ΤΟ ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ: Η Πανσέληνος των Ψευδαισθήσεων
Κάποια γυναίκα όλο κοιτά φεγγάρια Πανσελήνου. Εσύ είσαι όρος όταν θεριεύεις ύψος μυρίζει μέλλον φθινοπωρινό απαλό της μνήμης. Σε ζωογονούνε ήλιος μ’ όσους πυρπόλησε η σκιά θάλασσα με τα παγωμένα χαμόγελα στο βυθό κι ο άνεμος που μας πετάει βότσαλα ευτυχίας. Όμως κοιτάς φεγγάρια Πανσελήνου.
Γιάννης Βαρβέρης, «Φεγγάρια Πανσελήνου»
Κοίταζα την πανσέληνο χθες. Περπατούσα μέσα στη νύχτα, μέσα στο κρύο, και κοίταζα το φεγγάρι. Σχεδόν δεν το πίστευα. Φαινόταν τόσο περίεργο. Τόσο εξωπραγματικό! Το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο, φαινόταν εξωπραγματικό! Ίσως επειδή είμαστετόσο απασχολημένοι με τις γήινες υποθέσεις μας, και ξεχνάμε να κοιτάζουμε ψηλά. Ξεχνάμε ότι ο κόσμος συνεχίζει να υπάρχει, να κινείται και εκεί πάνω. Πέρα και μακριά από εμάς. Αλλά μερικές φορές, αυτό το μακριά, φαντάζει τόσο κοντά. Ψες βράδυήταν ολόγιομο και μεγαλοπρεπές. Δέσποζε στο νυχτερινό ουρανό σαν χλωμός πυρσός που καίει αιώνια. Είχε μια ομορφιά αλλοτινή κι απόκοσμη. Μεταφυσική.
Δεν είναι όλα τα φεγγάρια πανσελήνου ίδια. Ήξερα κάποτε μία γυναίκα που τα κοίταζε και τα συνέκρινε μεταξύ τους. Σου εξηγούσε με ήρεμη, σταθερή φωνή τις διαφορές τους. Και πάνω που νόμιζες πως όλα είναι εμπειρική παρατήρηση και επιστήμη, άρχιζε τις ιστορίες. Με τέτοια πανσέληνο έγινε αυτό, με την άλλη πανσέληνο έγινε εκείνο. Καθόταν στο περβάζι του παραθύρου της κουζίνας και εξιστορούσε για ώρα, λες και τα διάβαζε από κάπου. Είναι φοβερό πόσο ανάγκη έχουμε οι άνθρωποι τον μύθο. Και είναι εξίσου φοβερό όταν ξαφνικά συνειδητοποιούμε πόσο μας έχουν λείψει τα παραμύθια που ακούγαμε όταν ήμασταν ακόμη παιδιά. Παλιά, στα χωριά και στις γειτονιές, επανέφεραν συνέχεια αυτήν την αίσθηση, όταν μαζεύονταν και συζητούσαν μέχρι αργά για ιστορίες παλιές, ιστορίες με νόημα και μεγάλη διδακτική αξία. Τότε, θαρρείς είχαν ακόμη την ικανότητα να διυλίζουν τον μύθο και να κρατούν το απόσταγμα της σοφίας για την καθημερινή τους ζωή. Δεν συνέχεαν την ψευδαίσθηση με την πραγματικότητα.
Τούτη την πανσέληνο, την ονόμασαν Πανσέληνο των Ψευδαισθήσεων. Άλλοι το λένε Φεγγάρι του Αετού, της Χήνας αλλά και Φεγγάρι του Σκουληκιού, από τους γαιοσκώληκες, οι οποίοι κάνουν την εμφάνισή τους, καθώς το έδαφος θερμαίνεται την άνοιξη. Πολλά τα σκουλήκια σε αυτόν τον τόπο, πολλές και οι ψευδαισθήσεις. Και δυστυχώς οι τελευταίες δεν εκδηλώνονται ή ενισχύονται μόνο σε αυτή τη φάση του φεγγαριού. Αυτός ο λαός αντιμετωπίζει δυστυχώς χρόνιο πρόβλημα ψευδαισθήσεων. Πιστεύει τα σκουλήκια και τους σκώληκες. Ξανά και ξανά, πέφτει θύμα ψευδαισθητικών λόγων και ψευδεπίγραφων υποσχέσεων. Όχι ότι είναι θύμα… Θύμα πραγματικό είσαι την πρώτη φορά ή τη δεύτερη, άντε και μια τρίτη φορά, με το ζόρι. Από εκεί και πέρα όμως, είσαι εθελοντής, θύμα του εαυτού σου.
Σιγά σιγά, το φεγγάρι έπαιρνε την κάτω βόλτα. Το φως του σταδιακά εξασθενούσε. Πίσω από την δαντελωτή κουρτίνα, οι ακτίνες του προσέδιδαν μία θαμπή, χλωμή λάμψη στη σκόνη του χρόνου, όπως απλωνόταν απαλά πάνω στα έπιπλα. Τούτο το φως θύμιζε πια κάτι από Σονάτα του Σεληνόφωτος. Άραγε ο Ρίτσος μιλούσε για την ίδια γυναίκα; Μια ψυχρή μουσική δωματίου που σιγούσε. Ένα ακόμη φεγγάρι που έσβηνε. Μια ακόμη ψευδαίσθηση, που λιγόστευε, έστω γι’ απόψε. Έστω κι έτσι.
