Στη σκιά του πολέμου: Ο βομβαρδισμός της Ψυχικής Υγείας των παιδιών
Γράφει η Ειρήνη Μεσσήνη
Ψυχολόγος, Συστημική –Οικογενειακή θεραπεύτρια
Πώς προστατεύουμε τα παιδιά;
Είναι αλήθεια ότι τα παιδιά καταλαβαίνουν πολλά, αφουγκράζονται την πραγματικότητα και έχουν την ανάγκη να τα μαθαίνουν όλα. Τα τελευταία χρόνια τα παιδιά είναι καθημερινά εκτεθειμένα σε πολλές και δύσκολες ως προς τη διαχείριση τους πληροφορίες. Η τηλεόραση, το διαδίκτυο, οι συζητήσεις μεταφέρουν στα παιδιά εικόνες τραγικές και λόγια σκληρά που τα φορτίζουν συναισθηματικά σε τέτοιο βαθμό που τελικά η επαφή με την αλήθεια γίνεται επικίνδυνη.
Οι γονείς πολύ συχνά αναρωτιούνται πώς να περιγράψουν στα παιδιά τους την πραγματικότητα, πώς να την εξηγήσουν, πώς να πουν την αλήθεια και πώς να δώσουν απαντήσεις.
Είναι η πληροφόρηση σωστή για τα παιδιά ή μήπως η απόκρυψη της αλήθειας τα προστατεύει καλύτερα; Ποια είναι άραγε η ενδεδειγμένη μέθοδος για να πει και να εξηγήσει ένας γονιός την αλήθεια;
Όχι πολλές πληροφορίες
Είναι σίγουρο πως δεν έχει κανένα νόημα να κρύβουμε από τα παιδιά την αλήθεια εφόσον η πληροφορία στην εποχή μας βρίσκεται παντού. Γενικά η απόκρυψη της αλήθειας και τα λευκά ψέματα φαίνεται να μπερδεύουν και φορτίζουν τα παιδιά χειρότερα, να τα γεμίζουν φόβο και ανασφάλεια. Από την άλλη η έκθεση των παιδιών σε πολλές πληροφορίες παρουσιάζεται να είναι ιδιαίτερα επιβαρυντική για την ψυχική τους υγεία. Είναι σημαντικό η τηλεόραση να μην είναι ανοιχτή στα δελτία ειδήσεων. Τα παιδιά είναι πολύ ευάλωτα στον ψυχικό πόνο και καλό είναι οι γονείς να μεταφέρουν οι ίδιοι την είδηση αφού πρώτα την έχουν φιλτράρει κυρίως όμως χωρίς να εκδηλώνουν την ανησυχία και το φόβο τους.
Οι πληροφορίες που δίνονται πρέπει να είναι μετρημένες και προσαρμοσμένες στην ηλικία και το χαρακτήρα κάθε παιδιού. Οι πολλές πληροφορίες μπερδεύουν και φορτίζουν. Ο καταιγισμός των εικόνων σοκάρει και τραυματίζει ψυχικά τα παιδιά επιβαρύνοντας μακροπρόθεσμα την ψυχοσωματική τους ανάπτυξη.
Από την άλλη η πληροφοριακή αποστείρωση είναι εξίσου επικίνδυνη καθώς εκθέτει το παιδί σε άλλους ψυχο-συναισθηματικούς κινδύνους. Αν έχουμε περισσότερα από ένα παιδιά διαφορετικών ηλικιών φροντίζουμε να απαντάμε σε κάθε ένα χωριστά και να προστατεύουμε τα μικρότερα. Γενικά οι γονείς είναι καλύτερο να δίνουν τις λιγότερες πληροφορίες, χωρίς λεπτομέρειες. Και να δίνουν εξηγήσεις με τρόπο καθησυχαστικό. Τα παιδιά ειδικά των μικρότερων ηλικιών απορροφούν περισσότερο συναισθήματα.
Οι γονείς καλούνται να διαχειριστούν πρώτα οι ίδιοι αυτά που νοιώθουν και στη συνέχεια ειλικρινείς και ψύχραιμοι να πουν με απλά λόγια τι συμβαίνει. Στόχος των γονιών πρέπει να είναι να καθησυχάσουν, να στηρίξουν και να καταλάβουν το παιδί.
Όταν τα παιδιά ρωτούν το κάνουν, γιατί ανησυχούν. Γιατί αυτό που ρωτούν τα απασχολεί. Δεν αναζητούν πληροφορίες, ζητούν ανακούφιση. Οι γονείς οφείλουν να διασφαλίσουν την ηρεμία των παιδιών και να προσφέρουν ανακούφιση, φροντίδα και αγάπη.
Τι να κάνουν οι γονείς;
Το καλό είναι ότι τα παιδιά ξεχνιούνται εύκολα! Αυτό πάντα βοηθάει τους γονείς και ανακουφίζει τα ίδια. Είναι σημαντικό να τηρείται από την οικογένεια μια πιστή ρουτίνα, η οποία τους δείχνει στη πράξη ότι δεν αλλάζει κάτι και ότι η ζωή τους συνεχίζεται κανονικά. Αν κάποιο παιδί δεν ξεχνιέται εύκολα, τότε χρειάζεται η οικογένεια να του χαρίσει περισσότερη αγάπη και χαρά! Οι χαρούμενες δραστηριότητες βοηθούν μικρούς και μεγάλους να ξεχαστούν και να πάνε παρακάτω. Αν βέβαια κάποιο παιδί παρουσιάζει δυσκολίες στον ύπνο, τη διατροφή ή τη σωματική λειτουργικότητα, τότε είναι καλό οι γονείς να απευθύνονται άμεσα σε κάποιο ειδικό.
Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι σημαντικό οι γονείς να τσεκάρουν τους δικούς τους κρυμμένους φόβους, τα διπλά μηνύματα που μπορεί να μεταφέρουν και να αναγνωρίζουν τις αόρατες συνδέσεις. Είναι πολύτιμο να κατανοούν τη δική τους ευθύνη, να βλέπουν το θέμα σφαιρικά και να αναζητήσουν μια «λύση» σε οικογενειακό σχεσιακό επίπεδο.
