Το «Πολύπαθο» μάθημα της Ιστορίας
*Του Παναγιώτη Γεωργακόπουλου
Καθώς διανύουμε το τέλος της σχολικής χρονιάς, με το παρόν κείμενο θα ήθελα να εκφράσω ορισμένες σκέψεις/προβληματισμούς για το πολύπαθο μάθημα της Ιστορίας και τη διδασκαλία του-ειδικά στο Γυμνάσιο.
Μετά και τις νέες μεταρρυθμίσεις φέτος, οι διδάσκοντες της Γ’ τάξης του Γυμνασίου κληθήκαμε να διδάξουμε το μάθημα με την ίδια έκταση ύλης όπως τα προηγούμενα χρόνια, μέσα όμως σε δύο (αντί τρεις) ώρες διδασκαλίας εβδομαδιαίως.Αυτό θα γινόταν με το γνωστό «μαγικό» τρόπο, όπως υπολογίζει το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. Δηλαδή, το εν λόγω Υπουργείο αφαίρεσε μόνο δύο μικρά κεφάλαια από τη διδακτέα ύλη, που προφανώς δε θεώρησε απαραίτητα και στη συνέχεια χωρίς καμιά άλλη διευκρίνιση πρότεινε να διδαχτεί η ίδια ύλη μέσα σε λιγότερες ώρες.
Για όσους δεν γνωρίζουν, να αναφερθεί ότι στη Γ’ τάξη διδάσκεται μια μεγάλη και σημαντική περίοδος της Ελληνικής, Ευρωπαϊκής και Παγκόσμιας Ιστορίας, που ξεκινά από τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό και φτάνει μέχρι το έτος 2001 καλύπτοντας όλους τους τομείς: πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό, πολιτιστικό. Οι μαθητές λοιπόν καλούνται να απομνημονεύσουν και να εμπεδώσουν εν τέλει πολλούς και βαρυσήμαντους ιστορικούς όρους με οδηγό ένα ομολογουμένως αξιόλογο αλλά πυκνογραμμένο και ενίοτε δυσνόητο εγχειρίδιο (μέσα από στοιχεία, πίνακες, πηγές).
Οι παλαιότεροι και πιο έμπειροι συνάδελφοι, όπως τόσα χρόνια κάνουμε, το αντιμετωπίσαμε με το γνωστό τρόπο: «τρέχοντας» την ύλη, δίνοντας συνόψεις σε κάποια κεφάλαια και αρκετές συνδετικές περιλήψεις, προκειμένου να διασφαλιστεί η ιστορική συνέχεια και συνοχή. Οι πιο νέοι και απειρότεροι«έπλευσαν σε πέλαγος βαθύ», χωρίς κάποια ιδιαίτερη συμβουλευτική γραμμή από κάποιον αρμόδιο. «Ήρωας» αναδείχτηκε όποιος διδάσκων κατάφερε να φτάσει μέχρι και τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Μάλλον «ανεπαρκής» φάνηκε όποιος δεν πέτυχε να διατρέξει ούτε καν τα γεγονότα του Μεσοπολέμου.
Φυσικά, το όλο ζήτημα πέρασε πάλι απαρατήρητο και ασχολίαστο από τους ειδικούς των παιδαγωγικών ζητημάτων. Για άλλη μια φορά ο μάχιμος εκπαιδευτικός της τάξης πάλεψε, για να φέρει σε πέρας την αποστολή του εφευρίσκοντας όλα τα ελκυστικά μέσα, γιατί, ως γνωστόν, τα παιδιά δεν αγαπούν και τόσο την Ιστορία και χρησιμοποιώντας-όπου υπήρχαν-και τα σύγχρονα εποπτικά μέσα διδασκαλίας. Ας ληφθεί υπ’ όψιν και η περαιτέρω πίεση του χρόνου που φέτος αντιμετωπίσαμε, αφού το διδακτικό έτος τέλειωσε ακόμη νωρίτερα λόγω και του αργοπορημένου Πάσχα, όπως δήλωσαν οι αρμόδιοι).
Τελικά, ποιος είναι ο σκοπός του μαθήματος της Ιστορίας; Αναρωτιόμαστε εκ νέου: μήπως θέλουμε ανιστόρητους μαθητές ή προετοιμάζουμε λογικά σκεπτόμενους πολίτες; Ο καθένας ας βγάλει τα συμπεράσματά του. Πάντως πάλι «πλήρωσε τη νύφη» η Ιστορία.
Βέβαια αξίζει να τονιστεί ότι η 3η ώρα διδασκαλίας διατέθηκε (υποτίθεται) για την παρουσίαση της περιβόητης Τοπικής Ιστορίας, που ούτως ή άλλως προβλεπόταν και στα παλαιότερα προγράμματα σπουδών προς το τέλος του έτους, αν και ποτέ δεν υλοποιούνταν λόγω πίεσης χρόνου. Και εδώ έχουμε και ένα άλλο παράδοξο: η Τοπική Ιστορία απέκτησε πια βιωματικό περιεχόμενο και μπορεί να διδάσκεται από εδώ και στο εξής από οποιαδήποτε ειδικότητα καθηγητή (πλην των φιλολόγων) λόγω ελλείψεως φιλολόγων στα σχολεία ή ίσως γιατί οι φιλόλογοι-ιστορικοί δεν θεωρούνται και ειδικοί! Μετά από όλα αυτά, τα σχόλια περιττεύουν…
*Ο Παναγιώτης Γεωργακόπουλος είναι φιλόλογος του Γυμνασίου Πελοπίου και Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Πύργου-Ολυμπίας
