Σχολικός εκφοβισμός και βία μεταξύ εφήβων: Τι πρέπει να κάνει η Πολιτεία;

Άρθρο της Έλενας-Όλγας Χρηστίδη, Ψυχολόγου, υπ. Ευρωβουλεύτριας – Νέας Αριστεράς

Τον τελευταίο καιρό ακούμε όλο και συχνότερα για περιστατικά βίας εφήβων και σχολικό εκφοβισμό. Τι φταίει και ποιες είναι οι πολιτικές πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν να το αντιμετωπίσουν; Από τα επιστημονικά δεδομένα και την κοινωνική έρευνα γνωρίζουμε ότι η βία των εφήβων είναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο.

Μέσα σε αυτό όμως, ειδικά για τις εξάρσεις του, ποιοτικές και ποσοτικές, τον πρώτο ρόλο έχουν οι ευθύνες της Πολιτείας. Τα παιδιά εκφράζουν μεγαλύτερη βία και οργή όταν μεγαλώνουν σε ένα κοινωνικό πλαίσιο με ανισότητες, όταν η ποιότητα της διακυβέρνησης είναι χαμηλή, όταν είναι μειωμένη η εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς και την απόδοση δικαιοσύνης, όταν υποτιμάται θεσμικά η αξία της ανθρώπινης ζωής και των δικαιωμάτων, όταν εντείνεται η φτωχοποίηση των οικογενειών.

Ας σκεφτούμε πόσο έχουν ενταθεί όλα τα παραπάνω τα τελευταία χρόνια, επί διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας. Τα παιδιά είδαν εν μέσω της πιο σοβαρής υγειονομικής κρίσης να αποθεώνεται η «ατομική ευθύνη», χάνουν την εμπιστοσύνη τους στη δικαιοσύνη και νιώθουν ότι ευθύνες πολιτικών συγκαλύπτονται, όπως στο έγκλημα των Τεμπών, ακούνε να αναπαράγονται συντηρητικά και ξενοφοβικά επιχειρήματα ακόμα και από μέλη της κυβέρνησης. Την ίδια ώρα η ακρίβεια και οι κλιματικές καταστροφές, σε συνδυασμό με την απουσία σοβαρών μέτρων προστασίας και ενίσχυσης των οικογενειών τους, εντείνουν ακόμα περισσότερο το αίσθημα ανασφάλειας.

Απέναντι σε όλα αυτά, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας αναπαράγει τα ίδια νεοφιλελεύθερα επιχειρήματα της ατομικής ευθύνης και προσπαθεί να μετατοπίσει το βάρος για ένα τόσο σοβαρό κοινωνικό φαινόμενο στις οικογένειες, και συχνά ακόμα περισσότερο στις μητέρες και τον τρόπο που ανατρέφουν τα παιδιά τους.

Επιπλέον προτάσσει ως λύση τις αυστηρές τιμωρίες και ποινές -μέτρο που αποδεδειγμένα εντείνει και ανακυκλώνει τη βία στα παιδιά, και δεν την αντιμετωπίζει. Δεν υπάρχουν πιο συντηρητικά και ψευδή επιχειρήματα από αυτά που μας παρουσιάζονται ως λύσεις από την κυβέρνηση.

Η Νέα Αριστερά αντιτάσσει ότι η Πολιτεία οφείλει να αναλάβει τις ευθύνες της, να εμπνεύσει ξανά αίσθημα εμπιστοσύνης στους θεσμούς και ενδυνάμωσης της δημοκρατίας, αλλά να πάρει και συγκεκριμένα μέτρα για τη σχολική βία με βάση τα πιο σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα για τους παράγοντες πρόληψης και αντιμετώπισής της: να θεσπιστεί οριζόντιο και υποχρεωτικό μάθημα συμπεριληπτικής σεξουαλικής εκπαίδευσης στα σχολεία ώστε τα παιδιά και τα έφηβα άτομα να λαμβάνουν σωστές και κατάλληλες απαντήσεις σε όλες τις απορίες τους, να ενταχθούν μαθήματα που ενισχύουν τις κοινωνικές δεξιότητες και που δημιουργούν χώρο για συζήτηση γύρω από τις δημοκρατικές αξίες, την αλληλεγγύη και την κοινωνική λειτουργία (π.χ. να επανέλθει το μάθημα της Κοινωνιολογίας που κατήργησε η παρούσα κυβέρνηση), να ενδυναμωθούν οι εκπαιδευτικοί που συχνά νιώθουν εντελώς μόνοι/ες απέναντι στην αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών, και να ενισχυθούν οι υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής στήριξης για τα παιδιά που δέχονται, αλλά και που ασκούν βία, και τις οικογένειές τους. Και φυσικά, να ληφθούν ουσιαστικά μέτρα κοινωνικής πολιτικής και στήριξης των πιο φτωχοποιημένων και ευάλωτων μερών της κοινωνίας.

Η λύση για ένα πραγματικά ασφαλές, συμπεριληπτικό και δημοκρατικό σχολείο, και για την αντιμετώπιση της βίας μεταξύ παιδιών και εφήβων, περνά μέσα από ένα δημοκρατικότερο και δικαιότερο κοινωνικό πλαίσιο, που καταπολεμά τις ανισότητες και τη φτώχεια και διασφαλίζει το αίσθημα αξιοπρέπειας όλων.

Αυτές είναι και οι δικές μας αρχές, και σε αυτό δεσμευόμαστε.