Tο κυνήγι του εύκολου και υπέρογκου κέρδους, χωρίς όρια και κανόνες
Eίναι και ο βασικός παράγοντας υποβάθμισης του περιβάλλοντος
Του Γεώργιου Μπακογιάννη*
Η κλιματική αλλαγή αναγνωρίζεται πλέον ως ένα από τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά προβλήματα σε παγκόσμιο επίπεδο, οι πολυδιάστατες επιπτώσεις του οποίου δεν αφορούν μόνο στο μακρινό μέλλον, αλλά εξελίσσονται ήδη, επηρεάζοντας δισεκατομμύρια ανθρώπους και το σύνολο των οικοσυστημάτων σε όλο τον πλανήτη.
Οι μεταβολές αυτές ήδη προκαλούν σημαντικές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, στην αγροτική παραγωγή, στους υδατικούς πόρους, στις υποδομές, επηρεάζοντας όπως είναι φυσικό μεγάλο φάσμα οικονομικών δραστηριοτήτων, ενώ όλα τα κλιματικά μοντέλα προβλέπουν ένταση των επιπτώσεων αυτών τις ερχόμενες δεκαετίες. Εντούτοις, το πόσο έντονη θα είναι η κλιματική αλλαγή και οι συνεπαγόμενες επιπτώσεις της θα εξαρτηθεί από την αποτελεσματικότητα των πολιτικών και μέτρων που θα υιοθετήσουν και θα εφαρμόσουν οι κυβερνήσεις τα επόμενα χρόνια.
Ευρύτερες πληθυσμιακές ομάδες, τόσο στον αναπτυγμένο όσο και στον αναπτυσσόμενο κόσμο, συνειδητοποιούν την αναγκαιότητα αναζήτησης νέων ποιοτικών προτύπων που θα συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης, υπερβαίνοντας, εκτός των άλλων, τα περιβαλλοντικά προβλήματα και αδιέξοδα των τελευταίων δεκαετιών. Η περιβαλλοντική κρίση επομένως, πυροδοτεί τη συζήτηση για την υιοθέτηση ενός νέου αναπτυξιακού προτύπου, που θα εντάσσει την προστασία του περιβάλλοντος και την ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων ως συστατικό στοιχείο της όλης αναπτυξιακής διαδικασίας. Το οικονομικό κόστος μιας τέτοιας μεταστροφής προβάλλεται ως η κύρια αιτία των αντιστάσεων, αν και οι διάφορες επιστημονικές μελέτες καταδεικνύουν σαφώς ότι οι οικονομικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα είναι κατά πολύ μεγαλύτερες από το κόστος αντιμετώπισής. Το γεγονός ότι το κόστος αντιμετώπισης θα πρέπει να αναληφθεί άμεσα τα επόμενα χρόνια, ενώ το κόστος των επιπτώσεων εκτείνεται στη διάρκεια δεκαετιών, δημιουργεί αντιστάσεις στην υιοθέτηση ενός πράσινου οικονομικού μοντέλου.
Η πρόκληση του πράσινου αναπτυξιακού προτύπου ως ικανή και αναγκαία συνθήκη για την έξοδο από την κρίση, οικονομική και περιβαλλοντική, έχει καταστεί ήδη κοινός προβληματισμός τόσο σε ευρωπαϊκό, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Με τον όρο πράσινη οικονομία αναφερόμαστε σε ένα πρότυπο ανάπτυξης που ανασυγκροτεί την παραγωγική βάση μιας χώρας δημιουργώντας νέο πλούτο με μοχλό ανάπτυξης το περιβάλλον, τους διαθέσιμους φυσικούς πόρους και το ανθρώπινο δυναμικό της, που διευρύνει τον παραγωγικό ιστό μιας χώρας.
Οι τομείς που μπορεί να θεωρηθούν ως βασικά πεδία υιοθέτησης ενός πράσινου οικονομικού μοντέλου είναι:
- Η ανάπτυξη και αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η αιολική, η ηλιακή, η βιομάζα, η υδραυλική, η γεωθερμία, κλπ.
- Η προώθηση της ενεργειακής αποδοτικότητας σε όλους τους τομείς τελικής κατανάλωσης (βιομηχανία, μεταφορές, κτίρια) αλλά και στην παραγωγή και μεταφορά ενέργειας.
- Η προσαρμογή της βιομηχανίας σε υψηλές περιβαλλοντικές απαιτήσεις, με εκσυγχρονισμό της παραγωγικής διαδικασίας, παραγωγή νέων τεχνολογικών και προϊόντων, κλπ.
- Η ανάπτυξη φιλικών στο περιβάλλον συνδυασμένων μεταφορών.
- Η περιβαλλοντική προστασία, στο πλαίσιο της οποίας επιδιώκεται η μείωση των περιβαλλοντικών φορτίων η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
- Η προώθηση της φιλικής προς το περιβάλλον τουριστικής ανάπτυξης.
- Ο προσανατολισμός της γεωργίας προς την ανάπτυξη πιστοποιημένων αγροτικών προϊόντων.
- Η ολοκληρωμένη διαχείριση και προστασία των υδάτων.
- Η ολοκληρωμένη διαχείριση φυσικών πόρων, υλικών και αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης πολιτικών μείωσης των αποβλήτων και ενίσχυσης της ανακύκλωσης.
- Η προστασία και ανάδειξη των δασών και προστατευόμενων περιοχών
Η υλοποίηση επενδύσεων και η ανάπτυξη της δραστηριότητας στους τομείς της πράσινης οικονομίας αυξάνει τη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες σε όλους τους τομείς της οικονομίας, αυξάνοντας εμμέσως την απασχόληση σε όλους τους κλάδους.
Ταυτόχρονα, με τη διαθεσιμότητα αυξημένου εισοδήματος λόγω της αύξησης της άμεσης και έμμεσης απασχόλησης δημιουργούνται οι συνθήκες για αύξηση της κατανάλωσης, επομένως για αύξηση της ζήτησης αγαθών και επομένως περαιτέρω αύξηση της απασχόλησης
Η τεχνολογική εξέλιξη, η καινοτομία και η πράσινη ανάπτυξη μπορεί και πρέπει να συμβαδίζουν. Η προώθηση και στήριξη ενός πράσινου αναπτυξιακού προτύπου ισχυροποιεί την ανταγωνιστική θέση μιας χώρας, προστατεύοντας την ίδια στιγμή το περιβάλλον της.
*Γεώργιος Μπακογιάννης
Χημικός Μηχανικός
