Υψηλός κίνδυνος για τσουνάμι στην Ηλεία!
Αποκαλυπτική έρευνα της ομάδας Λέκκα του τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών
-Προτείνουν την ένταξη του Ιονίου στις «τσουναμι-γενείς» ζώνες για να επανεκτιμηθεί
η κατάσταση-Επιτάλιο, Κυλλήνη και Άγιος Ανδρέας οι περιοχές που υπέφεραν περισσότερο στο παρελθόν
Του Παναγιώτη Φωτεινόπουλου
Αν κάποιος υποστήριζε ότι η Ηλεία είναι εκτεθειμένη στον κίνδυνο ενός καταστροφικού τσουνάμι, ενδεχομένως να αντιμετωπιζόταν με δυσπιστία ή ακόμα και με ειρωνεία. Κι όμως, ένα τέτοιο ενδεχόμενο όχι μόνο δεν είναι απίθανο, αλλά πολύ πιθανό, σύμφωνα με την έρευνα που δημοσίευσαν μέσα στο 2023 οι καθηγητές του Τμήματος Δυναμικής Τεκτονικής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας, της Σχολής Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ευθύμης Λέκκας, Σπύρος Μαυρούλης και Μαρίλια Γώγου.
Οι τρεις ερευνητές μελέτησαν σε βάθος το ιστορικό της ευρύτερης περιοχής μεταξύ Ιονίου και δυτικής παράκτιας Πελοποννήσου, καθώς έκριναν ότι απαιτείται επανεκτίμηση λόγω των μεγάλων σεισμογενών δομών κρούσης ολίσθησης, και διαπίστωσαν πως η περιοχή έχει πλούσια ιστορία τσουνάμι από το 6000 π.Χ., αποκαλύπτοντας ότι υπόκεινται σε υψηλό κίνδυνο τέτοιου φαινομένου.
«Εκτός από τις επιπτώσεις τηλετσουνάμι των μακρινών σεισμών, υπάρχουν επίσης τοπικά τσουνάμι με μικρότερο αντίκτυπο στις ακτές, που αποδίδονται κυρίως σε τοπικά υπεράκτια ρήγματα και σε κατολισθήσεις που προκαλούνται από σεισμούς. Το γεγονός ότι μέχρι στιγμής δεν έχουν εντοπιστεί καταστροφικά τοπικά τσουνάμι, δεν αποκλείει το ενδεχόμενο μελλοντικής πυροδότησης» αναφέρουν χαρακτηριστικά στην περίληψη της έρευνας.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα δεδομένα, οι περιοχές που έχουν πληγεί από τσουνάμι στο παρελθόν και είναι επιρρεπείς στις επιπτώσεις ενός μελλοντικού γεγονότος, είναι μεταξύ άλλων η παραθαλάσσια δυτική Πελοπόννησος, ιδιαίτερα οι ακτές του Κυπαρισσιακού κόλπου και γενικότερα το κεντροδυτικό και νοτιοδυτικό τμήμα της Πελοποννήσου.
«Στις ζώνες αυτές, (…) η μορφολογία του βυθού και η εμφάνιση σεισμικής παραμόρφωσης του βυθού ή δευτερογενών υποθαλάσσιων φαινομένων, κυρίως κατολισθήσεις, αυξάνει την πιθανότητα καταστροφής στην παράκτια ζώνη», επισημαίνεται.
Επιτάλιο, Κυλλήνη και Άγιος Ανδρέας υπέφεραν περισσότερο!
Αξίζει να σημειωθεί πως τα τσουνάμι που εκδηλώθηκαν στο πέρασμα των αιώνων από την Ηλεία, επηρέασαν σημαντικά την εξέλιξη του τοπίου της παράκτιας ζώνης που εκτείνεται από την περιοχή της Κυλλήνης έως τη χερσόνησο της Πυλίας. Η βορειότερη τοποθεσία της Πελοποννήσου με εντοπισμένες καταθέσεις τσουνάμι είναι το Αρχαίο λιμάνι της Κυλλήνης, πιθανότατα μεταξύ των αρχών του 7ου και του τέλους του 4ου αιώνα π.Χ., πριν από το λιμάνι θεμελίωσης, και μεταξύ του 4ου και του 6ου αιώνα μ.Χ. ή αργότερα. Επίσης, στον κόλπο του Αγίου Ανδρέα, εντοπίστηκε ένα κοίτασμα τσουνάμι τύπου παραλιακού βράχου, ενώ το λιμάνι της αρχαίας Φειας φαίνεται ότι καταστράφηκε από τσουνάμι τον 6ο αιώνα μ.Χ.
Τέσσερις γενιές τσουνάμι εντοπίστηκαν στην πρώην λίμνη Μουριάς, στην στο Κάτω Σαμικό και στην πρώην λιμνη Αγουλινίτσας, ενώ τουλάχιστον τέσσερα τσουνάμι έχουν εντοπιστεί τα τελευταία 300 χρόνια στον Κυπαρισσιακό Κόλπο με βάση ευρήματα στην Αγουλινίτσα, στον Καϊάφα και στην Παραλία Κακόβατου.
Η κοιλάδα του Επιταλίου είναι και αυτή που έχει υποφέρει περισσότερο από επαναλαμβανόμενες πλημμύρες από τσουνάμι, τα οποία θεωρήθηκαν μέρος υπερ-περιφερειακών γεγονότων που δημιουργήθηκαν περίπου την περίοδο 5300–5200 π.Χ., 4350–4250 π.Χ. και κατά τη διάρκεια της τρίτης χιλιετίας π.Χ.
Αναγκαία η επανεκτίμηση του κινδύνου
Στα συμπεράσματά τους οι ερευνητές υπογραμμίζουν ξεκάθαρα ότι το δυναμικό γένεσης τσουνάμι στο Ιόνιο Πέλαγος δεν φαίνεται να είναι χαμηλό, αλλά εγκυμονεί κινδύνους για το μέλλον.
«(…) Διαπιστώθηκε ότι υπάρχει μεγάλος αριθμός προϊστορικών, ιστορικών και πρόσφατων γεγονότων τσουνάμι, που αποκαλύπτουν ότι τα νησιά του Ιονίου και οι νότιες ακτές της Πελοποννήσου υπόκεινται σε υψηλό κίνδυνο τσουνάμι. Εκτός από τις επιπτώσεις που προκαλούνται από καταστροφικά τσουνάμι που προκαλούνται από σεισμούς, (…) υπάρχουν και άλλα τοπικά τσουνάμι με αξιοσημείωτα αποτελέσματα, που προκαλούνται από σεισμούς εντός του Ιονίου. (…) Το γεγονός ότι δεν έχει σημειωθεί μέχρι στιγμής τέτοιο καταστροφικό γεγονός στο Ιόνιο, δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να συμβεί στο μέλλον. Αντίθετα, όπως έχει αποδειχθεί για άλλες περιοχές με οι σεισμογόνες και “τσουναμιγενείς” δομές σε όλο τον κόσμο, αυτό είναι πολύ πιθανό», εξηγούν.
Παράλληλα, προτείνουν την ένταξη του Ιονίου στις «τσουναμι-γενείς» ζώνες της Ελλάδας και τον εντοπισμό όλων των περιοχών που επλήγησαν από τσουνάμι στο παρελθόν και την εμφάνιση των πιο ευάλωτων σε μελλοντικές επιπτώσεις από τσουνάμι, με την υποθαλάσσια χαρτογράφηση του βυθού και την απευθείας χαρτογράφηση των πηγών κινδύνου, ώστε να γίνει ένα πρώτο σημαντικό βήμα για την επαναξιολόγηση του κινδύνου στη συγκεκριμένη περιοχή.
