Κράτος Δικαίου και Σωφρονιστικό Σύστημα

[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”48032″ img_size=”full”][vc_column_text]

*Του πρώην Υπουργού, Βουλευτή Ηλείας Κώστα Τζαβάρα

[/vc_column_text][vc_column_text]Η Δημοκρατία δεν εκβιάζεται αλλά ούτε και εκδικείται. Αντιμετωπίζει με γενναιοψυχία ακόμη και τους αρνητές της. Αναγνωρίζει, απέναντι όχι μόνο στους φίλους αλλά και στους  εχθρούς της, ως πρωταρχική υποχρέωσή της τον σεβασμό και την προστασία της αξίας του ανθρώπου και μεριμνά για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων όλων ανεξαιρέτως των προσώπων που βρίσκονται στην επικράτειά της, χωρίς διάκριση χρώματος, φύλου, θρησκευτικών και φιλοσοφικών πεποιθήσεων ή άλλων χαρακτηριστικών.

Θεμελιώδης θεσμική εγγύηση για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου από τις αυθαιρεσίες και τις καταχρήσεις των οργάνων της Διοίκησης, είναι η αρχή του κράτους δικαίου, που αποτελεί τη βάση κάθε σύγχρονης συνταγματικής δημοκρατίας. Η αρχή αυτή διασφαλίζει ότι όλες οι δημόσιες εξουσίες υπόκεινται στους περιορισμούς που προβλέπονται από το Σύνταγμα και το Νόμο, καθώς και στον έλεγχο των αμερόληπτων και ανεξάρτητων δικαστηρίων.

Οι αρχές αυτές διέπουν και το σωφρονιστικό μας σύστημα, τους κανόνες δηλαδή που ρυθμίζουν τον τρόπο έκτισης των στερητικών της ελευθερίας ποινών εντός των καταστημάτων κράτησης. Τα άρθρα 2 και 4 του Σωφρονιστικού Κώδικα (Ν. 2776/1999) ορίζουν ότι «κατά τη μεταχείριση των κρατουμένων διασφαλίζεται ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας» και ότι «κατά την εκτέλεση της ποινής δεν περιορίζεται κανένα άλλο ατομικό δικαίωμα των κρατουμένων εκτός από το δικαίωμα στην προσωπική ελευθερία».

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο αρχών, κανόνων και αξιών θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και η περίπτωση της απεργίας πείνας του καταδικασμένου για τρομοκρατία σε 11 φορές ισόβια, Δ. Κουφοντίνα, καθώς όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (Ν. 2667/1998): «η υπέρτατη αξία της ανθρώπινης ζωής είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την απαρέγκλιτη τήρηση κατά τρόπο αυστηρό και με διαφάνεια των κανόνων δικαίου για κάθε κρατούμενο και δεν αναιρείται από την καταδίκη των [σοβαρών] εγκλημάτων, για τα οποία ο κατηγορούμενος δικάζεται, καταδικάζεται και εκτίει την ποινή του».

Τόσο η διάταξη του άρθρου 2 της ΕΣΔΑ, όσο και η νομολογία του Δικαστηρίου του Στρασβούργου (ΕΔΔΑ), δέχονται ότι το δικαίωμα στη ζωή είναι πρωταρχικής σημασίας, δεδομένου ότι εάν υποτιμηθεί ή τεθεί σε κίνδυνο, τότε όλα τα άλλα δικαιώματα θα καταστούν άνευ σημασίας, άκυρα και χωρίς αποδέκτη. Κατά συνέπεια, η Δημοκρατία σε περίπτωση απεργίας πείνας ενός κρατουμένου, δηλαδή ηθελημένης και συνειδητής αποχής του από τη λήψη τροφής με σκοπό τη διαμαρτυρία, πρέπει με κάθε νόμιμο τρόπο να εμποδίσει τον θάνατό του, όπως ακριβώς προβλέπουν οι διατάξεις των άρθρων 31 και 29 του Σωφρονιστικού Κώδικα.

Αντί λοιπόν να συνταράσσεται η κοινωνία από μια άγρια σύγκρουση με αφορμή την υπόθεση του τρομοκράτη Κουφοντίνα, θα ήταν προτιμότερο να αφεθεί χώρος για την λειτουργία των προβλεπόμενων από τον Σωφρονιστικό Κώδικα δικαιοδοτικών οργάνων, δεδομένου μάλιστα του ότι, όπως προέκυψε από τη χθεσινή δήλωση της Γενικής Γραμματέως Αντεγκληματικής Πολιτικής, έχουν ήδη χορηγηθεί στον κρατούμενο όλα τα έγγραφα που είχε ζητήσει μέσω του Συνηγόρου του Πολίτη (υπ’ αριθμ. πρωτ. 291630/31/83/20-1-2021 έγγραφο ΣτΠ) για την άσκηση των δικαιωμάτων του. Η εξέλιξη αυτή θα εκτονώσει τις εντάσεις και θα απαλλάξει την υπέρτατη αξία της ζωής από μια δοκιμασία «εργαλειοποίησης».[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]