ίνες), μεταλλικά στοιχεία και βιταμίνες Β1, Β2, Β3, Β5, C, ενώ αποτελεί τροφή με αρκετά υψηλή θερμιδική αξία χωρίς χοληστερόλη. Με τις φυτικές ίνες που περιέχει βοηθά στην καλή λειτουργία του εντέρου, αλλά και μας χορταίνει, μας αποτρέπει από το τσιμπολόγημα και διατηρεί σταθερά τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα ώστε να μην πεινάμε.Τα νωπά κάστανα περιέχουν 50% νερό, 45%υδατάνθρακες και 5% φυτικό έλαιο.

Σημειώνεται πως η βιταμίνη C είναι θερμοανθεκτική και επομένως δεν διασπάται κατά το βράσιμο ή ψήσιμο των καρπών. Η γεύση της σάρκας του καρπού είναι υπόγλυκη, ζαχαρώδης και στους άγριους καρπούς ελαφρά πικρή, ιδιαίτερα όταν τρώγεται με το περισπέρμιο (χνουδωτή επιδερμίδα).

Παράλληλα και το μέλι που παράγεται από τα άνθη της καστανιάς είναι ιδιαίτερα ευεργετικό καθώς εμποδίζει την ανάπτυξη βακτηριακών προσβολών στον άνθρωπο. Είναι άξιος αναφοράς ότι τα  κάστανα συνιστώνται στην Παιδιατρική για τη θεραπεία περιστατικών γαστρεντερίτιδας και κοιλιακών ανωμαλιών νηπίων και παιδιών. Η περιεκτικότητά του σε φυτικές ίνες είναι επίσης υψηλή και, σε αντίθεση με άλλους ξηρούς καρπούς, το κάστανο περιέχει λίπη σε πολύ χαμηλό επίπεδο (μόνον 2-5%).

Συμπερασματικά, το κάστανο όχι μόνο αποτελεί καρπό υψηλής διατροφικής αξίας, αλλά είναι και εξαιρετικά ευεργετικό για την ανθρώπινη υγεία.

Τέλος, θέλουμε να σημειώσουμε ότι στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ 2014-2020) και ειδικότερα στο υπομέτρο 8.2<< Δάσωση γαιών>> προβλέπεται  η εγκατάσταση οπωροφόρων δέντρων(καστανιές, καρυδιές, μηλιές) με οικονομική ενίσχυση 900 ευρώ/στρέμμα. Προτείνουμε γεωργοί των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών του Νομού μας όπως εξετάσουν την δυνατότητα ένταξης σε αυτό το μέτρο για την καλλιέργεια και την φύτευση καστανιάς.

 Θάνος Καράμπελας

 Γεωπόνος