Το Σημείωμα Του Εκδότη: Εκεί που πραγματικά θέλουμε να ζήσουμε
Εμείς θέλαμε απλώς να είμαστε μαζί
[…]
Μακριά
πολύ μακριά
από όλους τους άλλους
εκεί
πολύ μακριά
ήτανε εκεί που πραγματικά
θέλαμε να ζήσουμε
Jon Fosse – Νόμπελ Λογοτεχνίας 2023
«Όταν ο Γιον Φόσε έμαθε το νέο της βράβευσής του, οδηγούσε στην εξοχή, κατευθυνόμενος σε ένα φιόρδ βόρεια του Μπέργκεν στη Νορβηγία». Αυτό δήλωσε ο Ματς Μαλμ, μόνιμος γραμματέας της Σουηδικής Ακαδημίας, μετά την ανακοίνωση του νικητή του φετινού βραβείου. Αμέσως φαντάζεσαι την μυστηριώδη φιγούρα του Φόσε να περιπλανιέται στη νορβηγική επαρχία, όπως κάθε άλλος καθημερινός άνθρωπος, ένας τυχαίος περαστικός που πάει στη δουλειά του ή επιστρέφει στο σπίτι του. Θα μπορούσε να είναι αγρότης, μηχανικός, πωλητής, οτιδήποτε. Μόνο που ο Γιον Φόσε δεν διάλεξε ένα συνηθισμένο επάγγελμα για να ζει. Ακολούθησε έναν δρόμο που δύσκολα ακολουθεί κανείς, ακριβώς επειδή είναι πολύ δύσκολο να γράψεις, και είναι ακόμα δυσκολότερο να ζήσεις απ’ αυτό. Έγινε λογοτέχνης και μάλιστα ανάμεσα στις διακρίσεις και τα ποικίλα βραβεία, τα οποία του έχουν απονεμηθεί κατά καιρούς, είναι πλέον και κάτοχος του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2023.
Πιθανότατα η εξέλιξη αυτή να έχει μεγαλύτερο βάρος για τον υπόλοιπο κόσμο και συγκεκριμένα για το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό, το οποίο θα λάβει αφορμή για να πάρει ίσως για πρώτη φορά στα χέρια ένα βιβλίο του Νορβηγού συγγραφέα, παρά για τον ίδιο. Κι αυτό γιατί ο ίδιος υπήρξε ανέκαθεν απλός στη ζωή του και κράτησε διακριτική, ενίοτε και αδιάκριτη απόσταση από τα φώτα της δημοσιότητας. Αυτό από μόνο του υποδεικνύει έναν άνθρωπο, ο οποίος αναζητά πάντα την ουσία. Μόνο την ουσία. Αναζητά το θεό στη θάλασσα, αφού όπως έχει γράψει «υπάρχει πιο πολύ θεός στη θάλασσα απ’ ό,τι στη στεριά». Εκεί, σε μία ξύλινη βάρκα, ανοιχτά στο φιόρδ, να συντονίζεται στο ρυθμό των κυμάτων. Είναι ο ίδιος ρυθμός που εκδηλώνεται στο ξύλινο γραφείο, όταν τα κύματα της σκέψης αποτυπώνονται ορμητικά στις λευκές σελίδες.
Σε αυτόν τον ρυθμό μπαίνει τελικά και ο αναγνώστης, είδος προς εξαφάνιση στις μέρες μας. Στον ρυθμό του κάθε συγγραφέα. Σελίδα τη σελίδα. Κεφάλαιο το κεφάλαιο. Βιβλίο το βιβλίο. Έτσι καταλαβαίνει. Έτσι καταλαβαίνουμε τι συμβαίνει στον κόσμο, πως συμβαίνει, γιατί συμβαίνει ή έστω βρίσκουμε τον τρόπο για να αρχίσουμε να ψάχνουμε βαθύτερα. Να ανακαλύψουμε τι υπάρχει στον βυθό του φιόρδ. Στον βυθό της λίμνης. Στον βυθό της θάλασσας.
Αλλά και τι θέλουμε να κάνουμε με τη ζωή μας. Που θέλουμε να είμαστε. Με ποιον θέλουμε να είμαστε. Πως θέλουμε να ζήσουμε. Πως… Η ζωή είναι γεμάτη προκλήσεις. Ίσως η μεγαλύτερη από αυτές να είναι ακριβώς η βαθύτερη κατανόηση του κόσμου, η βαθύτερη γνώση του εαυτού μας –το αρχαίο δελφικό παράγγελμα «γνώθι σαυτόν»– και κατά συνέπεια ο τρόπος για να αλλάξουμε ή να επανακαθορίσουμε τη ζωή μας. Να μην είμαστε εκεί που θέλουν οι άλλοι, όποιοι κι αν είναι αυτοί αλλά, αντ’ αυτού, να υπάρχουμε εκεί που θέλουμε εμείς. Εκεί που πραγματικά θέλουμε να ζήσουμε.
Ο εκδότης
