Προκλήσεις και προοπτικές στην οικονομία το 2023
*Του Δημήτρη Σκάλκου, γ.γ. Δημοσίων Επενδύσεων & ΕΣΠΑ
Κάθε νέο ξεκίνημα έτους συνοδεύεται αναπόφευκτα από προσδοκίες και επιθυμίες, προκλήσεις και αβεβαιότητες. Το 2023 δεν αποτελεί εξαίρεση. Η ελληνική οικονομία βρέθηκε και βρίσκεται τα τελευταία χρόνια αντιμέτωπη με διαδοχικές κρίσεις που δοκιμάζουν τις αντοχές της, όπως και συνολικά αυτές των ευρωπαϊκών οικονομιών. Η πανδημία διέκοψε βίαια την οικονομία προκαλώντας αναταράξεις στις διεθνείς αλυσίδες αξίας. Κατόπιν η ρωσική επιθετικότητα απέναντι στην Ουκρανία οδήγησε στη μεγαλύτερη ενεργειακή κρίση από τη δεκαετία του 1970 και πληθωριστικές πιέσεις.
Έως σήμερα η ελληνική οικονομία επέδειξε αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα απέναντι στις διαδοχικές πολυκρίσεις. Η χώρα μας διαχειρίστηκε αποτελεσματικά την υγειονομική κρίση, συγκράτησε την ύφεση που προκάλεσαν οι αναγκαστικοί περιορισμοί της οικονομικής δραστηριότητας και κατέγραψε την τρίτη καλύτερη ευρωπαϊκή επίδοση στην ανάταξη της οικονομίας της μετά την πανδημία. Η Ελλάδα έχει πλέον αναδειχτεί σε κορυφαίο επενδυτικό προορισμό καταγράφοντας την καλύτερη επίδοσή της στην προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων τα τελευταία τριανταένα χρόνια, οι εξαγωγές έχουν διπλασιαστεί από το 2010 ενώ η ανεργία έχει υποχωρήσει στο χαμηλότερο ποσοστό της από το 2010.
Αυτές οι θετικές επιδόσεις δεν ήρθαν τυχαία. Η κυβέρνηση δεν σταμάτησε τις προωθούμενες μεταρρυθμίσεις σε όλη αυτή την χρονική περίοδο σε μία σειρά κρίσιμων πεδίων πολιτικής, παραμερίζοντας γραφειοκρατικά εμπόδια και βελτιώνοντας το επιχειρηματικό περιβάλλον (η χώρα μας ανέβηκε δεκαέξι θέσεις στην σχετική κατάταξη από το 4ο τρίμηνο του 2019 στο 4ο τρίμηνο του 2022). Παράλληλα ενίσχυσε τη ρευστότητα των επιχειρήσεων στηρίζοντας την οικονομία και την απασχόληση. Η κινητοποίηση των συγχρηματοδοτούμενων πόρων (τα Προγράμματα ΕΣΠΑ) συνέβαλλε καθοριστικά καθώς περίπου το 40% της συνολικής στήριξης στην οικονομία προήλθε από τους κοινοτικούς πόρους. Μόνο στη διάρκεια της πανδημίας ο προϋπολογισμός των δράσεων για την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (και πρέπει να πούμε ότι το ΕΣΠΑ δεν χρηματοδοτεί μεγάλες επιχειρήσεις), μαζί με τη μόχλευση ιδιωτικών πόρων, έφτασαν τα 14 δισεκατομμύρια ευρώ.
Δεν είναι μόνο οι απειλές που αντιμετωπίζει την ελληνική οικονομία. Η προσαρμογή στη διπλή πρόκληση της πράσινης μετάβασης και του ψηφιακού μετασχηματισμού θα καθορίσει την δυνατότητα μας να ζήσουμε σε μία ευημερούσα και βιώσιμη οικονομία και κοινωνία. Οι κοινοτικές χρηματοδοτήσεις αναμένεται να ενισχύσουν τις δημόσιες επενδύσεις και να μοχλεύσουν τις ιδιωτικές επενδύσεις, καλύπτοντας το επενδυτικό κενό της οικονομίας όπως αυτό διαμορφώθηκε στα χρόνια της οικονομικής κρίσης αλλά και να αντιμετωπίσει επιτυχώς τις νέες προκλήσεις. Η Ελλάδα είναι ανάμεσα στα περισσότερο ωφελούμενα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην κατανομή των πόρων του νεοσύστατου Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αλλά και του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027. Και πλέον διαθέτει όχι μόνο τους αναγκαίους πόρους αλλά και ολοκληρωμένες εθνικές στρατηγικές για τον αναγκαίο παραγωγικό μετασχηματισμό της οικονομίας.
Ως προς τις μακρο-οικονομικές επιδράσεις του, το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 υπολογίζεται να οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕΠ την περίοδο 2021-2030 επιπλέον κατά τριανταένα δις ευρώ ενώ, την περίοδο 2021-2035 επιπλέον κατά 62,9 δις ευρώ δημιουργώντας παράλληλα περίπου εκατόν είκοσι πέντε χιλιάδες νέες σταθερές θέσεις εργασίας. Σε ότι αφορά στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και το εθνικό Σχέδιο Ελλάδα 2.0, υπολογίζεται ότι αυτό θα οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕΠ μέχρι το 2026 κατά 7% περισσότερο από ότι αν δεν το είχαμε, καθώς και στη δημιουργία 200 χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας.
Η πραγματικότητα συχνά διαψεύδει τις προβλέψεις και στο πρόσφατο παρελθόν αυτό έγινε δυστυχώς αντιληπτό. Ωστόσο η χώρα μας πληροί όλες τις αναγκαίες οικονομικές προϋποθέσεις ώστε στο ξεκίνημα του 2023 να είμαστε ρεαλιστικά αισιόδοξοι πως βαδίζουμε στο δρόμο της δυναμικής βιώσιμης ανάπτυξης, παρά τις αναμενόμενες δυσκολίες της διεθνούς οικονομίας στους επόμενους μήνες.
