Η τραγωδία των Τεμπών, η νεανική έκρηξη και το πρεκαριάτο

του Κώστα Διαμαντόπουλου

Κόμματα και ερευνητές της κοινής γνώμης προσπαθούν να ερμηνεύσουν τη συμπεριφορά των νέων μετά την τραγωδία των Τεμπών. Σε τι βαθμό η νεανική έκρηξη θα επηρεάσει το αποτέλεσμα των επικείμενων εκλογών; Πρόκειται για συγκυριακό φαινόμενο που θα υποχωρήσει ή μήπως πρόκειται για μια δυναμική διαδικασία που εξελίσσεται σ’ ένα περιβάλλον διαδοχικών κρίσεων; Αποδίδεται μόνο στην τραγικότητα του γεγονότος ή μήπως το ίδιο το γεγονός λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής ανασφάλειας που στοιχειώνει τις προσδοκίες των νέων; Αυτά είναι μόνο μερικά από τα ερωτήματα που προκύπτουν.

Το 2011 ο Βρετανός οικονομολόγος Γκάι Στάντινγκ στο βιβλίο του “Το πρεκαριάτο – Μια νέα επικίνδυνη τάξη” αναλύει της έννοια, τις διαστάσεις και τις επιπτώσεις της επισφάλειας στα πεδία της εργασίας, του εισοδήματος, της ασφάλισης, της επαγγελματικής εξέλιξης, των συνθηκών διαβίωσης. Ο όρος πρεκαριάτο προέρχεται από το λατινικό precarious που σημαίνει αβέβαιος, ανασφαλής και περιλαμβάνει κοινωνικά στρώματα με διαφορετικά χαρακτηριστικά, από τους εποχικούς εργαζόμενους μέχρι εξειδικευμένα στελέχη υψηλής κατάρτισης και δεξιοτήτων με κοινό τόπο την εργασιακή επισφάλεια και τον κίνδυνο φτωχοποίησης.

Τι σχέση όμως το πρεκαριάτο με τα Τέμπη; Οι εικοσάρηδες και οι τριαντάρηδες από το 2008 και μετά ζουν σ’ ένα περιβάλλον διαρκούς κρίσης ( ευρωπαϊκής, γεωπολιτικής, προσφυγικής, κλιματικής, υγειονομικής, πληθωριστικής κτλ). Οι κρίσεις αναπαράγουν επισφάλεια και αβεβαιότητα. Τα όσα συνέβησαν στα Τέμπη πρόσθεσαν επιπλέον ανασφάλεια στους νέους. Στις απειλές της φτωχοποίησης, του κοινωνικούς αποκλεισμού και της υγειονομικής ένδειας προστέθηκε μια ακόμη.

Η ανασφάλεια φέρνει απογοήτευση κι αυτή με τη σειρά της θλίψη και οργή. Το πώς θα διαμορφωθεί η εκλογική τους συμπεριφορά δεν είναι εύκολο να προβλεφθεί. Συνήθως ψηφίζουν αριστερόστροφα αν και αρκετοί μπορεί να επιλέξουν την αποχή. Σ’ αυτούς θα επικρατήσει της ελπίδας η απογοήτευση. Ίσως εκεί βρίσκεται το επίδικο. Πώς θα επικρατήσει η ελπίδα; Με ποιους όρους ιδεολογικούς και προγραμματικούς; Με ποιους όρους καθημερινότητας; Γιατί τελικά όλα εκεί κρίνονται.

” Ένα τεράστιο καρβέλι, μια πελώρια φραντζόλα ζεστό

ψωμί είχε πέσει στο δρόμο από τον ουρανό

ένα παιδί με πράσινο κοντό βρακάκι και με μαχαίρι

έκοβε και μοίραζε στον κόσμο γύρω

όμως και μια μικρή, ένας μικρός άσπρος άγγελος κι αυτή

μ’ ένα μαχαίρι έκοβε και μοίραζε κομμάτια γνήσιο ουρανό

κι όλοι τώρα τρέχαν σ’ αυτή, λίγοι πηγαίναν στο ψωμί,

όλοι τρέχανε στον μικρόν άγγελο που μοίραζε ουρανό

Ας μη το κρύβουμε διψάμε για ουρανό! “

[πηγή: Μίλτος Σαχτούρης, Ποιήματα (1945-1971), Κέδρος, Αθήνα 1996 (8η έκδ.), σ. 144]