Τασσώ Γαΐλα: Αίσωπος για το κλείσιμο των σχολείων
Σχολείο τέλος… μικροί μαθητές του Πύργου Καλό Καλοκαίρι!
6ος π. Χ. αιώνας
Παραμυθάς
Μια φορά και έναν καιρό και γύρω στο 2.000 π. Χ, Θράκες εγκατέλειψαν την πατρίδα τους την Θράκη και έφυγαν μακριά σε αναζήτηση νέας πατρίδας και πλούτου.
Κάποια στιγμή έφτασαν στην Ανατολή στην Μικρά Ασία αφού πρώτα περάσανε την θάλασσα που πολύ αργότερα ονομάστηκε Ελλήσποντος και έφτιαξαν ένα μεγάλο κράτος, από την θάλασσα του Ελλησπόντου μέχρι την Καππαδοκία στα βάθη της Ανατολής και μέχρι τα μέρη που ζούσαν οι αρχαίοι Πέρσες.
Τους Θράκες αυτούς απογόνους της φυλής του Ορφέα, τους λέγανε Φρύγες, έτσι και το κράτος τους το ονόμασαν Φρυγία. Πρωτεύουσα της Φρυγίας ήταν το Γόρδιο, με τον γνωστό Γόρδιο δεσμό (ο δεσμός της άμαξας του Γόρδιου) που συμβόλιζε την κατοχή της Ασίας και που τον έκοψε με ξίφος ο Μέγας Αλέξανδρος στην πορεία του για την κατάκτηση της Περσίας.
Άλλη μεγάλη πόλη της Φρυγίας ήταν το Κοτύαιον (σήμερα τουρκική πόλη Kritahya), στο οποίο ζούσαν Έλληνες μέχρι το 1923. Εμείς θα μείνουμε στο Αρχαίο Κοτύαιον και στον 6ο π. Χ. αιώνα, εποχή που σε αυτή την πόλη θα γεννηθεί ο πιο μεγάλος παραμυθάς όλων των αιώνων, ο μυθοπλάστης Αίσωπος.
Λένε πως ο καημένος ο μικρός Αίσωπος ήταν ασχημούλης κοντός και…. με καμπούρα στην πλάτη! Φυσικά έτσι και έμεινε σε όλη του την ζωή, μόνο που ταυτόχρονα, όπως λένε, ήταν πολύ ευφυής και με μεγάλη μόρφωση.
Σύμφωνα με την μαρτυρία του Ιστορικού Ηρόδοτου (5ος αι. π. Χ.) ο Αίσωπος ήτανε δούλος και μέσω του δουλεμπορίου, αγοράστηκε από τον φιλόσοφο της Σάμου Ξάνθο και στην συνέχεια αυτός τον πούλησε στον επίσης Σάμιο σοφό Ιάδμονα. Ο Ιάδμων, θαύμαζε πολύ τον Αίσωπο για την σοφία του και τον απελευθέρωσε, έτσι ο Αίσωπος, ελεύθερος πλέον άρχισε να γυρίζει όλη την αρχαία Ελλάδα και να αφηγείται Μύθους. Μύθους διδακτικούς, κυρίως σε μορφή διαλόγων μεταξύ ζώων, που μιλούν και ενεργούν σαν άνθρωποι, ενώ υπάρχουν και αρκετοί με φυτά και ανθρώπους. Όλοι οι μύθοι του Αισώπου τελειώνουν πάντα με ένα επιμύθιον (=δίδαγμα) δίδαγμα για τα παιδιά και για τους μεγάλους.
Ήταν άραγε, οι μύθοι που διηγιόταν στο λαό ο Αίσωπος, όλοι δικοί του; Μύθοι με ζώα και φυτά που είχαν ανθρώπινη νόηση και ενέργεια, ήταν γνωστοί στους Αρχαίους Έλληνες, από τον Ησίοδο και τον Αρχίλοχο, συγγραφείς οι οποίοι έζησαν πριν τον Αίσωπο. Φυσικό είναι επομένως, ο Αίσωπος να μετέφερε πολλούς από τους παλαιότερους μύθους και να επινόησε και δικούς του. Όπως και να έχει, μετά τον θάνατο του ο λαός που λάτρευε αυτό το είδος (τους μύθους), απέδιδε στον Αίσωπο την πατρότητα τους.
Ταξίδεψε στην Ανατολή, ταξίδεψε στην Αίγυπτο, την Αθήνα, την Κόρινθο και τελικά ο Αίσωπος έφτασε στους Δελφούς. Κάποιο αρχαίο λαϊκό βιβλίο γράφει πως εκεί τον διάσημο Αίσωπο δολοφόνησαν οι Ιερείς των Δελφών επειδή τους έλεγε για την πολιτεία τους. Αλλά και ο ιστορικός Ηρόδοτος αναφέρει την δολοφονία του Αισώπου, χωρίς όμως αυτός να γράφει την αιτία του φόνου.
Συλλογή με τους μύθους του Αισώπου κατέγραψε ο Δημήτριος ο Φαληρέας γύρω στο 300 π. Χ., συλλογή που δυστυχώς δεν σώθηκε.
Όλες οι σωζόμενες συλλογές με τους μύθους του Αισώπου- που φυσικά ο ίδιος δεν τους έγραφε, μόνο τους δίδασκε-, γράφτηκαν από τον 1ο, 2ο αι. μ. Χ. και μετά. Από τις πιο γνωστές Ελληνικές εκδόσεις είναι αυτή του Αδαμάντιου Κοραή, το 1810.
Ο Αίσωπος, φέρει τον τίτλο: Πατέρας της Μυθογραφίας, Θράκας όπως και ο δάσκαλος Ορφέας, δημιουργός και αφηγητής μύθων με πρωταγωνιστές κυρίως ζώα, οι δε ηθικές αλήθειες που εκφράζονται σε αυτούς αναφέρονται στους ανθρώπους. Ο Αίσωπος έζησε και δίδαξε τον 6ο αι. π. Χ. και από τον 5ο αι. π. Χ. οι μύθοι του, οι Αισώπιοι Μύθοι, σε πεζό ή ποιητικό λόγο αποτέλεσαν ευχάριστο ανάγνωσμα για όλους και κυρίως για παιδιά και μαθητές.
21ος αι. μ. Χ. και οι μύθοι του Αισώπου φιλοξενούνται στα Σχολικά Αναγνωστικά Βιβλία πολλών κρατών.
Τον Αίσωπο τον μιμήθηκαν πολλοί, από τον Οράτιο και τους μυθογράφους του Μεσαίωνα μέχρι στους νεότερους χρόνους οι Γάλλοι Λα Φοντέν (1621-1695), Φλοριάν (1755-1794), καθώς και ο διάσημος Ρώσος Κριλόφ (1769-1844), παρ’ όλα αυτά ο Αίσωπος κατάφερε να “κρατήσει” τον τίτλο του «μεγαλύτερου Παραμυθά όλων των αιώνων» .
Οι εκδόσεις και μεταφράσεις των μύθων του Αισώπου είναι συνεχείς.
Παραμύθι του Αισώπου
Ο Γεωργός και τα παιδιά του
Μία φορά κι ένα καιρό, σ’ ένα μακρινό χωριό, ζούσε ένας καλός γεωργός που μια μέρα, ο καημένος, αρρώστησε, έπεσε στο κρεβάτι κι όλο χειροτέρευε…..
Αφού δεν γινόντανε καλά με τα γιατροσόφια και τα βότανα που του έδινε να πιεί η γυναίκα του, κατάλαβε ο γεωργός πως πλησιάζει το τέλος του και κάλεσε κοντά του τους δύο γιούς του που ήταν δυνατά και γεροδεμένα παλληκάρια, αλλά, είχαν ένα μεγάλο ελάττωμα την τεμπελιά! Σταθήκανε οι δυο γιοί γύρω από το κρεβάτι του άρρωστου πατέρα τους και τον άκουσαν να τους λέει με φωνή αδύναμη από την αρρώστια:
– « Παιδιά μου … εγώ τώρα φεύγω από τούτο τον κόσμο….. και αφήνω στα χέρια σας ότι έχω……… Στη ζωή μου δούλεψα σκληρά, όσο μπορούσα. Τώρα είναι η σειρά σας να δουλέψετε να μην χαθούνε όλα αυτά που θα σας αφήσω……. Λοιπόν, μέσα στο αμπέλι, σας έχω αφήσει όλη μου την περιουσία. Εκεί έχω κρύψει πολύ καλά τον θησαυρό για να τον βρείτε εσείς, να σας κάνει πλούσιους. Μόνο, προσέξτε, προσέξτε καλά να μην χαλάσετε τα κλήματα από το αμπέλι. Και κάτι άλλο….. να μοιράσετε δίκαια τον θησαυρό που θα βρείτε…..
Αυτά είπε ο άρρωστος γεωργός στους δύο γιούς του και έκλεισε για πάντα τα μάτια του. Κλαίγανε, κλαίγανε για τον χαμό του πατέρα τους οι δύο νέοι, μα θυμόντανε και τα λόγια του για τον θησαυρό στ’ αμπέλι….
Ήρθε η άνοιξη και ένα ηλιόλουστο πρωινό οι δύο νέοι πήρανε από μια τσάπα κι ένα κλαδευτήρι ο καθένας και ξεκίνησαν για το αμπέλι.
– Γιώργη που λες να έχει θάψει ο πατέρας τον θησαυρό, ρωτάει ο μεγάλος αδελφός τον μικρότερο καθώς προχωρούσαν για το αμπέλι.
– Δεν ξέρω Μιχαλιό. Αυτό που ξέρω είναι πόσο ανάγκη έχουμε τα λεφτά γι αυτό λέω πως εγώ δεν θα σταματήσω να ψάχνω μέχρι να τον βρω, απάντησε ο μικρότερος.
Φτάσανε κάποτε στο αμπέλι, κοιτάζανε γύρω – γύρω μη δούνε κανένα σημάδι για το που μπορούσε να είναι ο θησαυρός, τίποτα ….
– Βλέπεις τίποτα Μιχαλιό;
– Τίποτα Γιώργη. νομίζω, πρέπει να σκάψουμε όλο το αμπέλι. Μόνο έτσι θα βρούμε το θησαυρό. Ξεκινάμε; Άρχισαν με τις τσάπες να σκάβουν, πιάσανε και με τα κλαδευτήρια τους και κόψανε τα κλαδιά από τα κλήματα που ήταν πυκνά και φoυντωμένα, αλλά θησαυρός πουθενά! Απογοητευμένοι οι δύο αδελφοί γυρίσανε στο χωριό, στο σπίτι τους.
Ο καιρός περνούσε, και ……. ήρθε το καλοκαίρι: Μετά το φθινόπωρο που είναι η εποχή του τρύγου. Τα δύο τεμπέλικα αδέλφια σκεφτήκανε να πάνε πάλι στο αμπέλι να ψάξουν για το θησαυρό. Μα όταν έφθασαν εκεί τους περίμενε μία μεγάλη έκπληξη!
– Γιώργη κοίτα τα κλαδιά σταφύλια που έχουν! είναι τόσα πολλά που ακουμπούν στη γη!
– Έλα Μιχαλιό, έλα να τα μαζέψουμε, να τα βάλουμε στα κοφίνια.
Και μαζέψανε τα δύο αδέλφια τα σταφύλια και άλλα τα πουλήσανε, άλλα τα έκαναν κρασί και το πούλησαν κι αυτό και η σοδειά τους από το αμπέλι που τους άφησε ο πατέρας τους ήτανε …….. θησαυρός.
Γιατί, πουλήσανε τα σταφύλια, πουλήσανε το κρασί και μάζεψαν λεφτά πολλά που τα σωριάζανε στο τραπέζι και τα μοιράζανε δίκαια μεταξύ τους έτσι όπως τους είχε πει ο γεωργός πατέρας τους λίγο πριν πεθάνει.
Τα δύο αδέλφια κατάλαβαν πως ο θησαυρός που τους είχε πει ο πατέρας τους δεν ήτανε θαμμένος στη γη, αλλά ήτανε το ίδιο το αμπέλι!
Αίσωπος. Ο μεγάλος μας συγγραφέας, που έζησε το 600 π. Χ., ο οποίος με τους μύθους του προσπαθούσε να διορθώσει τα ανθρώπινα ελαττώματα. Εδώ, στο μύθο του «Ο γεωργός και τα παιδιά του», θέλει να μας πει πως δεν υπάρχει μεγαλύτερος θησαυρός από την εργασία.
Σκίτσα παραμυθιού: Ρία Γαΐλα, σκιτσογράφος
Πηγές: Αισώπειοι Μύθοι/Εκδ.: Ζήτρος
Εγκυκλ. Λεξικό Δομή: τ.3
Διασκευή – Προσαρμογή
Τασσώ Γαΐλα
Αρθρογράφος-Ερευνήτρια
