Ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών καθαριότητας στους ΟΤΑ: Η αρχή της επισφάλειας των εργασιακών σχέσεων

[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”59870″ img_size=”full”][vc_column_text]Του Χρήστου Γαρύφαλλου, πρ. Συλλόγου Εργαζομένων Δήμων Πύργου, Ολυμπίας, Ζαχάρως

Το Σύνταγμα εξασφαλίζει ως πρωτεύουσα υποχρέωση του Κράτους της εξασφάλισης της υγείας των πολιτών του (Άρθρο 5 παρ. 5 σε συνδυασμό με άρθρο 21 παρ. 3 του Συντάγματος). Στην υποχρέωση αυτή υπάγεται και η αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών καθαριότητας.

Προς αποτελεσματικότερη οργάνωση της παροχής των εν λόγω υπηρεσιών, ο κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων (Ν. 3463/2006 Α 114) ορίζει με τις διατάξεις του άρθρου 75 παρ. 1 παρ.Ι Περ Β Υποπερ. 4 ότι η αρμοδιότητα αποκομιδής και διαχείρισης των αποβλήτων ανατίθεται στους Δήμους.

Συνεπάγεται επομένως ότι η αποκομιδή και διαχείριση των αποβλήτων ανήκει στην αρμοδιότητα εκάστου Δήμου και ότι οι σχετικές εργασίες πρέπει, κατ’ αρχήν, να εκτελούνται από το προσωπικό και τα μέσα των αρμοδίων προς τούτο δημοτικών υπηρεσιών.

Άλλωστε ο δημόσιος και κοινωνικός χαρακτήρας των υπηρεσιών με μόνιμο προσωπικό και τον απαραίτητο μηχανολογικό – τεχνολογικό εξοπλισμό είναι αυτός που εγγυάται την ποιότητα και την οικονομία των υπηρεσιών των Δήμων προς όφελος των δημοτών.

Επιπλέον οι πολίτες του εκάστοτε Δήμου πληρώνουν ενιαίο ανταποδοτικό τέλος το οποίο προορίζεται αποκλειστικά για την κάλυψη των πάσης φύσεως δαπανών που αφορούν την παροχή των υπηρεσιών της αποκομιδής και διαχείρισης των απορριμμάτων, καθώς και κάθε άλλης παγίως παρεχόμενης από τους Δήμους υπηρεσίας.

Μάλιστα με βάση την σχετική διάταξη του Νόμου απαγορεύεται η με οποιονδήποτε τρόπο χρήση η δέσμευση των πόρων που προέρχονται από την είσπραξη του ενιαίου ανταποδοτικού τέλους καθαριότητας και φωτισμού, για την κάλυψη οποιονδήποτε άλλων δαπανών και υποχρεώσεων (Άρθρο185 του Ν. 4555/2018).

Από τον συνδυασμό όλων των ανωτέρω υπερνομοθετικών και νομοθετικών διατάξεων συνάγεται ότι ο Δήμος έχει υποχρέωση παροχής υπηρεσιών καθαριότητας στους Δημότες του μέσω της απασχόλησης προσωπικού και στελέχωσης του εξοπλισμού του από τα ανταποδοτικά τέλη που για τον σκοπό αυτό καταβάλλουν οι δημότες του.

Την ως άνω όμως υποχρέωση «Λησμονούν» σήμερα ολοένα και περισσότεροι ΟΤΑ προβαίνοντας σε καταχρηστική εφαρμογή της κατ’ εξαίρεση δυνατότητας που παρέχεται στο Νόμο από αυτούς, περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων και ανάθεση των υπηρεσιών καθαριότητας σε ιδιώτες εργολάβους για συγκεκριμένες υπηρεσίες, με συγκεκριμένη διάρκεια και για συγκεκριμένη περιοχή (Άρθρο 117 Ν. 4674/2020).

Κατά την προισχύουσα δε μορφή της διατάξεως (Άρθρο 61, παρ. 1 του Ν. 3979/2011) ορίστηκε ρητώς ότι η ανάθεση υπηρεσιών καθαριότητας σε ιδιώτη επιτρέπεται, κατ΄ εξαίρεση μόνον εφ΄όσον αιτιολογείται ειδικώς και τεκμηριώνεται με συγκεκριμένα στοιχεία η αδυναμία εκτέλεσης των εν λόγω υπηρεσιών με ίδια μέσα του Δήμου εν όψει των εκάστοτε αναγκών που ανακύπτουν από τις τοπικές συνθήκες και με κριτήριο την αποτελεσματική παροχή των υπηρεσιών αυτών με σεβασμό προς το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία σε συνδυασμό με την επίτευξη οικονομικής κλίμακας.[/vc_column_text][vc_single_image image=”114774″ img_size=”full”][vc_column_text]Οι προϋποθέσεις αυτές έχουν γίνει άλλωστε παγίως δεκτές από την εθνική νομολογία (ενδεικτικά 1237/2019 ΣΤΕ, 3629/2013 ΕΣ. Τμ.VI).

Είναι γεγονός ότι οι ΟΤΑ εκμεταλλεύονται παρανόμως και κατ’ εξακολούθηση την εξαιρετικού χαρακτήρα διάταξη περί ανάθεσης των υπηρεσιών καθαριότητας σε εργολάβους, καθώς κάθε δημοτική υπηρεσία είναι αρκούντως στελεχωμένη με πλήθος συμβασιούχων αλλά και τακτικό προσωπικό στον τομέα της καθαριότητας,διαθέτοντας παράλληλα σταθερό αριθμό απορριμματοφόρων, ένεκα και του ενιαίου ανταποδοτικού τέλους που καταβάλλουν οι δημότες.

Με την παράνομη και καταχρηστική τακτική ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών καθαριότητας πλήττονται ανεπανόρθωτα πρωτίστως οι εργαζόμενοι στον τομέα καθαριότητας αφού η πλήρη ανάθεση των υπηρεσιών αυτών του δήμου επηρεάζει το αντικείμενο τη εργασίας τους και είναι ικανή να τους θέσει ουσιαστικό εκτός απασχόλησης.Τη θέση τους σταδιακά θα λάβουν οι εργαζόμενοι του εργολάβου που και εκείνοι με την σειρά τους θα τελούν σε μια επισφαλή για το μέλλον τους εργασιακή σχέση.

Επιπλέον η ανάθεση των υπηρεσιών καθαριότητας των ΟΤΑ σε ιδιώτη ενέχει τον κίνδυνο υποβάθμισης των παρεχόμενων υπηρεσιών στους δημότες υπηρεσιών που ως προελέχθη πληρώνουν για να τους αποδίδεται αποτελεσματική ποιότητα αποκομιδής των απορριμμάτων στον Δήμο τους.

Σε όλα τα ανωτέρω προβλήματα δυστυχώς φαίνεται να «κωφεύει» η κρατική διακυβέρνηση που εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού και με διαδικασίες «fast-track» κατοχυρώνει διαδικασίες απευθείας ανάθεσης των υπηρεσιών καθαριότητας, κατά παρέκκλισή των διατάξεων των δημοσίων συμβάσεων (Άρθρο 26 της ΠΝΠ ΦΕΚ 64/14-03-2020).

Από όλη την ανωτέρω ανάλυση καθίσταται επιτακτικό Κυβέρνηση και ΟΤΑ σεβόμενοι την αρχή της νομιμότητας και την κατοχυρωμένη εκ Συντάγματος διασφάλιση της εργασίας (Άρθρο 22Σ) και της δημόσιας υγείας (Άρθρο 5 παρ.5 σε συνδυασμό με άρθρο 21 παρ. 3Σ) να σταματήσουν την ανεξέλεγκτη ροή της ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών δημοτικής καθαριότητας προς διασφάλιση περαιτέρω και του γενικότερου δημοσίου συμφέροντος.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]