…τα παλιά χρόνια xορεύανε όλη τη βδομάδα της Τυρινής. Γυρίζανε στα χωριά, μαζεύανε παράδες. Το Σάββατο όλες οι παρέες μαζεύονταν στα Λεχαινά και χορεύανε. Στο τέλος χορεύανε μόνοι τους οι Γιανιτσαραίοι. Οι Γκοτσάδες κάνανε στη μπάντα. Ο καλύτερος γιανίτσαρης έπαιρνε το κιλουμι. Υπάρχουν εκδοχές σχετικά με την προέλευση του εθίμου, οι οποίες στηρίζονται κυρίως σε προφορικές μαρτυρίες.
Σύμφωνα με μία εκδοχή το έθιμο αυτό προέρχεται από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας και γινόταν στα πανηγύρια. Έπαιρναν άδεια από τον Τούρκο αγά , έφτιαχναν την παρέα τους και πήγαιναν από το ένα χωριό στο άλλο και χόρευαν. Με τον τρόπο αυτό κατάφερναν να ξεγελούν τους Τούρκους και να κρύβουν τον πραγματικό τους σκοπό που ήταν η ανταλλαγή μηνυμάτων για την προετοιμασία της Επανάστασης του 1821.
Οι μπούλες που είναι δύο άνδρες ντυμένοι με την ενδυμασία της ‘Αμαλίας’. στα χέρια τους κρατούν από ένα πορτοκάλι με καρφωμένα γαρύφαλλα.
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας άδειαζαν το εσωτερικό του πορτοκαλιού και μετέφεραν μέσα μηνύματα για να μην γίνονται αντιληπτοί από τους Τούρκους.
Λέγεται ότι ο χορός ονομάστηκε Γενιτσαρίστικος για να εξαπατούνται οι Τούρκοι, να πιστέψουν δηλαδή ότι ο χορός είναι δικός τους. Εκείνο που έδωσε αφορμή να δοθούν στρατιωτικοί όροι στους χορευτές του εθίμου, στους Γενίτσαρους, είναι το συντεταγμένο της παρέας με τα νταούλια που τη συνοδεύουν.
Εφτιαχναν σε κάθε χωριό μια παρέα με το γέρο και τη γριά που είχαν πέντε αγόρια και δύο κορίτσια. Όταν οι Τούρκοι τους ρωτούσαν ≪ που πάνε≫, ο γέρος απαντούσε ότι πηγαίνει στο απέναντι χωριό να παντρέψει τα κορίτσια του. Όταν συναντούσε η μία παρέα την άλλη, αγκαλιάζονταν και έτσι από στόμα σε στόμα μετέδιδαν τα μυστικά.
Αλλη εκδοχή αναφέρει ότι το έθιμο αυτό, το οποίο τελείται τις Αποκριές την άνοιξη δηλαδή, έχει άμεση σχέση με τον Διονυσιακό διθυραμβικό χορό των μεγάλων ή ≪κατ’ αγρούς Διονυσίων≫.
Η ομάδα , λοιπόν, έχει θιασική συγκρότηση με δραματικό στρατιωτικό χαρακτήρα , ως προς τη σύνθεση, την ένδυση, την εξάρτηση και την ιεράρχηση υπό την αρχηγία του ≪Γκότση≫, αλλά και γονιμικό χαρακτήρα αφού συμμετέχουν τρία γυναικεία μέλη.
Το εαρινό ≪δράμα≫ εκτυλίσσεται εν χορώ και προβάλλεται μέσα από τους ρόλους, τα θεατρικά συμβολικά εξαρτήματα και τις συμπεριφορές. Ως πυρήνα του έχει το ερωτικό παιχνίδι ανάμεσα στις ≪μπούλες≫ και τον αρχιγκότση, τον οποίο πλαισιώνουν χορεύοντας υπό την προστασία των γενίτσαρων.
Στα Λεχαινά έχουν δημιουργηθεί «παιδικές» γκοτσαριές από προέφηβους και έφηβους μαθητές, προκειμένου τα παιδιά να μυούνται στο γενιτσαρίστικο χορό από νεαρή ηλικία. Ο χορός επιτελείται σήμερα στα μεν Λεχαινά το Σαββατόβραδο, παραμονή της Τυρινής και ανήμερα της γιορτής στο πλαίσιο της παρέλασης των καρναβαλικών αρμάτων.
Το αποκριάτικο δρώμενο των «Γενίτσαρων» στη ΒΔ Ηλεία, η επιτέλεσή του, με τις όποιες επιμέρους αλλαγές που επιφέρει ο χρόνος, αποτελεί ένα σύγχρονο, ζωντανό κοινωνικό και θρησκευτικό θεσμό που μιλάει στις καρδιές των κατοίκων του ηλειακού κάμπου. Διατρέχοντας τελετουργικά το χρόνο οι “Γενίτσαροι” γίνονται αναφορά για τις τοπικές κοινότητες, συνολικά ή ατομικά: για άντρες και γυναίκες, ντόπιους και μέτοικους, μετανάστες, μη εγγράμματους και εγγράμματους, τους διανοούμενους, τους αγρότες, τους εργάτες, τους επαγγελματίες, τις παλιότερες και τις νεότερες γενιές..
