ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ: «Καρναβάλι για πάντα…»
Γράφει η Ελένη Παπαδοπούλου
H Αποκριά της ελληνικής υπαίθρου είναι, παραδοσιακά, μια τελετουργία εξευμενισμού και αποσυμπίεσης, ένας ανάποδος κόσμος που βγάζει τη γλώσσα στον κανονικό…
Ευάγγελος Αύδικος, ομότιμος καθηγητής λαογραφίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Τη χαρά της γιορτής της Αποκριάς, του γλεντιού και του ξεφαντώματος μέχρι… τελικής πτώσης, έζησαν χθες χιλιάδες Ηλείοι, μικροί και μεγάλοι, που συμμετείχαν είτε στα γκρουπ είτε από την πλευρά των θεατών στα δύο μεγάλα καρναβάλια της περιοχής, στον Πύργο και στην Αμαλιάδα που άνοιξαν τον καρναβαλικό χορό της Ηλείας καθώς την άλλη Κυριακή έχουμε το δεύτερο γύρο στις υπόλοιπες περιοχές του νομού. Η χαρά της γιορτής ήταν παρούσα, πόλεις ζωντανές, άνθρωποι ζωντανοί που έμοιαζαν ξένοιαστοι, επιστράτευσαν όλο τους το κέφι, τη δημιουργικότητα και τη φαντασία τους, σε μια διαδικασία «απελευθέρωσης» με έναν τρόπο μαγικό!
Ειδικά φέτος, δήμοι και σύλλογοι έβαλαν τα δυνατά τους, διοργανώνοντας όχι μόνο χθες αλλά και τις προηγούμενες μέρες διάφορα αποκριάτικα καλλιτεχνικά δρώμενα, events, εκδηλώσεις για παιδιά, κρυμμένους θησαυρούς, πάρτι σε μαγαζιά κι άλλα πολλά κρατώντας ζωντανή και την αγορά που τόσο έχει ανάγκη αυτές τις τονωτικές ενέσεις. Φορώντας τις ποικιλόσχημες μάσκες τους και κρύβοντας πίσω απ’ αυτήν το πρόσωπό τους, χιλιάδες άνθρωποι άφησαν ελεύθερο τον πραγματικό εαυτό του σ’ ένα τρελό ξεφάντωμα, δραπετεύοντας έστω και για λίγο από τα προβλήματα της καθημερινότητας. Έτσι, στον παράδεισο της… ψευδαίσθησης που του χάρισε ένα ξέφρενο γλέντι, γεννήθηκε το Καρναβάλι!
Το Καρναβάλι είναι ένα από τα αρχαιότερα έθιμα, ένα μείγμα αρχαίων και μεσαιωνικών παραδόσεων, μια από τις πιο αρχαίες εκφάνσεις του ανθρώπινου πολιτισμού, ένα έθιμο που ξεκίνησε από τις ελληνικές διονυσιακές τελετές, αλλά φαίνεται ότι «επέστρεψε» μέσω της Δύσης και των συχνών επαφών μας με την Ιταλία και τη Βενετία, μια πορεία που όπως λέγεται οδηγεί στην κάθαρση πριν την εξάγνιση της Σαρακοστής. Αποτελεί έναν προάγγελο της άνοιξης μέσα στον χειμώνα που συμβολίζει την αποδοχή κάθε τρελής επιθυμίας, το γλέντι και τις μεταμφιέσεις και οδηγείται στο τέλος του πίσω από τη λάμψη της φλόγας, όταν πια καίγεται ο Καρνάβαλος.
Και τα αποκριάτικα έθιμα που αναβιώνουν τις μέρες του Καρναβαλιού είναι οι ισχυροί και ακατάλυτοι δεσμοί του χθες με το σήμερα κι είναι ωραίο να τα διατηρούμε. Βεβαίως οι αποκριές και κυρίως το ίδιο το καρναβάλι, στη σημερινή τους μορφή στον αστικό ιστό- γιατί στα χωριά είναι πιο αγνά τα πράγματα- είναι γεγονός ότι έχει ξεφύγει από τον αρχικό του στόχο, από τον παραδοσιακό εορτασμό του κι έχει εμπορευματοποιηθεί, όμως ακόμα κι αυτό δεν το βρίσκω προσωπικά κακό. Η Πάτρα ζει από το Καρναβάλι όλο το χρόνο! Το Πατρινό Καρναβάλι ένα από τα πολυπληθέστερα σε μεταμφιεσμένους στον κόσμο, το μοναδικό που αφορά όλον τον κόσμο της πόλης.
Θα ήθελα λοιπόν να μείνω στην ουσία. Το καρναβάλι είναι μια περίοδος ανατροπής των πάντων, απελευθέρωσης. Δεν ισχύει η καθημερινή τάξη των πραγμάτων. Αυτή η φιλοσοφία του «ανάποδου» κόσμου εκφράζεται σε πολλές εκδηλώσεις, μεταξύ άλλων και στις μεταμφιέσεις γιατί το γνώρισμα της Αποκριάς είναι το μασκάρεμα και η μεταμφίεση, οι ρόλοι αλλάζουν. Καθένας που συμμετέχει, βρίσκει την ευκαιρία να βγει έξω από την τυποποίηση, να αμφισβητήσει, να διακωμωδήσει, να σπάσει τα προσωπικά όρια του συμβατικού καθωσπρεπισμού του. Να αφήνεται ξέγνοιαστος στους πόθους και τις επιθυμίες του και να συμπεριφέρεται όπως ο ίδιος θέλει. Κι όλοι το έχουμε ανάγκη. Να δραπετεύουμε με κάθε ευκαιρία από την σκληρή πραγματικότητα…
