Παναγιώτης Μπράμος: Οι αυτοδιοικητικές προκλήσεις του 2023

*Του Παναγιώτη Μπράμου

Ο θεσμός της αιρετής περιφερειακής αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα αποτέλεσε τομή για το πολιτικό σύστημα και έδωσε τη δυνατότητα στους πολίτες να αποκτήσουν ισχυρό ρόλο στη διαμόρφωση της καθημερινότητάς τους και στην επίλυση των προβλημάτων τους. Παρότι εξαρχής «καπελώθηκε» από τους κομματικούς μηχανισμούς και χρησιμοποιήθηκε ως «σκαλοπάτι» προσωπικών φιλοδοξιών ή ως «καταφύγιο» απόμαχων της πολιτικής, διατήρησε αναλλοίωτο τον πυρήνα της ύπαρξής του: την ανάπτυξη και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών.

Σε αυτά τα δώδεκα χρόνια, η αιρετή Περιφέρεια αποτέλεσε το κύριο όχημα σχεδιασμού και υλοποίησης έργων και δράσεων, απορροφώντας πολύ μεγάλο μέρος των διαθέσιμων ευρωπαϊκών πόρων για να καλύψει τα μεγάλα κενά που είχε αφήσει στην κοινωνία, στην οικονομία και στο περιβάλλον το κεντρικό κράτος, ένεκα και της δεκαετούς οικονομικής κρίσης που βίωσε η Ελλάδα.

Πλέον, με την επαναφορά της πενταετούς θητείας και την καθιέρωση εκλογικού συστήματος που ευνοεί τη σταθερότητα στη λήψη αποφάσεων, η Περιφέρεια είναι αντιμέτωπη με τη μεγάλη πρόκληση της στοχευμένης και αποτελεσματικής αξιοποίησης των χρηματοδοτικών προγραμμάτων, διότι εκκινεί σχεδόν ταυτόχρονα με τη νέα προγραμματική περίοδο 2021-2027 και έχει την πρόσθετη «δεξαμενή» του Ταμείου Ανάκαμψης.

Για να αυξηθούν οι πιθανότητες επιτυχίας αυτού του στόχου, θα πρέπει η κεντρική εξουσία να επιτρέψει την έμπρακτη εφαρμογή της αποκεντρωμένης διακυβέρνησης, παρέχοντας στις Περιφέρειες τη θεσμική ελευθερία να ιεραρχήσουν τις προτεραιότητές τους μακριά από κομματικές επιδιώξεις και μικροπολιτικές σκοπιμότητες.

Ταυτόχρονα, ο ίδιος ο θεσμός θα πρέπει να λειτουργήσει με αποκλειστικό κριτήριο την αντιμετώπιση των σοβαρών προβλημάτων, τα οποία πλέον είναι εντοπίσιμα και συνοπτικά διακρίνονται στους εξής άξονες: α) κοινωνική συνοχή, κράτος πρόνοιας και άρση αποκλεισμών β) αντιμετώπιση επιπτώσεων κλιματικής/ενεργειακής κρίσης γ) στήριξη μικρής & μεσαίας επιχειρηματικότητας, δ) ψηφιακές και «πράσινες» υποδομές.

Βασική προϋπόθεση όμως είναι και η αυτοδιοικητική ανεξαρτησία. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει αποπολιτικοποίηση ή αποϊδεολογικοποίηση, αλλά διαχωρισμός επιδιώξεων και σκοπιμοτήτων, τους οποίους συχνά η κεντρική εξουσία δεν επιθυμεί διότι θέλει την αυτοδιοίκηση υποχείριο και όργανό της. Η συνδιαλλαγή με τα κόμματα δεν πρέπει ούτε να δαιμονοποιείται αλλά ούτε και να καθαγιάζεται. Είναι θεμιτή και επιθυμητή, αλλά για να είναι παραγωγική πρέπει να γίνεται με όρους ειλικρίνειας και ισοτιμίας, απαλλαγμένη από εκβιαστικά διλήμματα και παρασκηνιακά «ντιλς».

Η ευκαιρία της επόμενης πενταετίας για την Ηλεία και τη Δυτική Ελλάδα είναι μοναδική και δεν πρέπει να μείνει αναξιοποίητη. Με δημοκρατικό και δημιουργικό διάλογο, συνθέσεις απόψεων και συναινέσεις, οφείλουμε να διαθέσουμε και το τελευταίο ευρώ στη δίκαιη και ισόρροπη ανάπτυξη, μέσα από έργα και δράσεις που θα βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των πολιτών με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης και σεβασμού στο περιβάλλον.

*Ο Παναγιώτης Μπράμος είναι δικηγόρος, ανεξάρτητος Περιφερειακός Σύμβουλος και πρώην Αντιπεριφερειάρχης Οικονομικών Δυτικής Ελλάδας