Το αναγκαίο εργαλείο στη διαχείριση της πανδημίας

[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”120511″ img_size=”full”][vc_column_text]

Του Ανδρέα Ξανθού*

Η πορεία της πανδημίας στη χώρα βρίσκεται στο όριο της απώλειας ελέγχου. Δεν «μείναμε ασφαλείς», όπως έταζε η κυβέρνηση, δεν αποτράπηκε η οικονομική καταστροφή στον τουρισμό, δεν «θωρακίστηκαν» το ΕΣΥ και οι υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας. Η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα των πολιτών για την υγεία, την εργασία και το εισόδημά τους μεγαλώνει. Οι πολιτικές ευθύνες είναι αυταπόδεικτες, τώρα όμως είναι η ώρα της αποτελεσματικής διαχείρισης της κρίσης.

Χρειάζεται σχέδιο έκτακτης ανάγκης, το οποίο εκτός από ενισχυμένη επιδημιολογική επιτήρηση, διαφάνεια, έγκυρη επιστημονική ενημέρωση και διαρκή προσπάθεια συνειδητής συμμόρφωσης των πολιτών, θα περιλαμβάνει και σοβαρή προετοιμασία του ΕΣΥ με έμφαση όχι μόνο στις ΜΕΘ αλλά και στους υπόλοιπους κρίσιμους «κρίκους» του συστήματος: Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ), κατ’ οίκον παρακολούθηση ασθενών, Τμήματα Επειγόντων (ΤΕΠ), παθολογικές και πνευμονολογικές κλινικές, δημόσια εργαστήρια, μετανοσοκομειακή φροντίδα.

Ειδικά για την ΠΦΥ, όλοι όσοι ασχολούνται με την πολιτική Υγείας διεθνώς εισηγούνται την ενσωμάτωσή της στη διαχείριση της πανδημίας. Κάτι το οποίο δεν έγινε μέχρι στιγμής με ευθύνη του υπουργείου Υγείας. Δεν υπήρξε η πολιτική βούληση να αξιοποιηθούν ενεργά η ΠΦΥ και το ανθρώπινο δυναμικό της στην αντιμετώπιση ύποπτων ή επιβεβαιωμένων κρουσμάτων που δεν χρειάζονται νοσοκομειακή υποστήριξη (πάνω από το 80% του συνόλου).

Θεωρούμε λοιπόν ότι η σημερινή συγκυρία επιβάλλει ένα διαφορετικό μοντέλο οργάνωσης των υπηρεσιών ΠΦΥ με βασικό «μοχλό» τις δημόσιες δομές ΠΦΥ (Κέντρα Υγείας αστικού και αγροτικού τύπου, ΤΟΜΥ), οι οποίες με τη συνέργεια Κινητών Μονάδων Υγείας και συμβεβλημένων με τον ΕΟΠΥΥ γιατρών του ιδιωτικού τομέα και σε διασύνδεση με τον ΕΟΔΥ, θα αναλάβουν πλήρως την προνοσοκομειακή διαχείριση της πανδημίας. Με στόχο να μειωθούν δραστικά οι προσελεύσεις ύποπτων για Covid-19 περιστατικών στα ΤΕΠ των νοσοκομείων.

Αυτό πρακτικά σημαίνει πολλαπλασιασμό των εξωνοσοκομειακών «σημείων επαφής» των ασθενών με το Δημόσιο Σύστημα Υγείας, διασφαλίζοντας τη δυνατότητα διαγνωστικού ελέγχου και προτυποποιημένης φροντίδας σε πρωτοβάθμιο επίπεδο. Με τον τρόπο αυτό η πρόσβαση-εξυπηρέτηση των πολιτών έχει λιγότερο κόστος χρόνου, τα νοσοκομεία αποφορτίζονται, ειδικά στην εφημερία τους, και μπορούν να εστιαστούν στη φροντίδα των ασθενών με σοβαρή συμπτωματολογία, διατηρώντας παράλληλα την τακτική τους λειτουργία για την κάλυψη των υπόλοιπων υγειονομικών αναγκών των πολιτών.

Βασικοί άξονες ενός τέτοιου σχεδιασμού:

• Σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα ορίζονται συγκεκριμένα Κέντρα Υγείας (αγροτικού ή αστικού τύπου) ως μονάδες ΠΦΥ-Covid, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη λειτουργία οργανωμένου «ιατρείου-Covid» σε κάθε δομή ΠΦΥ.
• Ο ορισμός ενός Κέντρου Υγείας ως μονάδας ΠΦΥ-Covid συνεπάγεται τον προσδιορισμό του πληθυσμού αναφοράς (συμπεριλαμβανομένων των φιλοξενουμένων σε γηροκομεία, δομές φιλοξενίας προσφύγων-μεταναστών, καταυλισμούς Ρομά, προνοιακά ιδρύματα), την ύπαρξη διακριτού χώρου υποδοχής (για κλινική εξέταση και λήψη διαγνωστικού τεστ) των ύποπτων κρουσμάτων, τη διαμόρφωση χώρου βραχείας παραμονής των υπό διερεύνηση κρουσμάτων για τα οποία δεν απαιτείται διακομιδή στο νοσοκομείο και νοσηλεία. Επίσης κάθε Κ.Υ. που αποτελεί μονάδα ΠΦΥ-Covid έχει την ευθύνη για την παρακολούθηση όσων περιστατικών (επιβεβαιωμένων ή όχι για Covid-19) έχουν λάβει οδηγίες από τον ΕΟΔΥ να παραμείνουν σπίτι.
• Για κάθε Κ.Υ.-μονάδα Covid ορίζεται Κινητή Μονάδα Υγείας που είναι διασυνδεδεμένη επιστημονικά μαζί του, η οποία είναι επιφορτισμένη με την κατ’ οίκον φροντίδα και τη λήψη δειγμάτων σε τόπους κατοικίας/εργασίας. Το προσωπικό της Κινητής Μονάδας συνεπικουρείται από γενικούς-οικογενειακούς γιατρούς ή άλλους επαγγελματίες Υγείας που υπηρετούν στις ΤΟΜΥ και στα Π.Ι. που υπάγονται στο συγκεκριμένο Κ.Υ.
• Οι δομές ΠΦΥ λειτουργούν σε όλη τη διάρκεια της πανδημίας ως κέντρα ενημέρωσης και παροχής οδηγιών για τον πληθυσμό αναφοράς τους, διενεργούν μαζικούς εμβολιασμούς (όταν υπάρξουν ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια), αναπτύσσουν υπηρεσίες τηλε-συμβουλευτικής με ιατρική συνδρομή, φροντίζουν για τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση του υγειονομικού προσωπικού στα νέα πρωτόκολλα, αξιοποιούν την τηλεϊατρική στις απομακρυσμένες και νησιωτικές δομές Υγείας.
• Ειδικά αυτή την περίοδο της αναμενόμενης έξαρσης κρουσμάτων στον χώρο της εκπαίδευσης, η ΠΦΥ οφείλει να συμβάλει στην προάσπιση της σχολικής υγείας, στην ενημέρωση και υγειονομική εποπτεία των εκπαιδευτικών και των μαθητών, στην ευαισθητοποίησή τους για τα θέματα Δημόσιας Υγείας, στη συνεργασία με τα σχολεία και τους δήμους.
• Η πανδημία όμως ανέδειξε και την ανάγκη οργανωμένων και αναβαθμισμένων υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας. Η ΠΦΥ και το επιστημονικό δυναμικό της μπορούν να συνεισφέρουν σ’ αυτή την κατεύθυνση, παρεμβαίνοντας στην κοινότητα και υλοποιώντας δράσεις πρόληψης, προαγωγής υγείας, προστασίας ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, Ιατρικής της Εργασίας. Κάθε Υγειονομική Περιφέρεια πρέπει να παρακολουθεί και να συντονίζει τη διασύνδεση των Κέντρων Υγείας με τον ΕΟΔΥ και τις υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας των περιφερειών. Ο ΕΟΔΥ πρέπει να αποκτήσει περιφερειακή δομή, αναβαθμίζοντας και αποκεντρώνοντας την επιδημιολογική επιτήρηση κάθε λοιμώδους νοσήματος, διασφαλίζοντας καλύτερη εκτίμηση κινδύνου και κοινωνικές συναινέσεις στην εφαρμογή περιοριστικών μέτρων.

Η ΠΦΥ, όπως ακριβώς και τα δημόσια νοσοκομεία, μπορεί να αποδείξει ότι είναι αξιόμαχη, ότι είναι για τα «δύσκολα», ότι αξίζει να την εμπιστευτούν οι πολίτες, ότι αποτελεί «κλειδί» για ισότιμη και ποιοτική φροντίδα. Η κυβέρνηση όμως εξακολουθεί να έχει νοσοκομειοκεντρική λογική στη διαχείριση της κρίσης και δεν φαίνεται διατεθειμένη να προχωρήσει στην ενεργό εμπλοκή των δημόσιων δομών ΠΦΥ.

Για λόγους ιδεοληπτικούς. Γιατί πολύ απλά το σχέδιό της είναι η αγορά υπηρεσιών ΠΦΥ από τον ιδιωτικό τομέα και όχι η ολοκλήρωση της σοβαρής μεταρρυθμιστικής προσπάθειας του ΣΥΡΙΖΑ, με επίκεντρο τον οικογενειακό γιατρό, τις αποκεντρωμένες δημόσιες δομές (ΤΟΜΥ), τη διεπιστημονική ομάδα υγείας, την έμφαση στην πρόληψη, στην κοινοτική φροντίδα και στη Δημόσια Υγεία.

* Πρώην υπουργός και  τομεάρχης Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]