Η διαχείριση των φαρμάκων στην Ελλάδα

Μια μεγάλη πανελλήνια έρευνα κοινής γνώμης αποτυπώνει αναλυτικά τις προτιμήσεις και τις συνήθειες του πληθυσμού, όσον αφορά τις υπηρεσίες υγείας και την κατανάλωση φαρμάκων

Πόσα φάρμακα καταναλώνουν οι Έλληνες τον χρόνο και πόσοι δεν μπορούν να βρουν φάρμακα λόγω κόστους; Από την άλλη πλευρά, πόσα φάρμακα μάς περισσεύουν και πώς ακριβώς τα διαχειριζόμαστε ή τα πετάμε; Η καλή διαχείριση των φαρμάκων από τα νοικοκυριά είναι σημαντική για κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς και οικονομικούς λόγους.

Η διαΝΕΟσις δημοσιεύει μια νέα έρευνα της οργάνωσης GIVMED, η οποία πραγματοποιήθηκε με την επιστημονική επιμέλεια της διαΝΕΟσις και του Ινστιτούτου Πολιτικής Υγείας. Η έρευνα αποτυπώνει αναλυτικά τις προτιμήσεις και τις συνήθειες του πληθυσμού στη χρήση των υπηρεσιών υγείας και στην κατανάλωση φαρμάκων. Επομένως, μπορεί να συμβάλλει στον σχεδιασμό καλύτερων μέτρων πολιτικής και δράσεων για αυτό το κρίσιμο ζήτημα.

Το πρόβλημα

• Σύμφωνα με την GIVMED, περισσότερο από 40 εκατ. κουτιά φαρμάκων πετιούνται κάθε χρόνο στην Ελλάδα.
• Σύμφωνα με έρευνα του 2019, το κόστος των φαρμάκων που πετιούνται μπορεί να φτάνει το 1 δισ. ευρώ.

Το γενικό προφίλ των ερωτώμενων

• 1 στους 4 δηλώνει ότι είναι φροντιστής ή κηδεμόνας κάποιου ατόμου.
• 4 στους 10 δηλώνουν ότι έχουν διαγνωστεί με χρόνιο πρόβλημα υγείας.
• 45,2% δηλώνουν ότι επισκέπτονται συχνά ή πολύ συχνά ιατρό/υπηρεσία υγείας για προληπτικό έλεγχο.

Το κόστος των υπηρεσιών υγείας

• 22% δήλωσαν ότι τον τελευταίο χρόνο υπήρξαν φορές που δεν έκαναν χρήση υπηρεσιών υγείας, τις οποίες χρειάζονταν, λόγω του κόστους. Κάνοντας την αναγωγή στον γενικό πληθυσμό της χώρας, το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί σε 1,9 εκατ. άτομα.

Χρήση φαρμάκων

• 68,2% του συνόλου των ερωτώμενων δηλώνουν ότι κατανάλωσαν φάρμακα τον τελευταίο χρόνο.
• Η πολύ μεγάλη πλειοψηφία, το 93,3%, όσων κατανάλωσαν φάρμακα, απευθύνθηκαν σε ιδιωτικά φαρμακεία.
• 64,4% κατανάλωσαν συνταγογραφούμενα φάρμακα, ενώ 32,6% κατανάλωσαν (και) μη συνταγογραφούμενα φάρμακα.
• 1 στους 6, από όσους κατανάλωσαν φάρμακα, δηλώνει ότι αντιμετώπισε εμπόδια στην προμήθεια φαρμάκων.

Τα φάρμακα στο σπίτι

• Μόνο 3 στους 10, από όσους δηλώνουν ότι γνωρίζουν καλά ποια φάρμακα έχουν στο σπίτι τους, λένε ότι τα ελέγχουν συχνά, δηλαδή τουλάχιστον μια φορά τον μήνα.
• 1 στους 2 δηλώνει ότι τον τελευταίο χρόνο τού περίσσεψαν φάρμακα.

Τα ληγμένα φάρμακα

• 1 στους 2 δηλώνουν ότι βρήκαν ληγμένα φάρμακα στο σπίτι τους την τελευταία φορά που έλεγξαν. Απαντούν δε ότι κατά μέσο όρο βρήκαν 2,9 κουτιά με ληγμένα φάρμακα. 1 στους 5 από αυτούς, μάλιστα, δηλώνουν ότι βρήκαν περισσότερα από 4 κουτιά.
• Περισσότεροι από τους μισούς, το 55,1%, δηλώνουν ότι πετούν τα ληγμένα φάρμακα στα σκουπίδια, ενώ 37,8% δηλώνουν ότι τα επιστρέφουν στα φαρμακεία.

Τα μη ληγμένα φάρμακα

• 7 στους 10 δηλώνουν ότι δεν δώρισαν μη ληγμένα φάρμακα τον τελευταίο χρόνο. Οι περισσότεροι από αυτούς δηλώνουν ότι δεν δώρισαν φάρμακα επειδή δεν τους περίσσεψαν, όμως, 1 στους 5 δηλώνει ότι δεν γνώριζε πού να τα δωρίσει.
• 1 στους 4 και κυρίως οι γυναίκες δηλώνουν ότι έχουν δωρίσει φάρμακα τον τελευταίο χρόνο. Μάλιστα, κατά μέσο όρο δώρισαν 5,6 κουτιά μη ληγμένων φαρμάκων.
• Από όσους δώρισαν φάρμακα, 1 στους 2 δηλώνει ότι τα έδωσε σε ιδιωτικό φαρμακείο, 2 στους 7 σε κοινωνικό φαρμακείο, 1 στους 5 σε άλλη δομή (π.χ. σε ΜΚΟ ή στα ΚΑΠΗ) και 1 στους 20 σε ειδική εκδήλωση που διοργανώθηκε γι’ αυτό τον σκοπό.
• Μόνο 4 στους 10 δηλώνουν ότι γνωρίζουν την ύπαρξη των πράσινων κάδων στα φαρμακεία.

Οι συνέπειες του προβλήματος

• Πολλοί συμπολίτες μας, λόγω κόστους, δεν έχουν πρόσβαση σε φάρμακα που χρειάζονται ενώ, την ίδια ώρα, είναι πιθανό εκατομμύρια κουτιά να μένουν αχρησιμοποίητα σε πολλά σπίτια.
• Η απόρριψη κάποιων φαρμάκων, είτε στα σκουπίδια, και έπειτα στις χωματερές, είτε στο δίκτυο της αποχέτευσης μπορεί να είναι βλαπτική για το περιβάλλον.
• Όσο τα αχρησιμοποίητα φάρμακα μένουν στα σπίτια, υπάρχει ο προφανής κίνδυνος να αποκτήσουν πρόσβαση σε αυτά άνθρωποι που δεν πρέπει, όπως παιδιά ή ηλικιωμένοι