-«Ένα Νομαρχιακό Νοσοκομείο πλήρως στελεχωμένο και δυο-τρία Αστικά Κέντρα Υγείας με ημερήσια νοσηλεία, η λύση για την Ηλεία»

Την ανθεκτικότητα του υποστελεχωμένου Εθνικού Συστήματος Υγείας υπογραμμίζει σε συνέντευξή του στην «Πρωινή» ο Ηλείος διευθυντής της Πνευμονολογικής Κλινικής του «Ευαγγελισμού», Γιώργος Μπουλμπασάκος. Παράλληλα, εξηγεί γιατί η ανοσία της αγέλης είναι μια καταστροφή θεωρία και γιατί μόνο ένα ασφαλές εμβόλιο θα σημάνει το τέλος της πανδημίας, ενώ καταθέτει και την άποψή του για τις «άγονες» προκηρύξεις μόνιμων γιατρών στα περιφερειακά νοσοκομεία και πώς πρέπει αυτά να οργανωθούν, ενώ μιλώντας ειδικά για την Ηλεία επισημαίνει ότι δεν  υπάρχει δυνατότητα για κατακερματισμό του ήδη περιορισμένου αριθμού ιατρών, υποστηρίζοντας πως η λύση που θα εξυπηρετούσε τις ανάγκες των πολιτών θα ήταν η λειτουργία ενός Νομαρχιακού Νοσοκομείου πλήρως στελεχωμένου και δυο- τριών Αστικών Κέντρων Υγείας.

Ερ.: Σε ποιους λόγους πιστεύετε ότι οφείλεται η ανθεκτικότητα που επέδειξε το Εθνικό Σύστημα Υγείας στην αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού;

Απ: Στη χώρα μας το Δημόσιο Σύστημα Υγείας προσφέρει καθολική πρόσβαση και στηρίζεται τόσο στη φορολογία, όσο και στην ασφάλιση, ενώ υπάρχει και μεγάλη συμμετοχή ιδιωτικής δαπάνης.Το ΕΣΥ, όλα τα χρόνια του Μνημονίου μέχρι σήμερα υποχρηματοδοτείται, είναι υποστελεχωμένο, είναι γερασμένο και με πολλούς ανορθολογισμούς. Έχει εγγενείς αδυναμίες, με μεγαλύτερη αυτή της έλλειψης Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Παρότι λειτουργούν 201 Κέντρα Υγείας, 200 πρώην Πολυιατρεία του ΙΚΑ (ΠΕΑΥ), 1487 Περιφερειακά Ιατρεία στις Αγροτικές περιοχές και 127 Τοπικές Μονάδες Υγείας (ΤΟΜΥ)σε αστικές περιοχές, Δημοτικά Ιατρεία, απέχουμε πολύ από τονα έχουμε πρόληψη και προαγωγή Υγείας όπως κάθε πρωτοβάθμιο Σύστημα Υγείας οφείλει να παρέχει.

Ανεξάρτητα από όλους αυτούς τους λόγους, το ΕΣΥ έδειξε ανθεκτικότητα, επάρκεια και αποτελεσματικότητα. Κάλυψε γρήγορα τα μεγάλα κενά που υπήρχαν στις κλίνες ΜΕΘ, έστω με προσωρινό τρόπο, που πλέον έγινε κατανοητό ότι θα πρέπει να προσεγγίσουμε τον μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε. σε μόνιμη βάση.Το ΕΣΥ διαθέτει οργανωτική δικτύωση με τοπικά Νοσοκομεία, Νομαρχιακά Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία και υπάρχουν και οι μεγάλες Μονάδες Υγείας της πρωτεύουσας.
Έχει υψηλού επιπέδου ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, με μεταπτυχιακές σπουδές και μετεκπαίδευση σε χώρες με ανεπτυγμένα συστήματα Υγείας.

Με ανεπτυγμένο το αίσθημα ευθύνης, κατόρθωσε γρήγορα να δημιουργήσει τις απαραίτητες δομές σε όλα τα νοσοκομεία της χώρας, παρότι δεν υπήρχε κεντρικός σαφής σχεδιασμός.Η γρήγορη επιβολή περιοριστικών μέτρων από την κυβέρνηση έδρασε καταλυτικά και μας έδωσε πολύτιμο χρόνο.Το δράμα της Ιταλίας που καθημερινά παιζόταν στις οθόνες μας, μας κινητοποίησε και συνειδητοποιήθηκε η μεγάλη απειλή. Σημαντικός υπήρξε και ο ρόλος της Επιτροπής υπό τον κ.Τσιόδρα που με αμεσότητα, ενσυναίσθηση και τεκμηριωμένο επιστημονικό λόγο κέρδισε την εμπιστοσύνη των πολιτών. Με σύστημα σωστής ιχνηλάτησης των κρουσμάτων, δημιούργησε αίσθημα ασφάλειας και απέτρεψε φαινόμενα πανικού.Έγιναν γρήγορα προσλήψεις ιατρονοσηλευτικού προσωπικού, οι οποίες κάλυψαν μεγάλα κενά που υπάρχουν στο σύστημα, παρότι υπήρξαν μεγάλα προβλήματα στη διαχείριση του υπάρχοντος ιατρικού προσωπικού.Φυσικά, καθοριστικό λόγο για να αντέξει το Σύστημα Υγείας, έπαιξε η πολιτική και κοινωνική συναίνεση στην εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων.Οι πολίτες συμμορφώθηκαν και τήρησαν το «Μένουμε Σπίτι».

Ερ: Πόσο πιθανό είναι ένα δεύτερο «κύμα» μετάδοσης του ιού το φθινόπωρο και σε τι ένταση;

Α: Το ερώτημα δεν είναι εάν, αλλά πότε.Αρκούν λίγα κρούσματα με μεγάλη δυνατότητα μετάδοσης για να έχουμε δεύτερο κύμα και τώρα. Το πλέον πιθανό όμως, είναι να έχουμε ένα δεύτερο κύμα το φθινόπωρο. Ο ιός υπάρχει, δεν έχουμε αναπτύξει ανοσία. Για να σταματήσει η εξάπλωση του COVID-19 χρειάζεται να έχει ανοσία το 70% του πληθυσμού.Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το δεύτερο κύμα της ισπανικής γρίπης στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, προξένησε περισσότερους θανάτους από το πρώτο. Σύμφωνα με το σύνηθες μοντέλο των κορωνοϊών, το πιθανότερο είναι η μετάδοση να κλιμακωθεί έως τον Νοέμβριο και τα κρούσματα τον Δεκέμβριο. Υπάρχει η πιθανότητα να βρεθούμε αντιμέτωποι συγχρόνως και με επιδημία γρίπης.

Το θετικό είναι ότι πλέον είμαστε υποψιασμένοι και δεν θα αιφνιδιαστούμε. Υπάρχει σύστημα έγκαιρης ανίχνευσης, απομόνωσης των κρουσμάτων και ιχνηλάτησης των επαφών.Το σύστημα Υγείας θα είναι περισσότερο έτοιμο και ενδεχόμενα θα υπάρξει αποτελεσματική θεραπεία.Σημαντικό επίσης είναι ότι οι πολίτες είναι εκπαιδευμένοι στο να τηρούν τα μέτρα προστασίας.Σε κάθε περίπτωση, μόνο ένα ασφαλές εμβόλιο θα σημάνει το τέλος της πανδημίας.

Ερ.:Γιατί δεν εφαρμόσαμε και στην Ελλάδα το μοντέλο των μαζικών τεστ, όπως έκαναν κάποιες χώρες της Ασίας (Νότια Κορέα, Σιγκαπούρη, Ταϊβάν);

Απ: Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έφερε τη Ν. Κορέα ως παράδειγμα, ότι ο ιός μπορεί να αναχαιτιστεί και κάλεσε άλλες χώρες να εφαρμόσουν τα μαθήματα της Κορέας.

ΠΡΩΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: Γρήγορη επέμβαση πριν από την κρίση.

Η κυβέρνηση της Ν. Κορέας, μία εβδομάδα μετά το πρώτο κρούσμα, ζήτησε από τις φαρμακευτικές εταιρείες της χώρας να αναπτύξουν μαζικά τεστ για τον κορωνοϊό και αυτό έγινε εφικτό μέσα σε δύο εβδομάδες.

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΑΘΗΜΑ:Έγκαιρα και μαζικά τεστ.

Η Ν. Κορέα έκανε τεστ σε περισσότερους ανθρώπους από κάθε άλλη χώρα. Έτσι απομόνωσε έγκαιρα αρκετούς φορείς του ιού και ξεκίνησαν πιο νωρίς θεραπεία. Λειτούργησαν πάνω από 600 κέντρα, αποκλειστικά για διενέργεια τεστ κορονοϊού.

ΤΡΙΤΟ ΜΑΘΗΜΑ:Λεπτομερής ιχνηλάτηση, απομόνωση και επιτήρηση.

Για να γίνουν αυτά, έγινε εκτεταμένη χρήση καμερών ασφαλείας στους δρόμους, παρακολούθηση στοιχείων πιστωτικών και χρεωστικών καρτών για αποκάλυψη συναλλαγών και ανάλυση στοιχείων GPS από τα κινητά τηλέφωνα, τα αυτοκίνητα και άλλα.

ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΑΘΗΜΑ:Ευρεία συνεργασία από το κοινό

Οι Ασιάτες είναι εκ παραδόσεως πιο πειθαρχημένοι. Η Κυβέρνηση απολαμβάνει μεγάλης εμπιστοσύνης και ο πανικός του κοινού είναι μικρός.Το ερώτημα πόσο μπορεί το κορεάτικο μοντέλο να εφαρμοστεί σε άλλες χώρες και ιδιαίτερα στη χώρα μας, είναι εύκολο να απαντηθεί.

Ερ.: Τελικά, η πολιτική της «ανοσίας αγέλης» θα μπορούσε να εφαρμοστεί με επιτυχία σε κάποιο κράτος ή είναι εξαρχής καταδικασμένο σχέδιο;

Απ.: Για να μπορέσει να επιτευχθεί η ανοσία της αγέλης, με βάση τα σημερινά δεδομένα, χρειαζόμαστε να αποκτήσουν ανοσία τα 2/3 του πληθυσμού, ώστε να επιβραδυνθεί η μεταδοτικότητα της νόσου.Το πρόβλημα δεν εξαλείφεται πλήρως, σίγουρα όμως μειώνεται.Για να υπάρχει πραγματική μείωση, θα πρέπει η ανοσία να ισχύει για όλους όσους κολλήσουν, αλλά και να διαρκεί για ένα σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα, τουλάχιστον για ένα έτος.Για να αναπτύξουν ανοσία τα 2/3 του πληθυσμού, θα πρέπει να εκτεθούν στη νόσο πάνω από 6 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ελλάδα.

Στην περίπτωση αυτή, ο αριθμός των θανάτων θα ήταν κοντά στις 15.000. Πιο τρανό παράδειγμα αποτελεί η Βρετανία, που προσπάθησε να την εφαρμόσει. Μπροστά στις τραγικές προβλέψεις που έκαναν λόγο για πολλούς νεκρούς, έκανε πίσω και ανακοίνωσε lockdown.Η Ολλανδία βρέθηκε ένα βήμα πριν από την εξάντληση κλινών εντατικής θεραπείας.Η Σουηδία είναι αντιμέτωπη με χιλιάδες θανάτους και δεν αποφεύγει την οικονομική κρίση.Στις ΗΠΑ του προέδρου Τράμπ, τα αποτελέσματα προκαλούν ίσως την αρχή μια μεγάλης κοινωνικής κρίσης.Η ανοσία της αγέλης είναι μια καταστροφική θεωρία. Άρα, η καλύτερη προσέγγιση είναι: αποκλιμάκωση μεν, με φυσική απόσταση, με μάσκες, με μεγάλη προσοχή στους ηλικιωμένους και στις ευπαθείς ομάδες και ταυτόχρονα, αύξηση των τεστ και της πληθυσμιακής ιχνηλάτησης. Φυσικά εάν βρεθεί φάρμακο ή υπάρξει εμβόλιο, τα πράγματα θα είναι τελείως διαφορετικά.

Ερ.: Τα τελευταία χρόνια διαπιστώνεται το φαινόμενο να κηρύσσονται άγονες προκηρύξεις μόνιμων θέσεων ιατρικού προσωπικού σε περιφερειακά νοσοκομεία, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την Παθολογική του ΓΝ Πύργου, όπου δεν εκδηλώνεται ενδιαφέρον. Σε ποιους λόγους πιστεύετε ότι οφείλεται αυτή η έλλειψη ενδιαφέροντος από πλευράς των γιατρών;

Απ.: Το πρόβλημα της υποστελέχωσης που υπάρχει στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, είναι γνωστό την τελευταία δεκαετία. Ο θεσμός του επικουρικού γιατρού ουσιαστικά κατήργησε τον εισαγωγικό βαθμό του Επιμελητή Β’ στο ΕΣΥ. Οι επικουρικοί γιατροί είναι με ετήσιες συμβάσεις, διετείς στις ΜΕΘ και έχουν απολαβές Επιμελητή Β’. Μέχρι πριν από λίγο χρονικό διάστημα, είχαμε μόνο αυτή τη δυνατότητα ουσιαστικά. Με την προκήρυξη, πλέον, ορισμένων θέσεων μόνιμου ιατρικού προσωπικού, διαπιστώθηκε ότι τα περιφερειακά νοσοκομεία αδυνατούν να στελεχωθούν, γιατί δεν υπάρχει ενδιαφέρον. Οι λόγοι είναι πολλοί.

1. Ιατρική μετανάστευση: Πάνω από 18.000 γιατροί εργάζονται στο εξωτερικό. Το braindrain για την Ελλάδα έχει και δυσμενείς οικονομικές προεκτάσεις, καθώς η χώρα μας δεν αξιοποιεί τους επιστήμονες των οποίων τις σπουδές χρηματοδότησε.
2. Χαμηλές αμοιβές ιατρικού προσωπικού
3. Προβληματικές συνθήκες εργασίας: Πολλές εφημερίες, χωρίς τα απαραίτητα μέσα.
4. Κλινικές υποστελεχωμένες, με οργανογράμματα παρωχημένα
5. Περιορισμένη δυνατότητα επιστημονικής ενημέρωσης και εξέλιξης.

Ειδικά στο νομό Ηλείας, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι δεν υπάρχει δυνατότητα για κατακερματισμό του ήδη περιορισμένου αριθμού ιατρικού δυναμικού. Ένα Νομαρχιακό Νοσοκομείο πλήρως στελεχωμένο, με σύγχρονο ιατρο-τεχνολογικό εξοπλισμό και δυο-τρία Αστικά Κέντρα Υγείας, με δυνατότητα κλινικών ημερήσιας νοσηλείας, είναι μια λύση που πρωτίστως εξυπηρετεί τις ανάγκες των πολιτών του Νομού.

Ερ.: Πόσο υπαρκτό είναι για τους γιατρούς του ΕΣΥ το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout);

Απ.:Η επαγγελματική εξουθένωση συγκαταλέγεται στα τέσσερα συχνότερα αναφερόμενα προβλήματα, που σχετίζονται με την προσφορά εργασίας στην Ευρώπη.Όσον αφορά στη συχνότητα εμφάνισής της μεταξύ των γιατρών και των νοσηλευτών, από μελέτες που έγιναν διεθνώς, φαίνεται να παρουσιάζεται συχνά σε αυτούς τους επαγγελματίες.Ειδικότερα, σημαντικό ποσοστό των γιατρών που συμμετείχαν στις μελέτες, εμφανίζουν υψηλά επίπεδα συναισθηματικής εξάντλησης (10-56%), αυξημένα επίπεδα αποπροσωποποίησης (13-47%) και μειωμένα προσωπικά επιτεύγματα (4-59%).

Το αντίστοιχο εύρος της συχνότητας για καθεμιά από τις παραμέτρους της επαγγελματικής εξουθένωσης, από μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε νοσηλευτικόπροσωπικό ήταν 15-50%, 7-37% και 25-76%. Στην Ελλάδα αντίστοιχες μελέτες έχουν γίνει κυρίως στο νοσηλευτικό προσωπικό. Τα αποτελέσματα των μελετών δείχνουν υψηλά ποσοστά επαγγελματικής εξουθένωσης.Κατά συνέπεια, επιτακτική κρίνεται η ανάγκη ορθολογικής αντιμετώπισης της επαγγελματικής εξουθένωσης στους χώρους υγείας μέσα από οργανωμένες δομές και πλαίσια.

Η διοίκηση των νοσοκομείων οφείλει να ενδιαφερθεί, εξασφαλίζοντας αποτελεσματικούς τρόπους χειρισμού, ώστε να διασφαλίζεται η ποιότητα στις παρεχόμενες υπηρεσίες.Πρέπει να γίνουν περισσότερες έρευνες στη χώρα μας, ιδιαίτερα στον ιατρικό τομέα, που υστερούμε αισθητά. Πρέπει να θεσπιστούν όρια επικινδυνότητας-ασφάλειας, προκειμένου να διασφαλίζεται η καλύτερη δυνατή ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών Υγείας σε όλους.