Νίκος Καλάκος: Τέσσερις ερωτήσεις και απαντήσεις για την αγροτική παραγωγή

Του Νίκου Καλάκου

Γιατί πρέπει να ρίξουμε βαρύτητα στην αγροτική μας πολιτική, όταν η καθαρή πρωτογενής παραγωγή καλύπτει το 4,5% του συνόλου της ονομαστικής Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας;

Αυτοί που τα λένε, είτε δεν γνωρίζουν είτε γνωρίζουν και σκόπιμα -για διάφορους λόγους- παραβλέπουν ότι στην πραγματικότητα ο αγροτικός τομέας είναι στρατηγικής σημασίας για την εθνική οικονομία. Στη Βόρεια Ελλάδα, το 40% της οικονομικής δραστηριότητας στηρίζεται στην παραγωγή και στη μεταποίηση των αγροτικών προϊόντων, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται σε αυτό το ποσοστό οι υπηρεσίες (τραπεζικές, μεταφορές, εφόδια, εξαγωγές και εκροές από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή). H αγροτική παραγωγή της Ηλείας έχει την υψηλότερη συνεισφορά (23,5%) στο συνολικό ΑΕΠ τουνομούμμέγεθος υπερ-πενταπλάσιο από τον εθνικό μέσο όρο.

Γιατί, ενώ βρίσκουμε αγροτικά προϊόντα σε αρκετές περιπτώσεις φθηνότερα αλλά όχι ποιοτικότερα από άλλες χώρες, πρέπει να επιμείνουμε στην αύξηση της παραγωγής, στη βελτίωση της ποιότητας και της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων μας;

Ηπολιτική αστάθεια που παρατηρείταισε πολλές χώρες, οι εξελίξεις στην Ουκρανία και κυρίως η επιδείνωση των σχέσεων με την Τουρκία, επιβάλλουν να αντιληφθούμε ότι, εκτός από την ποιότητα και την υψηλή διατροφική αξία των ελληνικών αγροτικών προϊόντων σε σχέση με τα περισσότερα από τα αντίστοιχα εισαγόμενα, η Ελλάδα πρέπει ανά πάσα στιγμή να έχει επάρκεια τροφίμων για να καλύψει τις ανάγκες των πολιτών της αλλά και να στηρίξει το ισοζύγιο πληρωμών.

Πώς μπορεί να στηριχθεί μια ουσιαστική μεταρρύθμιση του ελληνικού πρωτογενούς τομέα, με δεδομένα τις αρνητικές συνθήκες παραγωγής (πολυτεμαχισμός κλήρου, γηρασμένος αγροτικός πληθυσμός,ελλιπής ενημέρωση και εκπαίδευση των αγροτών, αποδυναμωμένο συνεταιριστικό κίνημα, κ.ά.);

Είναι γεγονός ότι μόνο το 17,25% των δικαιούχων άμεσων ενισχύσεων είναι κάτω των 40 ετών. Για αυτό τα ευρωπαϊκά προγράμματα θα πρέπει να απευθύνονται αποκλειστικά στους πραγματικούς Νέους Αγρότες. Απαιτείται ολοκληρωμένη και στοχευμένη πολιτική, ώστε αυτή η ομάδα να παραμείνει στη αγροτική δραστηριότητα και να ενισχυθεί τόσο χρηματοδοτικά όσο και σε επίπεδο εκπαίδευσης σε νέες τεχνολογίες και πρακτικές. Θα πρέπει να ενεργοποιηθούν τα Τοπικά Κέντρα Αγροτικής Ανάπτυξης, που δυστυχώς δεν λειτουργούν και οι 450 γεωτεχνικοί των τοπικών κέντρων έχουν μετακινηθεί σε υπεράριθμες υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ, με αποτέλεσμα οι αγρότες να μηνέχουν επιστημονική στήριξη.

Τι δεν πήγε καλά με τον θεσμό του συνεταιρισμού;

Δυστυχώς , ένας εξαιρετικός θεσμός που λειτουργεί με επιτυχία σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, στην Ελλάδα περιήλθε σε παρακμή. Οι συνεταιρισμοί στην πλειονότητά τους όχι μόνο αδυνατούν να στηρίξουν ουσιαστικά τους αγρότες, αλλά αντιμετωπίζουν και σοβαρά προβλήματα επιβίωσης. Οι διοικήσεις τους δεν αντιλήφθηκαν ότι ο συνεταιριστικός χώρος στην ουσία ανήκει στην ιδιωτική πρωτοβουλία και είναι υποχρεωμένος να λειτουργεί με όρους αγοράς για να επιβιώσει. Η αδυναμία τους να αντιληφθούν την αυτονόητη αυτή αρχή, σε συνδυασμό με την έλλειψη γνώσης για το πώς διοικείται μια σύγχρονη οικονομική μονάδα, στέρησαν τη δυνατότητα από τις συνεταιριστικές οργανώσεις να διαδραματίσουν ουσιαστικό ρόλο στη διαχείριση και στη διακίνηση των αγροτικών προϊόντων και εφοδίων με αποτέλεσμα ιδιωτικές επιχειρήσεις να καλύψουν τον χώρο λειτουργώντας σε βάρος των συμφερόντων των Ελλήνων αγροτών. Είναι απαραίτητο να αλλάξει αυτή η νοοτροπία.