«Πλανόδιους κινηματογραφιτζήδες» ονόμαζαν όλους εκείνους τους ιδιότυπους «γυρολόγους» που έφερναν στα χωριά και στις πλατείες όχι υφάσματα, ρούχα και σεντόνια αλλά… κινηματογράφο. Με τα αυτοκίνητα ή με μοτοσυκλέτες, ακόμη και με γαϊδουράκια οι τεχνικοί (απλοί άνθρωποι που έμαθαν πώς να προβάλλουν ταινίες) έφερναν τη μαγεία και το χαμόγελο στον πληθυσμό της υπαίθρου. Και εκείνοι έδιναν λίγες δραχμές ως αντίτιμο, και όταν δεν είχαν έφερναν κανένα αυγό ή τρόφιμα στους κινηματογραφιτζήδες, η επίσημη ονομασία των οποίων ήταν «διαβατικοί», όπως διαβάζουμε σε Βασιλικό διάταγμα (15/05/1956). Οι «διαβατικοί» κινηματογράφοι δεν είχαν όνομα, όπως οι σταθεροί, αλλά δανειζόντουσαν το όνομα του πλανόδιου κινηματογραφιτζή: του Ψυχούλη, του Αθανασόπουλου, του Αβόρανη κλπ.

Ο κινηματογράφος τότε δεν ήταν μόνο μέσο διασκέδασης, αλλά και πηγή πληροφόρησης- έτσι έβλεπε, για παράδειγμα, ο αγροτικός πληθυσμός τα νέα τραγούδια, τα νέα ρούχα ή χτενίσματα.

Περισσότερα για την ιστορία των διαβατικών μπορείτε να διαβάσετε στο άρθρο του Νίκου Θεοδοσίου (εδώ: https://bit.ly/3ialoAR), αλλά και να παρακολουθήσετε το ντοκιμαντέρ του «Ο Κος Λεονάρδος και οι άλλοι» που αποτελεί φόρο τιμή στους διαβατικούς: https://youtu.be/VB1Ns2tG5mM .

Κάθε καλοκαίρι εδώ και οκτώ χρόνια νιώθουμε κι εμείς πως συνεχίζουμε με κάποιον τρόπο την παράδοση μέσω του προγράμματος «Σινεμά στις Πλατείες» μέσω του οποίου προβάλλουμε ποιοτικές ταινίες παιδικού και νεανικού κινηματογράφου σε πόλεις και χωριά του Νομού Ηλείας. Μπορείτε να βρείτε το πρόγραμμα για τον Ιούλιο και τον Αύγουστο εδώ: https://bit.ly/2VMvtML .