Βιβλιοκτόνος η κυβέρνηση Μητσοτάκη

του Πάνου Τριγάζη

Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου η 23η Απριλίου, την οποία φέτος τιμούμε αποχαιρετώντας την πρωτεργάτη της σχετικής πολιτικής Μυρσίνη Ζορμπά, η οποία είχε ιδρύσει το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου-ΕΚΕΒΙ, το οποίο καταργήθηκε από την κυβέρνηση Σαμαρά το 2013, χρονιά που η ίδια κυβέρνηση έκλεισε βίαια την ΕΡΤ.

Ιστορικά, το βιβλίο είναι συνυφασμένο με την πορεία εξέλιξης των κοινωνιών και με μεγάλα κινήματα ιδεών, όπως ο Διαφωτισμός και ο σοσιαλισμός. Επίσης, με την καταπολέμηση του αναλφαβητισμού, πρόβλημα και της Ελλάδας, το οποίο έπαψε να υφίσταται τις τελευταίες δεκαετίες.

Θυμάμαι τον εαυτό μου, μαθητή στο γυμνάσιο αρρένων Πύργου, όπου έξω από τα κάγκελα του σχολείου στάθμευε σχεδόν καθημερινά ένα καροτσάκι με χρησιμοποιημένα βιβλία, τα οποία πωλούνταν προς μία ή δύο δραχμές έκαστον. Έτσι, μπόρεσα να προμηθευτώ την Ασκητική του Νίκου Καζαντζάκη και τα Κοινωνικά Συστήματα του μεγάλου ιρλανδού θεατρικού συγγραφέα Μπέρναρντ Σω. Δύσκολοι οι καιροί τότε για την διακίνηση ιδεών.

Μετά το 1963 και την δολοφονία Λαμπράκη που σήμανε το τέλος της τότε κυβέρνησης Καραμανλή, φούντωσε το νεολαιίστικο κίνημα, με κύρια έκφρασή του την Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη. Κίνημα πολιτικό, αλλά και κίνημα πολιτισμού και παιδείας, με την εμπνευσμένη ηγεσία του Μίκη Θεοδωράκη, του οποίου πρώτη πανελλαδική εκστρατεία ήταν να δημιουργηθούν στα χωριά βιβλιοθήκες και να εξαλειφθεί ο αναλφαβητισμός. Πάντοτε η Αριστερά πρωτοστατούσε στα ζητήματα αυτά, καθώς άνθρωποί της ήταν η ψυχή και των πολιτιστικών συλλόγων στις πιο μακρινές από τα αστικά κέντρα περιοχές.

Όπως κάθε φασιστικό καθεστώς, η δικτατορία του 1967 κυνήγησε και το βιβλίο, επέβαλε λογοκρισία, φυλάκισε και εξόρισε πολλούς συγγραφείς, αλλά και τότε, μέσο αντίστασης ήταν να κυκλοφορούν βιβλία χέρι-χέρι.

Δυστυχώς, και η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει αποτύχει και στον τομέα αυτό, που ποτέ δεν ήταν στις προτεραιότητες της Δεξιάς, πολύ περισσότερο που οι περισσότεροι εκδότες βιβλίων προέρχονται από τον χώρο της Αριστεράς.

Μερικές σκέψεις για την απαιτούμενη πολιτική βιβλίου στην ψηφιακή εποχή. Αλλάζουν οι όροι παραγωγής και διακίνησης του βιβλίου, καθώς και λειτουργίας των δημόσιων βιβλιοθηκών. Απαιτείται, λοιπόν, ψηφιακός μετασχηματισμός, χωρίς να χάνει εντελώς την αξία της η παραδοσιακή παραγωγή και διακίνηση. Ωστόσο, στον

τομέα αυτόν επικρατεί μια μεγάλη αδικία, που συνίσταται στο ότι ο ΦΠΑ στην παραγωγή βιβλίου είναι 24%, αλλά στην πώληση 6%, με τις ενώσεις των εκδοτών να απαιτούν δικαιοσύνη. Όλα δε τα δεινά της περιόδου αυτής, όπως η ενεργειακή κρίση και η ακρίβεια, έχουν αυξήσει κατακόρυφα το κόστος παραγωγής του βιβλίου, με την τιμή του χαρτιού στα ύψη. Σοβαρό πρόβλημα και το ότι οι αρμοδιότητες για τα θέματα του βιβλίου μοιράζονται σε τρία υπουργεία, Πολιτισμού, Παιδείας και Οικονομικών.

Να θυμηθούμε ότι μετά την έξοδο της Ελλάδας από τα μνημόνια, το 2018, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με υπουργό Πολιτισμού την Μυρσίνη Ζορμπά είχε ετοιμάσει νόμο για την επανίδρυση του ΕΚΕΒΙ, προσπάθεια που εγκαταλείφθηκε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, στην οποία οι ενώσεις των εκδοτών καταλογίζουν προχειρότητα στην συμμετοχή της Ελλάδας σε διεθνείς εκθέσεις βιβλίου, έλλειψη ενημέρωσης και αδιαφάνεια. Και ύστερα μιλούν για πολιτιστική διπλωματία!

Ο Πάνος Τριγάζης, συγγραφέας, κατάγεται από την Μίνθη Ζαχάρως