Θεσμικά για τα ανθρώπινα δικαιώματα
Του Ανδρέα Σταματόπουλου, Ψυχολόγου Παν. Κρήτης
Πριν από περίπου δυο χρόνια έφτασε και στην Ελλάδα το γνωστό σε όλους πλέον, κίνημα #metoo το οποίο έμελλε να αλλάξει την ζωή πολλών γυναικών – έστω και αναδρομικά- μετά από χρόνια, που δεν τολμούσαν να μοιραστούν στην δημόσια σφαίρα ή ακόμα να και να ανασύρουν από την μνήμη τους τα εν λόγω βιωματικά περιστατικά. Έτσι λοιπόν ξεκίνησε ένα μπαράζ τοποθετήσεων από γυναίκες (αλλά και άντρες) που κατήγγειλαν ανοιχτά κακοποιητικές συμπεριφορές από ανθρώπους που είχαν την δυνατότητα να ασκήσουν δύναμη και ‘ηγεσία’ πάνω τους.
Πολλοί εστιάζουν στο καθαρά νομικό κομμάτι αυτών των γεγονότων, αγνοώντας το κομμάτι της ψυχικής υγείας για τους ανθρώπους που προβαίνουν στις όποιες καταγγελίες. Την δυσκολία επανα-βιώματος της κακοποιητικής πράξης, τον τρόπο διαχείρισης του συμβάντος με τον εαυτό τους ακόμα και το στίγμα της ‘θυματοποίησης’. Που στέκεται λοιπόν η κοινωνία μας σε όλο αυτό; Κάποιοι είπαν: «Τώρα το θυμήθηκαν; Κάτι κρύβεται από πίσω». Κάποιοι άλλοι: «Ναι, αλλά για αυτό δεν μιλάτε».
Όχι! Τα πράγματα δεν είναι έτσι. Δεν υπάρχει ναι μεν αλλά στο ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων! Στην χρονιά που μας πέρασε σημειώθηκαν πάμπολλες γυναικοκοτονίες, εν μέσω lockdowns οι δείκτες έμφυλης βίας εκτινάχθηκαν στα ύψη. Δεν είναι γεγονότα ασύνδετα με το κίνημα #metoo. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, όπως συνηθίσαμε τα προηγούμενα χρόνια. Η κοινωνία η οποία οραματιζόμαστε, μέσα από το θεσμικό της πλαίσιο οφείλει να δείχνει τον δρόμο, να προστατεύει αυτούς που είναι ευάλωτοι και να αναδεικνύει ζητήματα προς την κατεύθυνση που αρμόζει.
Και για να πάμε στο δια ταύτα. Ντόρος έγινε στην μικρή μας πόλη για την συμμετοχή ‘γνωστού ηθοποιού’ σε ερασιτεχνικό θίασο, ο οποίος καταγγέλθηκε από πέντε συνανθρώπους μας για κακοποιητική συμπεριφορά. Το νομικό πλαίσιο τον καλύπτει γιατί μιλάμε για παραγραφή των ενδεχόμενων αδικημάτων. Το ανθρωπιστικό όμως πλαίσιο; Καλύπτει μια τέτοια κίνηση; Τι απαιτείται αυτή τη στιγμή από την τοπική κοινωνία; Να μην σχολιάσει; Να μην μιλήσει; Σαφώς και θα σχολιάσει, σαφώς και θα μιλήσει! Δεν θα γίνει ανακριτής και εισαγγελέας, αλλά έχει το δικαίωμα να ασκήσει κριτική.
Και εδώ έρχονται οι εκλεγμένοι θεσμοί. Δεν ξέρω πως την φαντάζονται μερικοί την δομή της κοινωνίας μας, αλλά εμείς που πιστεύουμε βαθύτατα στους θεσμούς και τα αντανακλαστικά τους αισθανόμαστε δικαιωμένοι που αφουγκράστηκαν το κοινό αίσθημα και έπραξαν το αυτονόητο. Όχι με όρους κοινωνικού αυτοματισμού και φανατισμού, αλλά με όρους σεβασμού στα ανθρώπινα δικαιώματα. Και κάτι τελευταίο, το ζήτημα δεν είναι να πετάμε την μπάλα στην εξέδρα για να πετύχουμε τους στόχους μας (η εκάστοτε θιγόμενη ομάδα ανθρώπων), αλλά να αντιλαμβανόμαστε τις αιτίες των πραγμάτων και εν τη αύτη περιπτώσει η αιτία όλης αυτής της σκόνης που έχει σηκωθεί είναι πως ως ελάχιστο σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα των απανταχού γυναικών και κακοποιημένων δεν θα έπρεπε να συζητάμε καν τα αυτονόητα.
