Καλύτερη σύνταξη με έξυπνα μυστικά μπορούν να εξασφαλίσουν οι ασφαλισμένοι, αρκεί να κάνουν έγκαιρα τις κατάλληλες κινήσεις. Ειδικότερα, η αξιοποίηση πλασματικών χρόνων, η επιλογή από τους μη μισθωτούς υψηλότερης ασφαλιστικής κατηγορίας, αλλά και η παράταση της παραμονής στην αγορά εργασίας, μπορούν να προσφέρουν υψηλότερες συντάξεις.

Ειδικότερα σύμφωνα με τους ειδικούς κοινωνικής ασφάλισης τρεις είναι οι κρίσιμες κινήσεις:

1. Τα πλασματικά έτη μπορούν να οδηγήσουν σε «αναβάθμιση» των συντάξιμων αποδοχών. Πιο συγκεκριμένα, στον ιδιωτικό τομέα (μισθωτοί, αυτοαπασχολούμενοι, ελεύθεροι επαγγελματίες και επιστήμονες) υπάρχει η δυνατότητα αναγνώρισης με εξαγορά πλασματικού χρόνου Στρατού, σπουδών και τέκνου. Αναγκαία, βέβαια, προϋπόθεση είναι ο χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας και ο χρόνος σπουδών να μην συμπίπτουν με χρόνο ασφάλισης. Ειδικά για τους άντρες συνταξιοδοτούμενους είτε με πλήρη σύνταξη και χρόνο ασφάλισης μικρότερο των 40 ετών (ή 12.000 ημερών ασφάλισης) είτε με μειωμένη σύνταξη σε μικρότερο ηλικιακό όριο από το 67ο, υφίσταται δυνατότητα αναγνώρισης μόνον του χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας.

Στο Δημόσιο, αντιστοίχως, για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης μπορούν να προβούν σε αναγνώριση με εξαγορά όλοι οι ασφαλισμένοι οι οποίοι δεν έχουν συμπληρώσει με τις αναφερόμενες κατηγορίες αναγνώρισης πλασματικών ετών 25ετία έως και 31-12-2010. Οι ασφαλισμένοι της κατηγορίας αυτής μπορούν οι μεν άνδρες να εξαγοράσουν μόνον το χρόνο στρατιωτικής υπηρεσίας, οι δε γυναίκες που έχουν παιδιά μπορούν να εξαγοράσουν πλασματικό χρόνο τέκνων, αποκλειστικά για τη συμπλήρωση 25ετίας το 2010. Η αίτηση για την εξαγορά μπορεί να υποβληθεί είτε προ της υποβολής συνταξιοδοτικού αιτήματος είτε ταυτόχρονα με αυτό.

Να σημειωθεί πως το μηνιαίο κόστος εξαγοράς όλων των πλασματικών χρόνων ασφάλισης προσδιορίζεται σε ποσοστό 20% επί των αποδοχών του ασφαλισμένου κατά τον τελευταίο μήνα πλήρους απασχόλησης πριν από την υποβολή του αιτήματος. Σε περίπτωση ελεύθερου επαγγελματία, αυτοαπασχολούμενου κ.λπ., το κόστος της εξαγοράς για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα καθορίζεται από την ασφαλιστική κατηγορία που έχει επιλεγεί.

Οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να γνωρίζουν πως προβλέπεται είτε εξόφληση σε δόσεις με τμηματική καταβολή των ποσών ή με παρακράτηση από τη σύνταξη (εφόσον υπάρχει εκκρεμές συνταξιοδοτικό αίτημα), είτε εφάπαξ εξόφληση με παροχή έκπτωσης 2% για κάθε αναγνωριζόμενο έτος. Τέλος, θα πρέπει να επισημανθεί ότι, σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να σταθμίζεται πως για το συνολικό ποσό που θα καταβληθεί για την εξαγορά πλασματικού χρόνου θα γίνει απόσβεση σε εύλογο χρονικό διάστημα.

2. Η επιλογή υψηλότερης ασφαλιστικής κατηγορίας από τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους. Ειδικότερα, το νέο σύστημα παρέχει στους ασφαλισμένους δυνατότητα επιλογής ασφαλιστικής κατηγορίας για τους κλάδους κύριας σύνταξης, επικουρικής σύνταξης και εφάπαξ.

Η ασφαλιστική κατηγορία που επιλέγεται από την 1-1-2020 και εφεξής, λαμβάνεται υπόψη για τον προσδιορισμό του μέσου όρου συντάξιμων αποδοχών επί των οποίων θα υπολογιστεί το ποσό της ανταποδοτικής σύνταξης. Η επιλογή υψηλότερης ασφαλιστικής κατηγορίας οδηγεί σε επαύξηση του μέσου όρου συντάξιμων αποδοχών, πράγμα το οποίο, ωστόσο, σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να σταθμίζεται με βάση τόσο την εύλογη ανταπόδοση στο μηνιαίο ποσό της σύνταξης και την εν ευθέτω χρόνω απόσβεση των ποσών ασφαλιστικών εισφορών που θα καταβληθούν όσο και την εν τοις πράγμασι δυνατότητα του ασφαλισμένου για καταβολή υψηλότερης εισφοράς.

Οι ασφαλισμένοι πρέπει, επίσης, να γνωρίζουν:

Ιδιαίτερα θετική είναι η ρύθμιση με βάση την οποία αν κάποιος ελεύθερος επαγγελματίας έχει πολλαπλή δραστηριότητα ως τέτοιος, δεν θα είναι υποχρεωμένος να καταβάλλει πολλαπλές ασφαλιστικές εισφορές, αλλά μόνο μία, κατά την επιλογή που θα ασκήσει. Επίσης, αν κάποιος είναι ταυτόχρονα ελεύθερος επαγγελματίας και μισθωτός, έχει υποχρέωση συνολικής ασφαλιστικής εισφοράς, η οποία φθάνει μέχρι του ποσού της εισφοράς της δεύτερης ασφαλιστικής κατηγορίας.

Τέλος, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στις περιπτώσεις καταβολής πολλαπλών ασφαλιστικών εισφορών για την εκ παραλλήλου άσκηση είτε μισθωτής εργασίας σε περισσότερους του ενός εργοδότες είτε μισθωτής εργασίας και αυτοτελούς ή ελεύθερου επαγγέλματος ή αγροτικής απασχόλησης, καθώς και αυτοτελούς και ελεύθερου επαγγέλματος ή αγροτικού επαγγέλματος, σχετικά με την αξιοποίηση κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο του χρόνου ασφάλισης. Χρειάζεται προσοχή για να μην καταλύονται και να μην χάνονται κοινωνικο-ασφαλιστικά δικαιώματα και δικαιώματα λήψης παροχών για τις οποίες έχουν καταβληθεί ασφαλιστικές εισφορές.

3. Η επιμήκυνση της παραμονής στην αγορά εργασίας. Με νόμο προβλέπονται αυξημένα ποσοστά αναπλήρωσης για όσους παραμένουν στην αγορά εργασίας για πάνω από 30 έτη. Επομένως, δεν αποτελεί συμφέρουσα επιλογή η πρόωρη φυγή στη σύνταξη, και όσοι ασφαλισμένοι έχουν τη δυνατότητα, καλό είναι να παραμείνουν στην αγορά εργασίας. Οι πλέον κερδισμένοι θα είναι όσοι καταφέρουν να συμπληρώσουν 40 χρόνια ασφάλισης, καθώς θα δουν τη σύνταξή τους να υπολογίζεται με υψηλότερους συντελεστές, και κατ’ επέκταση θα εξασφαλίσουν μεγαλύτερο εισόδημα.