Ο Νίκος Αγγελόπουλος τοποθετείται για την κρίση: Ο Τουρισμός μπορεί, αν στηριχθεί έγκαιρα και αποφασιστικά από την Κυβέρνηση
[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”112619″ img_size=”full”][vc_column_text]Ο Νίκος Αγγελόπουλος-ιδρυτής του Ομίλου Aldemar τοποθετείται για την κρίση
Η μεγάλη παγκόσμια υγειονομική κρίση που έχει ενσκήψει και στη χώρα μας με πρωτοφανείς συνέπειες για την κοινωνία και την οικονομία, είναι η αιτία και το κίνητρο για να επανεξετάσουμε και να επαναπροσδιορίσουμε πολλές «σταθερές» της δημόσιας αλλά και της ιδιωτικής οικονομικής δραστηριότητας.
Όπως είναι φυσικό, μέσα σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και ο ρόλος του Τουρισμού, ως μεγάλος και καθοριστικός τομέας για την οικονομία και την κοινωνία, καλύπτοντας ένα τεράστιο πλέγμα παραμέτρων. Τις τελευταίες ημέρες ακούγονται ή δημοσιεύονται διάφορες απόψεις, πολλές φορές αντικρουόμενες, προερχόμενες από γνώστες του αντικειμένου, αλλά και κάποιες άλλες διαχρονικά, αλλά επιπόλαια και αβασάνιστα διατυπωμένες.
Η δημιουργία των πρώτων ξενοδοχείων ΞΕΝΙΑ σηματοδότησε την δεκαετία του ‘50 την γέννηση του Τουρισμού στην Ελλάδα με το πέρασμα από την εποχή των «περιηγητών» στην σημερινή παγκοσμίως γνωστή μορφή του. Ακολούθησαν περίοδοι συνεχών επενδυτικών κινήσεων, αν και πολλές φορές χωρίς καθαρούς κανόνες και στόχους. Η μεγέθυνση της ανωδομής έστω και με αποσπασματικές κινήσεις και με αρκετή αχρείαστη ελευθεριότητα, συνέβαλλε σημαντικά στα πολλά επόμενα χρόνια στην κατοχύρωση του Τουρισμού στην Ελλάδα ως σημαντικού «παίχτη» στην σκακιέρα της Μεσογείου που συμβάλλει άμεσα και έμμεσα, κατά περίπου 30% στην διαμόρφωση του ΑΕΠ της Χώρας. Τελικά όλα έγιναν σχεδόν σε καθεστώς παντελούς έλλειψης συγκεκριμένου μεσομακροπρόθεσμου κυλιόμενου προγράμματος.
Η κρίση επανάφερε την κατά καιρούς και για διάφορους όχι ιδιαίτερα αντικειμενικούς λόγους και την αφοριστική διατύπωση ότι ο Τουρισμός είναι ο πλέον ευάλωτος τομέας της Οικονομίας, πληττόμενος εύκολα από κρίσεις διαφόρων προελεύσεων με ευθείες αρνητικές συνέπειες για τα Δημόσια Οικονομικά και την Απασχόληση. Εντούτοις, αναλύοντας τις συνέπειες της σημερινής κρίσης, διαπιστώνουμε ότι ίσως με εξαίρεση τον Πρωτογενή τομέα, έχουν πληγεί όλοι οι σημαντικοί τομείς της Οικονομίας και συνεπώς και το Τουρισμός.
Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι λογικό η κάθε Κυβέρνηση να στοχεύει κατά προτεραιότητα σε επεμβάσεις που μπορούν να συμβάλλουν γρηγορότερα και ασφαλέστερα στην ανάταξη των δημόσιων οικονομικών. Με αυτό το κριτήριο είναι αναμφισβήτητο ότι ο Τουρισμός, αν στηριχθεί έγκαιρα και αποφασιστικά, έχει αυτή τη δυνατότητα με μεγάλη πιθανότητα επιτυχούς αποτελέσματος σε σχετικά σύντομο χρόνο, συμπαρασύροντας θετικά και όλους τους άλλους τομείς της Οικονομίας.
Προφανώς, κανένα άλλος τομέας της οικονομίας δεν συγκεντρώνει τέτοιες προϋποθέσεις. Όλοι οι άλλοι τομείς είναι βραδύτατης αντίδρασης, δύσκολης και χρονοβόρας διαδικασίας και αβέβαιου αποτελέσματος. Επειδή πολύ συχνά ακούγονται σποραδικές φωνές με τίτλους όπως «επανασχεδιασμός» ή «αναθεώρηση», ας θυμηθούμε ότι καμία Κυβέρνηση δεν εμπόδισε ποτέ και για κανένα λόγο την ανάπτυξη και την μεγέθυνση κάποιου άλλου τομέα της οικονομίας.
Είναι αλήθεια ότι στη χώρα μας δεν υπήρξε για κανένα τομέα της οικονομίας σοβαρός μακροχρόνιος σχεδιασμός όπως το ίδιο και πολύ πιο έντονα έχει συμβεί και για τον Τουρισμό. Αντίθετα για τη Βιομηχανία έχουν γίνει κατά καιρούς κάποιες ιδιαίτερα θετικές κινήσεις, όπως οι βιομηχανικές περιοχές και άλλα ιδιαίτερα μέτρα για ευαίσθητες περιοχές της χώρας. Με σημερινή θεώρηση της κατάστασης, τα αποτελέσματα είναι πενιχρά ενώ, επιπλέον, μεγάλος αριθμός βιομηχανικών επιχειρήσεων έχει μεταφέρει τη δραστηριότητά του κατά ένα μέρος ή και συνολικά σε χώρες χαμηλού εργατικού κόστους και χαμηλής φορολογίας. Το μοντέλο προφανώς είναι παγκόσμιο και με διευρυνόμενες συνεχώς προεκτάσεις.
Ο αφορισμός ότι η ισχυρή Παραγωγή έχει μεγαλύτερες πιθανότητες ταχείας ανάπτυξης οφείλει απαραίτητα να συνυπολογίζει της ιδιαιτερότητες κάθε χώρας, όπως το μέγεθος της εσωτερικής αγοράς και την ύπαρξη σοβαρής ποσότητας σημαντικών Α’ υλών. Η Ελλάδα έχει ως σημαντικότερη Α’ ύλη την γεωγραφική θέση και τα ιδιαίτερα κλιματολογικά χαρακτηριστικά της σε συνδυασμό με το τεράστιο μήκος των ακτών και το πλήθος των νησιών της. Αυτή η εξαιρετικά πλεονεκτική θέση είναι και η εξήγηση στην αλματώδη άνοδο του όγκου των τουριστών και της συμβολής του Τουρισμού στα Δημόσια Οικονομικά και στην Απασχόληση. Αυτό το θετικό αποτέλεσμα, όπως προαναφέραμε, δεν προέρχεται από κανένα κεντρικό σχεδιασμό ούτε είναι η συνέπεια εφαρμογής ενός μεσομακροχρόνιου προγράμματος. Αποσπασματικά μέτρα, εύκολες κριτικές και επενδυτικός αυτοσχεδιασμός είναι γενικότερα τα διαχρονικά χαρακτηριστικά της οικονομικής ζωής στην σύγχρονη Ελλάδα. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι ιδιαίτερα βεβαρημένα από την ανεπάρκεια υποδομών που ιδιαίτερα για τον Τουρισμό συνιστούν ένα μεγάλο ανασταλτικό παράγοντα περαιτέρω ποιοτικής βελτίωσής του. Η χώρα μας έχει υπερτονισμένη την ανορθόδοξη εικόνα να προηγούνται χρονικά οι ανωδομές των υποδομών. Ας αναλογιστούμε πόσο αποδοτικότερος για την Οικονομία μας θα ήταν ο Τουρισμός αν π.χ. είχε κατασκευαστεί ο Βόρειος Οδικός Άξονας της Κρήτης, το εξαιρετικά αναγκαίο νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι της Κρήτης, η Εθνική Οδός Πάτρα – Πύργος κ.λ.π. Ακόμη και η Ολυμπία Οδός, η Εγνατία, τα αεροδρόμια της Fraport, καθυστέρησαν εξαιρετικά με συνακόλουθη απώλεια σοβαρών δευτερογενών θετικών επιπτώσεων για σχεδόν όλους τους τομείς της οικονομίας και ιδιαίτερα του Τουρισμού.
Εξαιρετικά χρήσιμο είναι να θυμίσουμε τις μεγάλες ευεργετικές συνέπειες που έχει διαχρονικά ο Τουρισμός, ανάλογα πάντοτε με το πόσο ενισχύεται αλλά και με το πόσο καθαροί είναι οι κανόνες που καλείται να ακολουθήσει.
Τα κύρια χαρακτηριστικά τους είναι:
- Σημαντική συμμετοχή στο ΑΕΠ με εξαγωγικό χαρακτήρα κατά το 90% του παραγόμενου καθαρού προϊόντος.
- Κομβικός ρόλος στην Περιφερειακή Ανάπτυξη με την διασπορά της ανωδομής σε όλη τη χώρα
- Μεγάλη συμμετοχή στην απασχόληση
- Στρατηγικός ρόλος στην ενίσχυση της άμυνας της χώρας
- Συγκράτηση του πληθυσμού σε μικρά και μεσαία νησιά καθώς και σε πολλές περιοχές της ορεινής χώρας με έντονη συμβολή στην συγκράτηση της αστυφιλίας
Τέλος, επιγραμματικά πρέπει να επισημάνουμε δύο θέματα:
Πρώτο, ο Τουρισμός είναι ο Τομέας της Οικονομίας με τις μεγαλύτερες συνέργειες με σχεδόν όλους τους άλλους τομείς της οικονομίας και ιδιαίτερα με τον Πρωτογενή, τις Κατασκευές αλλά και την Βιομηχανία. Ιδιαίτερα μνεία πρέπει να γίνει για το ρόλο του Τουρισμού στην προβολή και διάδοση του Πολιτισμού μας ως αμεσότερος πρεσβευτής προς όλον τον Κόσμο.
Δεύτερο, παρατηρείται ένα χρόνιο έλλειμα αλλά και αίτημα όσων νοιάζονται ευρύτερα για την επιτυχή λειτουργία και αποδοτικότητα του Τουρισμού. Πρόκειται για την ανάγκη άσκησης και συντονισμού της γενικότερης πολιτικής από το Γραφείο του Πρωθυπουργού. Αυτό είναι προϋπόθεση για τη μεγιστοποίηση της συμβολής του σημαντικού αυτού Τομέα της Οικονομίας, δεδομένου ότι το Υπουργείο Τουρισμού είναι από τη φύση του ευθέως εξαρτημένο και καθοριζόμενο από την εμπλοκή πολλών συναρμοδίων Υπουργείων.
Στην εξαιρετικά δύσκολη και κρίσιμη περίοδο που διανύει η Χώρα μας, ο Τουρισμός θα είναι αυτός πρώτος στην δύσκολη προσπάθεια επανεκκίνησης της Οικονομίας αρκεί η Πολιτεία να τον εφοδιάσει άμεσα με όλα τα απαραίτητα εργαλεία για την επίτευξη του κοινού στόχου.
(*) Ο κ. Νίκος Αγγελόπουλος είναι πρόεδρος της ALDEMAR και πρώην πρόεδρος του ΣΕΤΕ. Είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Λωζάνης. Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο ΒΗΜΑ και εστάλη από την ALDEMAR στο money tourism.gr[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
