Mετά από είκοσι μέρες εγκλεισμού και ένα μήνα περιορισμών, μπορούμε να επιχειρήσουμε μια πρώτη αποτίμηση της πανδημίας.
Τα μέτρα απομόνωσης φαίνεται να αποδίδουν στον περιορισμό της υγειονομικής κρίσης σε πρώτο χρόνο. Βέβαια, η δεύτερη φάση είναι πιο κρίσιμη, και όπως μας λένε οι ειδικοί, η κορύφωση δεν έχει έλθει ακόμη.
Ενώ όλοι οι πολιτικοί δηλώνουν ότι αντιμετωπίζουν την κρίση με βάση τον άνθρωπο και όχι την οικονομία, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Οι περισσότεροι ηγέτες απέφευγαν τις καραντίνες όχι λόγω δημοκρατικής ευαισθησίας, αλλά από φόβο τι αποτύπωμα θα άφηνε στην οικονομία. Αναγκάστηκαν από την γρήγορη διασπορά, την υψηλή θνητότητα και την ανεπάρκεια των συστημάτων υγείας.
Υπάρχουν όμως και οι απρόβλεπτοι παράγοντες. Πρώτ’ απ’ όλα, δεν γνωρίζουμε πώς θα καταλήξει η πανδημία· αν θα αντέξει το ΕΣΥ κατά την κορύφωση. Δεύτερον και εξαιρετικά σημαντικό, ποιες θα είναι οι οικονομικές απώλειες από το παρατεταμένο lockdown. Το πιο αισιόδοξο σενάριο που κυκλοφορεί στο υπουργείο Οικονομικών περιέχει ύφεση 8 – 10%.
Η κυβέρνηση κρατάει χαρτιά ―πράξεις και κυρίως χρήμα από το μαξιλάρι― διότι περιμένει να δει πώς θα εξελιχθεί η πανδημία: αν χειροτερέψει θα επικαλεστεί το πεπρωμένο. Αν πάει καλά η πανδημία, που το ευχόμαστε όλοι, θα πέσει χρήμα από το μαξιλάρι για να διασκεδαστούν οι φόβοι και οι ζημιές και να φτιαχτεί ακόμη και κλίμα πρόωρων εκλογών.
Η οικονομία έχει αποδείξει ότι προσαρμόζεται γρήγορα στις νέες συνθήκες. Ο αγώνας δρόμου για τα εμβόλια και για τα φάρμακα απέναντι στον κορονοϊό είναι το εμφανές. Ο θυμός όμως για την απώλεια εισοδημάτων υποβόσκει. Οι κρίσεις αποτελούν παράλληλα και ευκαιρίες.
Η ρομποτική στην υγεία και στην πρόνοια θα αποκτήσει παγκόσμια προτεραιότητα. Ο χωροταξικός σχεδιασμός θα αλλάξει. Οι πόλεις θα αραιώσουν. Τα αστικά κέντρα δεν θα είναι πια ελκυστικά. Οι μεταφορές θα αλλάξουν ριζικά. Ποιοι θα θέλουν να στοιβάζονται; Οι κούριερ θα γίνουν drones;. Θα βλέπουμε ψηφιακές κοινότητες να αναδύονται όπου θα συμμετέχεις με πιο φυσικό τρόπο. Ζωντανά ο ίδιος.
Οι τραπεζικές εργασίες ήδη ψηφιοποιούνταν, τώρα η μετεξέλιξη θα αποκτήσει ταχύτητα και σκοπό και θα απενοχοποιηθεί. Οι απολύσεις που θα προκαλούν αυτές οι αλλαγές θα φαντάζουν πλέον απαραίτητες. Προσαρμογή σε μια νέα κανονικότητα. Ο ρόλος του ανθρώπου στην παραγωγή θα μειώνεται. Η εποχή θα είναι για υψηλής ειδίκευσης θέσεις και πολύ χαμηλής.
Η συζήτηση που γίνονταν σε ακαδημαϊκούς για το μέλλον του ανθρώπου του 2030 είναι πλέον μπροστά μας. Το εγγυημένο εισόδημα απέναντι στην εγγυημένη εργασία. Για να αποφύγουμε τις εντάσεις και τις επαναστάσεις θα πρέπει να υπάρξει ενός είδους αλληλεγγύης. Θα είναι της μορφής του επιδόματος των 800 ευρώ για να μην κάνεις τίποτα ή θα επιτελείς κάποιο έργο ενδεχομένως άσκοπο.
Προβλήματα που κυβερνήσεις αγνοούσαν ή κλοτσούσαν στον επόμενο είναι εδώ. Η δημοκρατία έχει αποδείξει ότι είναι ευάλωτη και όσοι την υπερασπιζόμαστε αφελείς. Οι τρισεκατομμυριούχοι συγκεντρώνουν πλούτο που δεν έχει συγκεντρωθεί ξανά σε άτομα. Ο κυνισμός τους ανίκητος και οι πολιτικοί τους υπηρέτες πολλοί και πρόθυμοι.
Τα σύννεφα μαζεύονται γρήγορα και δείχνουν καταιγίδα να έρχεται. Τη στιγμή που ένας νέος κόσμος γεννιέται εμείς προτιμάμε τις ανέφελες συζητήσεις. Ίσως τελικά να είμαστε περιττοί….
