Τα Επιφάνια, όπως και η περιφορά του Επιταφίου, αποτελούσαν ανέκαθεν αγαπημένες ημέρες. Όχι για λόγους θρησκευτικούς, αλλά για τη συγκίνηση την οποία προκαλούν, ακόμη και σε όσους δεν έχουν το… Θεό τους. Εξάλλου, όταν είσαι παιδί, οι αντένες της ψυχής σου είναι ορθάνοιχτες και αιωρούνται χωρίς φόβο ή δισταγμό στον αέρα της ζωής. Τα κάλαντα, ο αγιασμός των υδάτων με τους βουτηχτάδες που ρίχνονται στα παγωμένα νερά για να πιάσουν τον σταυρό, και η άτακτη φυγή των καλικάντζαρων από τον αγιασμό των σπιτικών, σχηματίζουν τον κορμό των εθίμων τα οποία και φέτος αναβιώνουν περισσότερο ή λιγότερο σε όλη την επικράτεια.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, κάτι μοιάζει να χάθηκε. Όχι πάντως τα λόγια του παπά ή του δέσποτα που είναι ίδια εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε…

Κάτι όμως λείπει. Κάτι από εκείνα τα χρόνια που το μαρτυράς ακόμα και στη σκηνή της «Μανταλένας», κι ας πρόκειται για ταινία. Κάτι που δεν είναι καθόλου εύκολο να το προσδιορίσεις με λίγο μεγαλύτερη ακρίβεια. Και δεν είναι τίμιο, δεν δικαιούσαι να ξεμπερδέψεις με μία αφηρημένη έννοια όπως «αθωότητα», αν θες να είσαι ειλικρινής τόσο με τον εαυτό σου, όσο και με εκείνους οι οποίοι σου κάνουν την τιμή να αφιερώσουν λίγα λεπτά για να διαβάσουν τις σκέψεις σου. Γιατί όσο «αθώα» κι αν ήταν πράγματι εκείνα τα χρόνια, άλλο τόσο ήταν σκληρά, στενάχωρα και άδικα. Έτσι περιπλανήθηκα χτες το βράδυ, χαμένος ανάμεσα σε στροφές και λόγους σοφότερων, τυπωμένους σε σκονισμένες καστανόχαρτες βίβλους. Έψαχνα σχεδία να πιαστώ και τελικά βρήκα όχι μόνο μια, αλλά πολλές.
Βλέπεις, έχουμε το προνόμιο να ζούμε σε μία χώρα με μακρά παράδοση, και δεν εννοώ την πολιτιστική κληρονομιά της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, αλλά το σήμερα. Και στο σήμερα εντάσσονται οι τελευταίοι δύο αιώνες. Με αυτούς τους γίγαντες της γραφής έχουμε απόλυτη σχέση κι όχι απλά εξ’ αγχιστείας συγγένεια. Στους ώμους τους στεκόμαστε συνέχεια όταν πρόκειται να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα. Και τελικά δεν πιάστηκα ούτε από τον Παπαδιαμάντη, ούτε από τον Παλαμά, ούτε από το Μυριβήλη, ούτε καν από το Σεφέρη, αλλά από το Νίκο Καρούζο. Γιατί σε αυτό τον εξαίρετο ποιητή που γεννήθηκε στο Ναύπλιο και πέρασε τη ζωή του σαν περιπλανώμενος Σωκράτης εντός των τειχών της Αθήνας, βρήκα αυτό που έψαχνα. Αυτό που ίσως χάσαμε από τα Θεοφάνια αλλοτινών εποχών.

Ξαφνικά, «ένα ξημέρωμα καθάριζε τα μάτια μου». «’Επεφταν οι κολυμβητές να πιάσουν το σταυρό τα Θεοφάνια και μακριά πως ακούγονταν αθώα τουφέκια, ο βρόντος της αγάπης, χαρά της συμφοράς». Γι’ αυτό δε μου έκανε η αθωότητα. Άλλά τα «αθώα τουφέκια»… Κι η αγάπη που προκαλεί βρόντο, που ξεδιπλώνεται αόρατη αλλά ηχηρή μπροστά σου… Μη με ρωτήσεις γι’ άλλες διευκρινήσεις. Ο Καρούζος τα λέει πολύ καλύτερα μονάχος του. Επεφάνη η χάρις του και βαφτιστήκαμε οι πιστοί της διανόησης, της τέχνης, του έρωτα και της αγάπης για ανθρώπους και ζωή, στο φως της ποίησής του. Γιατί όπως έχει πει κι ο Παλαμάς για το Σολωμό, «Ο ποιητής πάντα με το φως αυτό θα μας φωτίσει».