«Κάνε το καλό και ρίχτο στο γιαλό». Μία σχεδόν μεταφυσική παραδοχή που εξαρχής δεν με είχε πείσει πραγματικά για την ορθότητα του ισχυρισμού. Τι θα πει ρίχτο στο γιαλό; Αφού το κακό, όπως και το καλό είναι συγκεκριμένο, εφόσον δηλαδή για το εύληπτο της υπόθεσης ανάγουμε τα πάντα σε ένα μανιχαϊστικό σύμπαν. Σε ένα τέτοιο σύμπαν λοιπόν υπάρχει πομπός και δέκτης. Κάποιος κάνει κάτι και κάποιος άλλος το εισπράττει.

Κατά συνέπεια, στα χρόνια της νιότης  σκεφτόμουν- ως εξυπνάκιας πιτσιρικάς-πως τούτη η σιβυλλική ρήση  είναι μάλλον για εκείνους που στραβά αρμενίζουν και εγώ ήμουν αποφασισμένος να πλεύσω στα νερά της λογικής και του αρμόδιου δικαστηρίου του Λόγου. Να κάνω το καλό, ναι, αλλά μόνο επειδή πείστηκα ότι το αξίζει ο αποδέκτης και όχι απλώς επειδή έτσι επιτάσσουν οι διδαχές της εκάστοτε κοινωνικής ή θρησκευτικής ηθικής. Μάλισταόσο περνούσαν τα χρόνια γινόμουν και πιο σκληρός καθώς διαπίστωνα ότι αρετές όπως η ευγένεια, η ειλικρίνεια, η ευγνωμοσύνη,το φιλότιμο (αχ αυτό το φιλότιμο), ακόμη και η αληθινή φιλία σπανίζουν σε τούτη τη ζωή.

Κι αυτό γιατί δεν ήταν λίγες οι φορές κατά τις οποίες φυσιολογικά υπήρξα και ο ίδιος αυτόπτης μάρτυρας της αγνωμοσύνης, του θράσους και της εκμετάλλευσης μερικών«ευεργετημένων». Κακό πράγμα. Και δυστυχώς το κακό γενικότερα, τείνουμε να το προσέχουμε περισσότερο από το καλό, λειτουργώντας κάπως ενισχυτικά σε κάτι το οποίο δρα έτσι κι αλλιώς πολλαπλασιαστικά στις αμέτρητες εκφάνσεις της ζωής. Αυτή ακριβώς η «λεπτομέρεια» μου διέφευγε για καιρό, με αποτέλεσμα να έχω καταστεί και εγώ θύμα μιας μεγάλης συλλογικής πλάνης.

Οι άνθρωποι δίνουν μεγαλύτερη βάση στο κακό απλώς επειδή τους πληγώνει, και παρά το γεγονός ότι και το καλό τους διαμορφώνει και τους συγκροτεί ψυχικά σε αντίστοιχα μεγάλο βαθμό. Παράδειγμα βγαλμένο από τη ζωή: Στο τέλος της ημέρας, όταν πέφτουν οι ρυθμοί και στο μυαλό στριφογυρίζουν πρόσωπα και πράγματα, δύσκολα θα μνημονεύσου με μία ευγενική χειρονομία ή έναν καλό λόγο που εισπράξαμε. Παρά μόνο θα είμαστε ακόμη πυρ και μανία με το τύπο που μας «σκυλόβρισε» χωρίς λόγο στο φανάρι!Αυτός ο τύπος ή για να είμαστε πιο δίκαιοι, αυτός ο τύπος, εκείνη την συγκεκριμένη στιγμή, στον συγκεκριμένο χώρο, εκφράζει μια πολιτισμική συνθήκη. Ίσως δεν εκφράζει τον ίδιο συνολικά αλλά εν προκειμένω το πράγμα είναι ξεκάθαρο. Σε κάθε περίπτωση, αν σε κάθε ανάλογο συμβάν αποδίδουμε δυσανάλογα μεγάλη σημασία, ίσως μια μέρα να καταλήξουμε να επαναλάβουμε την δική του  συμπεριφορά.

Με άλλα λόγια, η συνταγή για έναν καλύτερο κόσμο στηρίζεται μάλλον στην εστίαση εκείνων των στοιχείων που κάνουν την ζωή μας πιο όμορφη και αναπαράγουν διαρκώς μονάχα όσα αξίζουν να αναπαραχθούν. Στη μεγάλη εικόνα, το καλό που θα κάνουμε στον άλλο ή το καλό που θα κάνει ο άλλος για εμάς, ευνοεί και τους δύο. Δεν ωφελεί να περιμένουμε κάτι παραπάνω, όπως δεν ωφελεί να ξαναζούμε στη μνήμη μας τις μικρές ή μεγάλες μικρότητες της καθημερινότητας. Εξάλλου όπως έχουν επισημάνει και τέσσερις μεγάλοι φιλόσοφοι, ίσως μόνο στο τέλος μπορεί κανείς να δει καθαρά ότι η αγάπη που έλαβε είναι ίση με την αγάπη που έδωσε.

And in the end

The love you take

Is equal to the love you gave…

TheEnd – Abbey Road, The Beatles