«Σμύρνη οδός Μνήμης», η Ευανθία Στιβανάκη συνομιλεί με την Ιστορία…
Κυκλοφόρησε το εξαιρετικό βιβλίο της Καθηγήτριας και σκηνοθέτριας της Θεατρικής Ομάδας Πύργου με φωτογραφίες του Λάμπρου Τσακριλή – Το έργο είχε ανέβει για πρώτη φορά στο θέατρο Απόλλων στον Πύργο το 2013 σε μια συγκλονιστική παράσταση
- Τι αναφέρει ο Σταμάτης Κραουνάκης για το βιβλίο
Γράφει η Ελένη Παπαδοπούλου
Με το εξαιρετικό θεατρικό έργο της «Σμύρνη οδός Μνήμης», που έχει ως τώρα εισπράξει σπουδαίες κριτικές και σχόλια, η Καθηγήτρια Θεατρικών σπουδών του ΕΚΠΑ και σκηνοθέτης Ευανθία Στιβανάκη, δικιά μας γνώριμη από την μακρά «θητεία» της ως σκηνοθέτης στην Θεατρική Ομάδα Πύργου, «επιστρέφει» και συνομιλεί με τη μικρασιατική ιστορική μνήμη. Το βιβλίο κυκλοφορεί σε 120 σελίδες, με σχέδια του Στάθη Βατανίδη, με 33 ασπρόμαυρες φωτογραφίες του Πυργιώτη εκπαιδευτικού και φωτογράφου Λάμπρου Τσακριλή, σε επιμέλεια του Βάλτερ Πούχνερ, ομ. καθηγητή θεατρικών σπουδών του ΕΚΠΑ, από τις εκδόσεις Νίκας – Θέατρο.
Μάλιστα, η σύνδεση του βιβλίου με τον Πύργο, δεν τελειώνει εδώ, καθώς πάνω στο συγκεκριμένο έργο της, το 2013 είχε ανέβει στο θέατρο Απόλλων από την Θεατρική Ομάδα Πύργου με σκηνοθέτη βεβαίως την Ευανθία Στιβανάκη, μια συγκλονιστική από κάθε άποψη παράσταση με απίστευτες ερμηνείες , με ζωντανή μουσική , με τραγούδια και χορούς από την Μ. Ασία! Η παράσταση με τίτλο «Σμύρνη μνήμες», με τις μοναδικές θεατρικές αφηγήσεις για τα όσα έζησαν οι οι έλληνες της Μικράς Ασίας την περίοδο της Μικρασιατικής καταστροφής με επίκεντρο την Σμύρνη, συγκίνησαν βαθιά το κοινό. Η Μυρσίνη, η Φιλιώ, η Αρμένισσα, η Δέσποινα, η Βιολέτα, η Μόρφω, η Κλειώ, η Φωτεινή, ο Νικόλας, ο Αναστάσης, ο βαρκάρης, ο Χακίμ, ο Γκιουλέν, ο Ασλάν και ο ανταποκριτής Χέμιγκγουέϊ, κάποια από τα πρόσωπα του έργου.
Ευανθία Στιβανάκη : «Το Μυστήριο της Επιβίωσης»
Η ίδια η Ευανθία Στιβανάκη είχε αναφέρει τότε, το 2013, ότι από την πλευρά της το συγκριμένο θεατρικό της έργο και η παράσταση στον Πύργο ήταν μια παλιά οφειλή στην Μικρασιατική της ρίζα: « Είναι μια οφειλή στον παππού μου αξιωματικό του ελληνικού στρατού, που χάθηκε στην μάχη του Σαγγάριου, αφήνοντας κοιλάρφανη την μητέρα μου, την γιαγιά μου, που χάθηκε στα 26 χρόνια της και την άλλη μου γιαγιά, την Ελευθερία, που επέζησε από την καταστροφή της Σμύρνης, 7χρονο κοριτσάκι, για να μάθει σε εμάς τα εγγόνια της το μέγα Μυστήριο της επιβίωσης. Οι πρώτοι μου συλλαβισμοί ήταν οι ονοματοθεσίες των οδών της γειτονιάς μου:
οδός Πριγκηποννήσων, Καισαρείας, Πόντου, Ελευθερίου Βενιζέλου, Νικολάου Πλαστήρα, Κυδωνιών, Περγάμου, Εφέσσου, Σμύρνης, Ιωνίας? Στο πρώτο μου «κρυφτό» κατέφυγα πίσω από τα ράσα του ανδριάντα, του εθνομάρτυρα Χρυσοστόμου Σμύρνης και τα πρώτα μου «παραμύθια» ήταν οι αληθινές τραγωδίες όσων επέζησαν. Έτσι, η Εκάβη, η Πολυξένη, η Ανδρομάχη των τραγικών μύθων του Ευριπίδη, κατοικούσαν στο σπίτι μου και άκουγαν στα κοινά ονόματα: Βασιλεία, Μαρίκα, Αναστασία. Οι τραγικές τους φιγούρες, πάντα μαυροφορεμένες, περπατούσαν αργά, μιλούσαν γλυκά, τραγουδούσαν όμορφα, συνυφαίνοντας το πένθος με την ελπίδα της ζωής και την οδύνη με την υπέρμετρη αγωνιστικότητα. Απέναντι στην Μικρασιατική τραγωδία, την μεγαλύτερη που γνώρισε ποτέ ο Ελληνισμός από καταβολής του: Την απώλεια της Ιωνίας, της πανάρχαιης Ελληνικής μήτρας, η Τέχνη του Θεάτρου παραμένει 91 χρόνια μετά (ΣΣ 100 χρόνια σήμερα), βουβή και αμήχανη. Ίσως, επειδή το βάρος του Ιστορικού γεγονότος είναι τόσο μεγάλο ώστε αδυνατεί ή αποφεύγει να το αφηγηθεί.
Εμείς, με τις δικές μας δυνάμεις, επιχειρούμε να αγγίξουμε την
βαθειά πληγή, πιστεύοντας ότι η Μνήμη είναι Τόπος, Χρόνος, Θυσία και πάνω από όλα είναι οδηγός Επιβίωσης για το σήμερα και το αύριο…»
Το νέο θεατρικό έργο της Ευανθίας Στιβανάκη παρουσιάστηκε μάλιστα πριν από έναν μήνα , στο χώρο εκδηλώσεων του 50ού φεστιβάλ βιβλίου 2022, στην Αθήνα, όπου για το βιβλίο μίλησαν οι, Σταμάτης Κραουνάκης, συνθέτης, Νάγια Μποέμη, θεατρολόγος, Θεόδωρος Ξάνθος, καθηγητής πανεπιστημίου δυτικής Αττικής, καρδιολόγος, θεατρολόγος, ενώ την εκδήλωση παρουσίασε ο Ιωσήφ Βιβιλάκης, καθηγητής θεατρολογίας του ΕΚΠΑ. Αποσπάσματα απ’ το βιβλίο διάβασαν οι ηθοποιοί Βίκυ Βολιώτη, Αλεξάνδρα Κουλούρη, Αγγελική Νταλιάνη, και Στέλιος Πετράκος.
Σταμάτης Κραουνάκης: «Βαθειά ευγνώμων»
Ο Σταμάτης Κραουνάκης με μια εκ βαθέων κατάθεση ψυχής σε ανάρτησή του στο φβ γράφει για το βιβλίο της Ευανθίας Στιβανάκη «Σμύρνη οδός Μνήμης»:
«Η αποτύπωση της μνήμης. οι λαοί στο έλεος των εξουσιών. με τον κώδικα της τραγωδίας. Ανθρώπινες ζωές, έλληνες, Τούρκοι, πορείες. οικογένειες, επιβίωση εθνικής ταυτότητας .
Η Ευανθία ,με την αφομοιωμένη φόρμα της τραγωδίας και τα επιλεγμένα της πρόσωπα νωπογραφεί την συγκεκριμένη ώρα του ελληνισμού, του εθνικού διχασμού, μ’ ενα κόμπο στο λαιμό, και με το τραγούδι σύμμαχο. Απλά, με απόσταση και αποσταγμένο λόγο. Άνθρωποι. διαλυμένα σπίτια, πόλεις χωριά και ο εχθρός καπιταλισμός, ο εχθρός κυνηγός, το ξεσπιτωμα. Σου’ ρχεται να πεις να πεις δεν εχει αλλάξει τίποτα κι όλα γιναν ακόμα χειρότερα κι ακόμα ταΐζεται η είδηση με τον Ερντογαν να απειλεί , την Ελλάδα να απαντά βλακωδώς δήθεν μαγκιά, την παγκόσμια κοινότητα να βαραει το βιολί της και το λαό να ταΐζεται αντιπαλότητα στα αγορασμένα δελτία ειδήσεων.
Με γιαγιάδες προσφυγές και παππούδες γαλονάδες. δημοκράτες. ρούφηξα στήνοντας στο μυαλό μου τη θεατρική πράξη της Ευανθίας, το αποτύπωμα της ιστορίας , μ ενα κόμπο στο λαιμό για μια επέτειο που επαιτεί την δίκαιη αναγνώριση τόσα χρόνια μετά. Ο διχασμός συμφέρει μονό την εξουσία και καταπίνει ζωές.
Ευχαριστούμε Ευανθία. Εύχομαι καλοπουλητο και κυρίως ευτυχή ανεβάσματα οπου η μνήμη ζητά δικαίωση. Προτείνω το βιβλίο σε σχολεία και συλλόγους, είναι πράξη ακόμα και για ομαδικό ανάγνωσμα. Βαθειά ευγνώμων.»
