Συντάξεις: Πότε περικόπτονται και πότε όχι σε περίπτωση εργασίας

Θέματα φορολογίας που μας κέντρισαν το ενδιαφέρον

του Αλεξίου Νταουλάρη
(Αντ/δρος Δ.Σ. Stirixis, μέλος Δ.Σ. Ένωσης Λογιστών Φοροτεχνικών Ν. Ηλείας)

Περικόπτονται κατά 60% οι μικτές (κύριες και επικουρικές) συντάξεις σε όσους συνταξιούχους αναλαμβάνουν εργασία ή αποκτούν υποχρεωτικώς ασφαλιστέα δραστηριότητα ή ιδιότητα μετά την έναρξη ισχύος του νέου ασφαλιστικού νόμου (ν.4387/2016), δηλαδή μετά τις 12.5.2016. Το παραπάνω ποσοστό ισχύει ανεξαρτήτως ηλικίας και ποσού μικτής σύνταξης. Η σύνταξη επανέρχεται σε περίπτωση διακοπής της σχέσης εργασίας ή παύσης της ασφαλιστέας ιδιότητας.

Δεν περικόπτεται η σύνταξη κατά 60% σε όσους συνταξιούχους απέκτησαν ασφαλιστέα ιδιότητα ή δραστηριότητα πριν τις 12.5.2016. Για τα παραπάνω πρόσωπα εξακολουθεί να ισχύει το προηγούμενο ευνοϊκότερο ασφαλιστικό καθεστώς. Όσον αφορά, ωστόσο, την υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών, θεωρούμε ότι οι παραπάνω συνταξιούχοι θα κληθούν να καταβάλουν εισφορές σύμφωνα με τα ποσοστά του νέου ασφαλιστικού νόμου, καθώς είναι πρακτικά αδύνατο να διατηρηθεί σε ισχύ το προηγούμενο καθεστώς υπολογισμού των εισφορών βάσει ασφαλιστικών κλάσεων.

Δεν περικόπτεται η σύνταξη κατά 60% σε όσους συνταξιούχους συμμετέχουν ως μέλησε διοικητικό συμβούλιο ανώνυμης εταιρείας, εφόσον δεν λαμβάνουν αμοιβή ή αποζημίωση οποιασδήποτε μορφής για τη συμμετοχή τους αυτή. Η ιδιότητα του άμισθου μέλους διοικητικού συμβουλίου δεν συνιστά ιδιότητα υποχρεωτικώς υπακτέα σε ασφάλιση και δεν δημιουργεί υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών.

Ασφαλιστικό

Το ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών των €5.860 για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς εφαρμόζεται και επί πολλαπλής μισθωτής απασχόλησης όσον αφορά όμως μόνο την εισφορά ασφαλισμένου. Προφανώς, η ανώτατη μηνιαία βάση των €5.860 θα εφαρμόζεται στο άθροισμα των εισοδημάτων από τους διαφορετικούς εργοδότες. Δηλαδή, ο εργαζόμενος θα έχει δικαίωμα συμψηφισμού του υπερβάλλοντος ποσού εισφορών που έχει καταβληθεί με μελλοντικές οφειλές στον ΕΦΚΑ ή την εφορία. Φαίνεται πως οι εργοδότες δεν θα έχουν δικαίωμα συμψηφισμού. Απαραίτητη είναι η έκδοση εγκυκλίου που θα ρυθμίζει τα συγκεκριμένα ζητήματα.

Δικηγόροι με έμμισθη εντολή απαλλάσσονται επίσης της υποχρέωσης καταβολής εισφορών ύψους 6,96% υπέρ συνεισπραττόμενων κλάδων (ΟΑΕΔ, ΟΕΕ και ΟΕΚ) σύμφωνα με πρόσφατη τροποποίηση της εγκυκλίου του Υπουργείου Εργασίας, σε αντιστοιχία με όσα ισχύουν για τα μέλη διοικητικού συμβουλίου.

Πόθεν έσχες

Παρατείνεται μέχρι την 13η Απριλίου 2017 η προθεσμία για την υποβολή των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης και οικονομικών συμφερόντων («πόθεν έσχες») εξαιρετικά για το έτος 2016 (χρήση 2015), σύμφωνα με πρόσφατη τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή.

Παραγραφή δικαιώματος δημοσίου για επιβολή φόρων

Δόθηκε νέα παράταση κατά ένα έτος στις προθεσμίες παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για επιβολή φόρου, τέλους, εισφοράς ή προστίμου που έληξαν την 31.12.2016, εφόσον έχουν ήδη εκδοθεί μέχρι την ημερομηνία αυτή εισαγγελικές παραγγελίες, εντολές ελέγχου ή εντολές και αιτήματα διερεύνησης από δικαστική, φορολογική ή άλλη ελεγκτική αρχή. Όπως ρητά προκύπτει από την αιτιολογική έκθεση του σχετικού νόμου, η νέα αυτή παράταση καταλαμβάνει τόσο υποθέσεις που παραγράφονται για πρώτη φορά στις 31.12.2016, όσο και υποθέσεις στις οποίες ο χρόνος παραγραφής έχει ήδη παραταθεί βάσει σχετικών διατάξεων προηγούμενων νόμων. Παρόλα αυτά το κείμενο του νόμου δεν το ξεκαθαρίζει ρητά. Η συγκεκριμένη λογική όμως έχει κριθεί αντίθετη στην αρχή της ασφάλειας δικαίου κατά την νομολογία.

Το δικαίωμα του Δημοσίου για επιβολή φόρου, τέλους, προστίμου ή εισφοράς για το φορολογικό έτος 2010 παρεγράφη κατ’ αρχήν στις 31.12.2016. Ο χρόνος παραγραφής παρατείνεται μέχρι 31.12.2017, εάν μέχρι το τέλος του 2016 είχαν εκδοθεί εισαγγελικές παραγγελίες, εντολές ελέγχου, έρευνας ή επεξεργασίας ή εντολές και αιτήματα διερεύνησης από δικαστική ή φορολογική ή άλλη ελεγκτική αρχή.

Ποιες χρήσεις θεωρούνται περαιωμένες και δεν ελέγχονται

Περαιωμένες θεωρούνται και δεν υπόκεινται σε φορολογικό έλεγχο οι διαχειριστικές χρήσεις που έληξαν μέχρι 31.3.2012, εφόσον είχε εκδοθεί φορολογικό πιστοποιητικό χωρίς παρατηρήσεις ή διαπιστώσεις παραβάσεων και έκθεση φορολογικής συμμόρφωσης χωρίς επιφύλαξη. Επιπλέον, θα πρέπει να μην είχαν εντοπιστεί φορολογικές παραβάσεις από δειγματοληπτικούς ελέγχους, οι οποίοι σε κάθε περίπτωση είχαν ολοκληρωθεί μέχρι 30.4.2014. Κατ’ εξαίρεση, η διενέργεια νέου ελέγχου από τις φορολογικές αρχές για τις περαιωμένες χρήσεις είναι επιτρεπτή, εφόσον διαπιστώνονται ή πιθανολογούνται συγκεκριμένες παραβάσεις, όπως η λήψη ή έκδοση πλαστών εικονικών στοιχείων ή συναλλαγές με ανύπαρκτες φορολογικά εταιρείες. Επίσης, έλεγχος μπορεί να ξεκινήσει εφόσον έχει γίνει επιλογή με τη χρησιμοποίηση μεθόδων ανάλυσης κινδύνου, δηλαδή συγκεκριμένων κριτήριων και όχι στο πλαίσιο τυχαίου δείγματος υποθέσεων (ΤρΔΕφΑθ 1490/2016).

Μετατροπή επιχειρήσεων

Δεν προβλέπονται κίνητρα για μετατροπές επιχειρήσεων σε άλλο εταιρικό τύπο κατά τον νόμο 4172/2013. Οι ευεργετικές διατάξεις του ν. 4172/2013 καταλαμβάνουν τις υπόλοιπες περιπτώσεις εταιρικών μετασχηματισμών, όπως ενδεικτικά συγχωνεύσεις, διασπάσεις ή εισφορές κλάδων. Μολονότι στόχος των διατάξεων του ν.4172/2013 ήταν η ενοποίηση των διάσπαρτων φορολογικών κινήτρων, η καταφυγή στους παλαιότερους αυτοτελείς αναπτυξιακούς νόμους φαίνεται πως θα εξακολουθήσει να είναι απαραίτητη, τουλάχιστον επί περιπτώσεων μετατροπών επιχειρήσεως. Επίσης, δεν έχει διευκρινιστεί ακόμη εάν θα είναι απαραίτητη η διενέργεια αποτιμήσεων επί μετασχηματισμού επιχειρήσεων με τις διατάξεις του ν.4172/2013, στοιχείο απαραίτητο για την ορθή εφαρμογή της συγκεκριμένης διαδικασίας.

Ανταλλαγή πληροφοριών από κράτη μέλη της Ε.Ε.

Πληροφορίες για όλες τις δεσμευτικές ατομικές διοικητικές λύσεις (“tax rulings”) που εκδίδουν κράτη μέλη της Ε.Ε. ως προς διασυνοριακά ζητήματα πολυεθνικών εταιρειών θα ανταλλάσσονται από1.1.2017. Η πρώτη ανταλλαγή θα ξεκινήσει το αργότερο μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου του 2017 και θα διενεργείται έκτοτε ανά έξι μήνες. Μέχρι την 1η Ιανουαρίου του 2018, τα κράτη μέλη θα πρέπει επιπροσθέτως να έχουν προβεί σε ανταλλαγή όλων των δεσμευτικών διοικητικών λύσεων που έχουν εκδοθεί αναδρομικά από το 2012 και εφεξής.