Οι κερδοσκόποι της πείνας
Τους «κερδοσκόπους της πείνας» αλλά και τις κυβερνήσεις που αφήνουν ανεξέλεγκτη την ασυδοσία τους εις βάρος των εκατοντάδων εκατομμυρίων πεινασμένων του πλανήτη ξεμπροστιάζει με έκθεσή της, που έδωσε στη δημοσιότητα, η Greenpeace. Η έρευνα αναδεικνύει τη συστημική αποτυχία της δημόσιας πολιτικής απέναντι σε μια βασική ανθρώπινη ανάγκη, την τροφή, η οποία θα έπρεπε να είναι διαθέσιμη σε όλους και όχι να συνιστά ένα ακόμη εμπόρευμα προς εκμετάλλευση, με στόχο την εξαγωγή κέρδους και το αβγάτισμα του πλούτου των ολίγων.
Η αποτυχία αυτή επέτρεψε σε μια μικρή ομάδα πολυεθνικών εταιρειών να μετατρέψουν τις δύο μεγάλες κρίσεις που αντιμετώπισε η ανθρωπότητα την τελευταία τριετία -την πανδημία του κορονοϊού και τον πόλεμο στην Ουκρανία- σε ευκαιρία για κερδοσκοπία, η οποία απέφερε αμύθητα κέρδη στους ιδιοκτήτες και τους μεγαλομετόχους τους.
Εξωφρενικά μερίσματα
Η έρευνα εστιάζει σε 20 από τις μεγαλύτερες εταιρείες του αγροτικού τομέα και συγκεκριμένα στις μεγαλύτερες των κλάδων των σιτηρών, των λιπασμάτων, του κρέατος και των γαλακτοκομικών προϊόντων. Διαπιστώνει ότι, στη διάρκεια των οικονομικών ετών 2020 και 2021, αυτές οι 20 εταιρείες μοίρασαν στους μετόχους τους το εξωφρενικό ποσό των 53,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων! Το ποσό αυτό είναι μεγαλύτερο από τα 51,5 δισεκατομμύρια δολάρια που χρειάζονται -σύμφωνα με τον ΟΗΕ- φέτος για την επιβίωση των 230 εκατομμυρίων πιο ευάλωτων ανθρώπων της υφηλίου. Τα λεφτά αυτά θα ήταν αρκετά για να σώσουν τη ζωή, να προσφέρουν φαγητό και στέγη σε αυτούς τους ανθρώπους, ενώ θα περίσσευε και ένα ποσό ίσο με το ΑΕΠ της Γκάνας για να φάνε οι… καρχαρίες.
Στον τομέα των σιτηρών, για παράδειγμα, τέσσερις μόνο εταιρείες, οι Archer-Daniels Midland, Bunge, Cargill και Dreyfus –γνωστές και από το αρχικό γράμμα των επωνυμιών τους ως ABCD– ελέγχουν το 70%-90% του εμπορίου. Παρά την υπερσυγκέντρωση μεριδίου, οι εταιρείες αυτές δεν έχουν καμία υποχρέωση να αποκαλύπτουν όλα όσα γνωρίζουν για τα μεγέθη της αγοράς, μεταξύ άλλων και για τα αποθέματά τους σε σιτηρά. Αυτή η έλλειψη διαφάνειας σημαίνει ότι ανάλογα με το συμφέρον τους οι εταιρείες αυτές μπορούν να αποκρύπτουν πληροφορίες που είναι καθοριστικές για τη διαμόρφωση των τιμών των σιτηρών στις αγορές προθεσμιακών συμβολαίων. Η έρευνα της Greenpeace διαπίστωσε ότι, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η αδιαφάνεια για τα πραγματικά αποθέματα σιτηρών αποτέλεσε βασικό παράγοντα της εκτόξευσης των τιμών και της ανάπτυξης κερδοσκοπικής «φούσκας».
«Οι κυβερνήσεις πρέπει να δράσουν άμεσα, ώστε να προστατεύσουν τους πολίτες από την εκμετάλλευση των μεγάλων εταιρειών. Χρειαζόμαστε πολιτικές που να ρυθμίζουν και να περιορίζουν τον έλεγχο των πολυεθνικών στο παγκόσμιο διατροφικό σύστημα, ειδάλλως οι ανισότητες που βλέπουμε τώρα θα γίνουν ακόμα πιο έντονες. Στην ουσία, πρέπει να αλλάξουμε το διατροφικό σύστημα. Αν αποτύχουμε, το κόστος θα είναι εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές», προειδοποιεί η υπεύθυνη εκστρατείας για τη βιώσιμη γεωργία στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace, Ελενα Δανάλη. Η ΜΚΟ υποστηρίζει και προωθεί τη στροφή σε ένα βιώσιμο, δίκαιο και ανθεκτικό γεωργικό μοντέλο που εξασφαλίζει διατροφική κυριαρχία και δίνει στις κοινότητες τη δυνατότητα να έχουν έλεγχο και δύναμη στη διαμόρφωσή του.
Η εμπειρία ετών από τα κινήματα επισιτιστικής κυριαρχίας υποδεικνύει ότι αυτό είναι εφικτό, μέσω της επιστροφής της αυτονομίας στους παραγωγούς τροφίμων, της συντόμευσης και της ενίσχυσης των αλυσίδων εφοδιασμού, της αναστροφής της ζημιάς που προκαλούν οι μη βιώσιμες μορφές καλλιέργειας της γης σε κοινότητες, περιβάλλον και ανθρώπινη διατροφή. Οι πολιτικοί, από την πλευρά τους, σε παγκόσμιο, εθνικό και τοπικό επίπεδο, έχουν όλοι σημαντικό ρόλο να παίξουν, ώστε να μπει ένα τέλος στην κυριαρχία και στο μονοπώλιο των εταιρειών στο διατροφικό σύστημα.
Στην Ελλάδα, η Greenpeace έχει ήδη προτείνει 4 άξονες προτεραιότητας για την αναδιαμόρφωση του αγροδιατροφικού μοντέλου, με επίκεντρο την ενίσχυση εγχώριας παραγωγής, την προώθηση μεσογειακής διατροφής και την απεξάρτηση από τα λιπάσματα.
