Η Ηλεία και η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας στο κατώφλι του 2023
*Του Κώστα Τζαβάρα, βουλευτή Ηλείας της ΝΔ και πρώην υπουργού Πολιτισμού
Το μέλλον του τόπου θα κριθεί καθοριστικά από την ικανότητά μας να εκσυγχρονίσουμε τον πρωτογενή τομέα της Ηλείας και της Δυτικής Ελλάδας και παράλληλα να επενδύσουμε στον κλάδο της μεταποίησης
Το 2023 φαίνεται ότι εγκυμονεί βαρυσήμαντες εξελίξεις όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για την παγκόσμια γεωπολιτική και οικονομική πραγματικότητα. Ο ρωσοoυκρανικός πόλεμος παραμένει σε εξέλιξη και παρότι οι εμπλεκόμενοι δρώντες φαίνεται ότι προσβλέπουν στην έναρξη ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων, που προφανώς θα μετρίαζαν τις επιπτώσεις της ενεργειακής και της επισιτιστικής κρίσης, κανένας δεν μπορεί με βεβαιότητα να προδικάσει τις εξελίξεις αυτές.
Την ίδια στιγμή, η τουρκική προκλητικότητα κλιμακώνεται ανησυχητικά όσο η γειτονική χώρα πλησιάζει προς τις προεδρικές εκλογές του Ιουνίου, σε τέτοιο βαθμό ώστε ο γνωστός Αμερικανός αναλυτής Μάικλ Ρούμπιν ζήτησε με άρθρο του από τις ΗΠΑ να εγγυηθούν την ασφάλεια της Ελλάδας και της Κύπρου διότι ο Ταγίπ Ερντογάν ίσως μιμηθεί τον Βλαντιμίρ Πούτιν.
Εν μέσω αυτής της ρευστότητας και αστάθειας, ο ελληνικός λαός ενδέχεται να κληθεί να ψηφίσει δύο φορές –σε διαδοχικές κάλπες– μέσα στην άνοιξη του 2023, για να εκλεγεί νέα κυβέρνηση και πρωθυπουργός. Δυστυχώς η ιστορική εμπειρία έχει δείξει πως το εγχώριο πολιτικό σύστημα δεν διαθέτει κουλτούρα συναίνεσης, με φωτεινή εξαίρεση την περίοδο 2012-14, πλην όμως, υπό αυτές τις συνθήκες, καθίσταται αναγκαία η επιδίωξη της ελάχιστης εθνικής συνεννόησης μεταξύ των κομμάτων για την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτών των διεθνών και γεωπολιτικών προκλήσεων.
Εξάλλου, λίγους μήνες αργότερα, τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, οι Έλληνες πολίτες θα κληθούν να εκλέξουν τους νέους τους εκπροσώπους στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι οποίοι θα έχουν πενταετή θητεία και θα διαχειριστούν εξ ολοκλήρου τους ευρωπαϊκούς πόρους της νέας προγραμματικής περιόδου 2021-2027.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, οι πολίτες της Ηλείας και της Δυτικής Ελλάδας θα κληθούν να επιλέξουν τα πρόσωπα που θα αναλάβουν το δύσκολο και σύνθετο έργο της αναδιάρθρωσης της περιφερειακής οικονομίας, προς την κατεύθυνση της θωράκισης απέναντι στους κινδύνους των πολλαπλών κρίσεων, της επισιτιστικής, της κλιματικής και της ενεργειακής.
Πλην όμως, ενόψει των ειδικών συνθηκών που επικρατούν, αποτελεί αδήριτη ανάγκη σε ό,τι αφορά την Ηλεία και την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, να προκύψουν μέσα από τις προσεχείς αυτοδιοικητικές διαδικασίες ορθολογικά και ρεαλιστικά σχέδια που πρωτίστως θα στοχεύουν στην παραγωγική ανασυγκρότηση της περιοχής. Οφείλουμε να στοχαστούμε κατά προτεραιότητα στον αναπροσανατολισμό και τον σχεδιασμό μιας οργανωμένης και μακροπρόθεσμης παραγωγής και διάθεσης των υλικών αγαθών που προσφέρει ο τόπος μας.
Το μέλλον του τόπου θα κριθεί καθοριστικά από την ικανότητά μας να εκσυγχρονίσουμε τον πρωτογενή τομέα της Ηλείας και της Δυτικής Ελλάδας συνολικά, με όρους ποιότητας και ανταγωνιστικότητας, και παράλληλα να επενδύσουμε στον κλάδο της μεταποίησης, ώστε να δημιουργηθούν νέες και καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας, που θα αποτρέψουν την περαιτέρω δημογραφική συρρίκνωση.
Στους στόχους αυτούς μας οδηγεί αναπότρεπτα η μελέτη των ευρημάτων που δημοσίευσε η «ΔιαΝΕΟσις» στο πλαίσιο της εκπόνησης του σχεδίου ανασυγκρότησης της Ηλείας με επίκεντρο την Αρχαία Ολυμπία.
Από την έρευνα αυτή έχουν προκύψει τα εξής:
Α) Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Ηλεία το 2019 ανερχόταν στα €11.857, ήτοι αντιστοιχούσε στο 67% του εθνικού μέσου όρου και στο 36% του μέσου όρου της ΕΕ, κατατάσσοντας την Ηλεία στη 42η θέση πανελλαδικά.
Β) Η παραγωγικότητα της εργασίας το 2019 ανερχόταν σε 22.100 ευρώ ανά εργαζόμενο, ποσό που αντιστοιχεί στο 65% του εθνικού και στο 37% του ευρωπαϊκού μέσου όρου, κατατάσσοντας την Ηλεία στην 47η θέση πανελλαδικά.
Γ) Η συμμετοχή του πρωτογενούς τομέα στη διαμόρφωση του ΑΕΠ το 2019 στην Ηλεία είναι ιδιαίτερα υψηλή (23,5%), με αποτέλεσμα ο νομός να κατέχει την 1η θέση πανελλαδικά. Το ποσοστό μάλιστα αυτό είναι υπερ-πενταπλάσιο του εθνικού μέσου όρου και αυξάνεται με σημαντικό ρυθμό. Ταυτόχρονα ο πρωτογενής τομέας συμβάλλει σε ποσοστό 28,3% στη συνολική απασχόληση της Ηλείας, ποσοστό σχεδόν τριπλάσιο σε σχέση με τον εθνικό μέσο όρο και εφταπλάσιο σε σχέση με τον ευρωπαϊκό.
Αντιθέτως ο δευτερογενής τομέας της Ηλείας εμφανίζει υστέρηση σε σχέση με τον πρωτογενή, διότι συμβάλλει μόνο κατά 12,2% στη διαμόρφωση του ΑΕΠ, ποσοστό που κατατάσσει την Ηλεία στην 32η θέση πανελλαδικά και κάτω από τον εθνικό μέσο όρο, με φθίνουσα πορεία την τελευταία δεκαετία. Εξίσου χαμηλή είναι και η συμβολή του δευτερογενούς τομέα στην απασχόληση της Ηλείας με ποσοστό 14,7%, που αντιστοιχεί στο 76% του εθνικού μέσου όρου και στο 45% του ευρωπαϊκού.
Τα δεδομένα αυτά συγκροτούν την παραγωγική ιδιοπροσωπία της Ηλείας, την οποία δεν μπορεί κανείς ατιμώρητα να παραβλέπει όταν χαράσσει εθνική ή περιφερειακή δημόσια πολιτική. Η παραγνώριση του ασύγκριτα μεγάλου παραγωγικού δυναμισμού που διαθέτει ο πρωτογενής τομέας στην Ηλεία, δεν μπορεί να συνεχιστεί χωρίς επιβλαβείς συνέπειες για την τοπική, περιφερειακή και εθνική οικονομία.
Οποιαδήποτε βιώσιμη και ρεαλιστική πολιτική ανάπτυξης επιβάλλεται να σχεδιαστεί με βάση το συντριπτικό αυτό πρωτείο του πρωτογενούς τομέα στην Ηλεία, που ασφαλώς δεν είναι τυχαίο ή συγκυριακό, αλλά οφείλεται σε μια σειρά σταθερούς παράγοντες (γονιμότητα γης, κλίμα, εγγειοβελτιωτικά έργα, κλπ). Αποτελεί όμως αδιανόητο πλήγμα στην οικονομική αποτελεσματικότητα του τομέα αυτού η δυσανάλογα ισχνή σχέση που τον συνδέει με τη μεταποίηση (τυποποίηση και επεξεργασία πρώτων υλών και αγροτικών προϊόντων).
Προς αυτήν την κατεύθυνση χρειάζεται στο άμεσο μέλλον πολιτική κινητοποίηση, προκειμένου να διατεθούν εθνικοί και ευρωπαϊκοί πόροι, ώστε να ενισχυθεί ο κλάδος της μεταποίησης σε βαθμό ανάλογο με τις δυνατότητες που προσφέρονται, για να αυξήσει θεαματικά τη συμμετοχή του στην περιφερειακή και εθνική οικονομία.
