Ο Κώστας Χατζής στο Εντερλέζι 2022 στην Αμαλιάδα! (ΦΩΤΟΣ)
Πυρετώδεις προετοιμασίες για την μεγαλύτερη γιορτή των τσιγγάνων του Παπακαυκά- Μαζί του ο Αμαλιαδίτης τραγουδιστής Θεολόγος Αναγνωστόπουλος και χορηγός επικοινωνίας η ΕΡΤ
- Πως γιορτάζουν το έθιμο στην συνοικία Παπακαυκά
Γράφει η Ελένη Παπαδοπούλου
Με πυρετώδεις ρυθμούς η συνοικία Παπαπαυκά της Αμαλιάδας, με τον Νίκο Μπατζαλή να πρωτοστατεί στη διοργάνωση, προετοιμάζει το Εντερλέζι, την μεγάλη γιορτή των τσιγγάνων , με στόχο μετά από δύο χρόνια πανδημίας και “σιωπής”, να στρέψει πάνω στο δήμο Ήλιδας όλα τα φώτα της καλλιτεχνικής Ελλάδας! Με το Εντερλέζι οι τσιγγάνοι – της περιοχής κυρίως των Βαλκανίων- γιορτάζανε και συνεχίζουν να γιορτάζουν την επιστροφή της άνοιξης, που τους επέτρεπε να μετακινηθούν από τόπο σε τόπο μιας και η ζωή τους για πολλά χρόνια ήταν νομαδική και η άνοιξη ήταν η καλύτερη εποχή για εμπόριο και για εργασίες στα χωράφια. Ένα έθιμο που χάνεται στα βάθη των αιώνων και που με τα χρόνια, στέριωσε στους τόπους που στέριωσαν και οι τσιγγάνοι και ταυτίστηκε με την γιορτή του Άι Γιώργη.
Η καρδιά του Εντερλέζι τα τελευταία χρόνια στην Ηλεία χτυπά στην πυκνοκατοικημένη συνοικία των ρομά της Αμαλιάδας στο Παπακαυκά, όπου ζουν περίπου 1000 τσιγγάνοι τριών γενεών με τις πολυμελείς οικογένειές τους., παιδιά και εγγόνια. Φέτος λοιπόν, αποφάσισαν να δώσουν μια μεγάλη και ξεχωριστή διάσταση στην δική τους γιορτή και προσκεκλημένος για να τραγουδήσει σε αυτήν την όμορφη βραδιά, θα είναι ο μεγάλος και αγαπημένος τσιγγάνος τραγουδοποιός – τραγουδιστής Κώστας Χατζής με τα βαριά αισθαντικά και ερωτικά του τραγούδια, σε μια όμορφη συνύπαρξη με τον Αμαλιαδίτη μουσικό και τραγουδιστή, Θεολόγο Αναγωστόπουλο. Τον πρώτο μη τσιγγάνο ερμηνευτή που έχει τραγουδήσει το τραγούδι “Ante Romane”- “In Gypsy”, στη γλώσσα των ρομά, σε στίχους του Νίκου Μπατζαλή, το τραγούδι του πρόσφυγα ενός λαού που για χίλια χρόνια είχε την Κωνσταντινούπολη ως πατρίδα. Μάλιστα, χορηγός επικοινωνίας του Εντερλέζι 2022 που θα γίνει στο κέντρο Δεμίρη στην Αμαλιάδα, την Δευτέρα του Πάσχα, θα είναι η ΕΡΤ, γεγονός που αποδεικνύει , την διάσταση που επιχειρούν να δώσουν σε αυτήν την εθιμική γιορτή των τσιγγάνων με προσκεκλημένο τον Κώστα Χατζή.
Το Εντερλέζι βέβαια είναι γνωστό στους περισσότερους από εμάς από το παραδοσιακό λαϊκό τραγούδι που τραγουδιέται εκείνη την ημέρα και έγινε διάσημο όταν χρησιμοποιήθηκε στην ταινία «Ο καιρός των Τσιγγάνων», του Εμίρ Κουστουρίτσα, με την εκδοχή του Γκόραν Μπρέγκοβιτς .. Στην ταινία υπάρχει η αναπαράσταση της γιορτής όπως γινότανε στους σλαβόφωνους λαούς και δείχνει την χρήση νερού, λουλουδιών, τραγουδιού και την γιαγιά του πρωταγωνιστή να κάνει την βούλα στο μέτωπο των παρευρισκόμενων . Το τραγούδι κυκλοφόρησε και με ελληνικούς στίχους, με τίτλο “Του Αϊ Γιώργη”, από τον Μπρέγκοβιτς και το τραγούδησε η Άλκηστη Πρωτοψάλτη το 1991. Τους ελληνικούς στίχους έγραψε η Λίνα Νικολακοπούλου.
Το Εντερλέζι των τσιγγάνων της Αμαλιάδας, το γλέντι και το έθιμο του “ψωμιού”
Σήμερα οι τσιγγάνοι και όχι μόνον εκείνοι της Αμαλιάδας, παρά την κρίση και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν συνεχίζουν να τιμούν τον προστάτη άγιο τους με φαγητό ποτό τραγούδια και χορούς από το πρωί μέχρι πολύ αργά το βράδυ χωρίς να ακολουθούν πλέον τις παλιές παραδοσιακές τελετουργίες. Ως τώρα το Εντερλέζι στην Αμαλιάδα γιορταζόταν στη καρδιά στου Παπακαυκά, όπου πανέμορφες τσιγγάνες, νεαρά κορίτσια σαν τα κρύα νερά, ντυμένες σαν βασίλισσες, ράβονται αποκλειστικά και στολίζονται για εκείνη τη βραδιά, την δική τους βραδιά, λικνίζουν τα κορμιά τους στους τσιγγάνικους ρυθμούς, ολόκληρες οικογένειες, μικροί και μεγάλοι, γιορτάζουν τον προστάτη τους Άγιο Γεώργιο και γλεντάνε ως το πρωί με μουσική, χορό και πλούσια εδέσματα και μέχρι το πρωί. Βεβαίως τηρούν και το έθιμο του «ψωμιού» που έφεραν οι πρόγονοί της ρομά από την Κωνσταντινούπολη το ΄22, όπου κάθε αντρόγυνο κόβει το ψωμί στην μέση και αυτός που θα πάρει το μεγαλύτερο κομμάτι σημαίνει ότι στην διάρκεια του χρόνου δούλεψε περισσότερο και ήταν ο πιο εργατικός και ο πιο προκομμένος. Το Εντερλέζι στην Αμαλιάδα τιμούν πάντα πολλοί προσκεκλημένοι και φίλοι των τσιγγάνων, από την αυτοδιοίκηση, την πολιτική αλλά και διάφορους συλλόγους της Ηλείας, που διασκεδάζουν όλοι. Φέτος, επειδή όμως αναμένουν πολύ κόσμος λόγω της εμφάνισης του Κώστα Χατζή, το Εντερλέζι θα μεταφερθεί στο κέντρο διασκέδασης Δεμίρη και αναμένεται ως γεγονός να λάβει πανελλήνια διάσταση.
Φωτογραφίες Ελένη Πατρινού (Από το Εντερλέζι στου Παπακαυκά Αμαλιάδας το 2018)
