ΣΥΡΙΖΑ: Χρόνος για πειράματα δεν υπάρχει πια
Ο νέος πρόεδρος, το παρόν και το μέλλον του κόμματος
του Δημήτρη Τερζή*
Εδώ και μερικές μέρες το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης πλέει σε αχαρτογράφητα νερά που κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα που ακριβώς θα το οδηγήσουν, αν δηλαδή θα καταφέρει κάποια στιγμή να φτάσει στο ασφαλές λιμάνι της ενότητας ή αν θα συνεχίσει να περιπλανιέται για καιρό στη θάλασσα της εσωστρέφειας.
Τα αποτελέσματα των εσωκομματικών εκλογών έστειλαν σαφή μηνύματα προς όλες τις πλευρές. Απέδειξαν πρώτα και καλύτερα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι απλώς ένα «κόμμα εν κινήσει», αλλά ένα πολιτικό παράδειγμα αλλαγής ηγεσίας με τρόπο που θα μελετάται και σίγουρα θα διδάσκεται στο μέλλον στην Πολιτική Επιστήμη, την Επικοινωνία, την Κοινωνιολογία ως χαρακτηριστικό παράδειγμα «hostile takeover».
O συγκεκριμένος όρος είναι επιχειρηματικός, μεταφράζεται στα ελληνικά ως «επιθετική εξαγορά» και αναφέρεται σε επιχειρήσεις που θέλουν να αποκτήσουν το μάνατζμεντ μιας άλλης επιχείρησης, οι ιδιοκτήτες της οποίας αρνούνται αυτό το ενδεχόμενο. Ένας από τους τρόπους εξαγοράς είναι η απευθείας προσέγγιση του νέου επιχειρηματία στους μετόχους, εν προκειμένω προς τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., οι οποίοι κι έδωσαν τη λύση με την ψήφο τους επί δύο Κυριακές.
Είναι σωστό να μιλάμε όμως για πολιτικά κόμματα με όρους επιχειρήσεων; Εν μέρει είναι.
Για παράδειγμα τα δάνεια των κομμάτων (Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ) τα οποία ξεπερνούν συγκεντρωτικά το 1 δισ. ευρώ και δεν πρόκειται να αποπληρωθούν ποτέ αποδεικνύουν ότι και οι πολιτικοί σχηματισμοί ενέχουν χαρακτηριστικά επιχειρήσεων.
Ωστόσο, στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ που εν προκειμένω είναι «ταμειακώς εντάξει», η υπόθεση ξεπερνά αυτά τα χαρακτηριστικά και φτάνει στον πυρήνα της ίδιας του της ύπαρξης, στην ιδεολογική του ταυτότητα. Με απλά λόγια το ζήτημα εδώ είναι βαθιά πολιτικό.
Η ήττα του 2019 και τα όσα δεν έγιναν στη συνέχεια στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ προκάλεσαν τη διπλή εκλογική συντριβή του 2023. Το «όσα δεν έγιναν» περιλαμβάνει πολλά πράγματα και σίγουρα δεν αφορούν τις απλοϊκές εξηγήσεις που δόθηκαν περί «υπονομευτών» που δεν άφησαν τον Αλέξη Τσίπρα να ξεδιπλώσει το πρόγραμμά του και να το εφαρμόσει. Το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ το 2022 είχε επιβεβαιώσει μια πραγματικότητα που ξεχνούν πολλοί: το γεγονός ότι ο Αλέξης Τσίπρας ήταν ο απόλυτος κυρίαρχος σ ένα κόμμα που είχε ήδη μετατραπεί σε «αρχηγικό», διατηρώντας κάποια ελάχιστα ψήγματα συλλογικότητας, ενώ παράλληλα η εσωκομματική αντιπολίτευση της Ομπρέλας είχε καταγράψει ένα ποσοστό περί το 25%.
Για να μιλήσουμε λοιπόν με όρους που επικαλούνται όσοι, ξαφνικά, στις εκλογές του ΣΥΡΙΖΑ θυμήθηκαν τους «υπονομευτές» και βάσισαν πάνω τους ένα μεγάλο μέρος της προπαγάνδας τους, ουδείς μπορούσε να αμφισβητήσει έναν πρόεδρο που είχε εκλεγεί με 98% από τα μέλη και που το 75% του συνεδρίου ήταν «δικό» του. Πόσο μάλλον από τη στιγμή που τα περισσότερα από τα στελέχη τα οποία κάποιοι παρουσίασαν ως εκείνα που έσκαβαν το λάκκο του προέδρου, ήταν στο πλευρό του όλο αυτό το διάστημα, κατόπιν επιλογής του ίδιου του Αλέξη Τσίπρα.
Εκτός και αν οι διακινητές των σεναρίων θεωρούν ότι ο πρώην πρωθυπουργός και επί 15 συναπτά έτη πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορούσε να ξεχωρίζει την ήρα από το στάρι.
Η πρώτη κίνηση του Στ. Κασσελάκη
Η πρώτη κίνηση του Στέφανου Κασσελάκη ως προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ στο εσωκομματικό πεδίο ήταν να αντικαταστήσει τον διευθυντή της κοινοβουλευτικής ομάδας και τον εκπρόσωπο τύπου. Ο τρόπος αντικατάστασης παρέπεμπε σε παύση στελεχών μιας εταιρείας και όχι κόμματος. Οι ενδιαφερόμενοι έμαθαν γι’ αυτό από τις διαρροές στον Τύπο, δεν τους τηλεφώνησε κανείς εκείνη την ώρα, παρά μόνο εκ των υστέρων και αφού είχε γίνει η ζημιά, όταν επικοινώνησε μαζί τους ο διευθυντής του πολιτικού γραφείου του προέδρου.
Το αν ο κ. Κασσελάκης θα συνεχίσει σε αυτό το μοτίβο, αγνοώντας τα όργανα του κόμματος, θα φανεί στην πορεία. Υπενθυμίζεται ωστόσο σε όσους υπερασπίζονται με πάθος τον «τσαμπουκά» του νέου προέδρου πως το κόμμα στο οποίο είναι μέλη, ψηφοφόροι κλπ. έχει καταστατικό και κανόνες, που αλλάζουν μόνο μέσα από συνέδριο.
Η σαφής και συνεχόμενη παραβίασή τους μπορεί να είναι ψιλά γράμματα για κάποιους, δείχνει ωστόσο σε μεγάλο βαθμό και το πόσο αντιλαμβάνεται και υπολογίζει τους θεσπισμένους κανόνες από εκλεγμένους και όχι διορισμένους συνέδρους, η νέα ηγεσία με ό,τι αυτό σημαίνει για το μέλλον.
Το κλίμα στο ΣΥΡΙΖΑ τώρα μόνο «ενωτικό» δεν είναι
Μιλώντας για συνέδριο, ερχόμαστε και στη λέξη που φοβούνται όλοι στον ΣΥΡΙΖΑ, όσο κι αν κάποιοι την έχουν ήδη εκστομίσει δημόσια: Διάσπαση. Πόσο πιθανό είναι δηλαδή το ενδεχόμενο να πάρει ξεχωριστούς δρόμους το 56 από το 44%. Ολοι διακηρύττουν την ενότητα από την επόμενη μέρα της κάλπης και όλοι ξέρουν ότι αυτή η ενότητα είναι πιο εύθραυστη και από το πιο πολύτιμο κρύσταλλο. Η άρνηση της Εφης Αχτσιόγλου να αναλάβει την όποια θέση επιθυμεί, όπως απλόχερα της προσέφερε ο Στέφανος Κασσελάκης, ήταν ενδεικτική.
Το γεγονός ότι παλαιά στελέχη όπως ο Νίκος Φίλης εξαπέλυσαν από την πρώτη ώρα βέλη κατά του νέου προέδρου (με χαρακτηρισμούς όπως “Μπέπε Γκρίλο” ή “Τραμπ”) ή ο Πάνος Σκουρλέτης, είναι επίσης αποδείξεις ότι το κλίμα στον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. μόνο «ενωτικό» δεν είναι. Θα σηκώσει το γάντι σε όλα αυτά ο νέος πρόεδρος; Η λογική λέει πως όχι. Και αυτό επειδή, αν όχι ο ίδιος, τουλάχιστον ο στενός πυρήνας που βρίσκεται γύρω του και ο οποίος προέρχεται από το κόμμα γνωρίζει καλά πως η οποιαδήποτε εσωκομματική μάχη τώρα θα ήταν διαλυτική.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μείνει ήδη για πολύ καιρό στην αδράνεια ως αξιωματική αντιπολίτευση, λειτουργεί εδώ και μεγάλο διάστημα χωρίς τομεάρχες, τους ανθρώπους που θα αποτελούσαν τη σκιώδη κυβέρνηση απέναντι στους υπουργούς της Ν.Δ. και το αίτημα να ξαναβάλει μπροστά τις αντιπολιτευτικές του μηχανές είναι κάτι παραπάνω από επιτακτικό. Αποτελεί πλέον όρο πολιτικής επιβίωσης. Και αυτό επειδή ο κόσμος και τα προβλήματα δεν πρόκειται να περιμένουν κανέναν «να μάθει σιγά, σιγά», την ώρα που έχουν δει ήδη το φως οι πρώτες δημοσκοπήσεις και οι οποίες δείχνουν τον ΣΥΡΙΖΑ με χαμηλότερα ποσοστά από εκείνα που κατέγραψε στην κάλπη του Ιουνίου.
Χρόνος για πειράματα, δεν υπάρχει πια!
* Ο Δημήτρης Τερζής είναι δημοσιογράφος στην Εφημερίδα των Συντακτών
