Γράφει ο Πάνος Τριγάζης*
Αν η ψυχή της Ασπασίας Παπαθανασίου έχει πετάξει κάπου μακριά μετά τον θάνατο της κορυφαίας Ελληνίδας τραγωδού πιθανολογώ ότι θα βρίσκεται στο Ναγκασάκι. Γιατί στο εκεί Πάρκο της Ειρήνης καίει η άσβεστη φλόγα που η ίδια μετέφερε το 1984 από την Αρχαία Ολυμπία.
Επρόκειτο για μια πρωτοβουλία της Αδέσμευτης Κίνησης Ειρήνης (ΑΚΕ) και του Μιχάλη Περιστεράκη, που επίσης είχε συνοδεύσει την ολυμπιακή φλόγα, για να παραδοθεί στο ιαπωνικό κίνημα των Χιμπακούσα, δηλαδή των επιζώντων των ατομικών βομβαρδισμών εναντίον της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, το 1945.
Η σπουδαία ηθοποιός, η οποία στη διάρκεια της κατοχής είχε ζωστεί τα άρματα για τη «χιλιάκριβη την λευτεριά» ως στέλεχος του ΕΑΜ, υπήρξε και σταθερή αγωνίστρια της ειρήνης. Υπενθυμίζω ότι για να κρατηθεί άσβεστη η φλόγα χρειάστηκε να χτιστεί ένας πανύψηλος βωμός, του οποίου τη δαπάνη δεν ανέλαβε ούτε η ιαπωνική κυβέρνηση (αναμενόμενο) ούτε ο Δήμος του Ναγκασάκι, αλλά ένα πλατύ κίνημα πολιτών (GrassrootsMovement), που οργάνωσε και τον σχετικό έρανο.
Ετσι μπόρεσε, τέσσερα χρόνια αργότερα, να πάει στο Ναγκασάκι η Μελίνα Μερκούρη ως υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδας για να κάνει τα αποκαλυπτήρια του βωμού και να τοποθετηθεί σε αυτόν η φλόγα. Προσθέτω ότι το εν λόγω μνημείο επισκέπτονται εκατοντάδες χιλιάδες, αφού το Πάρκο Ειρήνης στο Ναγκασάκι αποτελεί σημαντικότατο τουριστικό προορισμό.
Προσωπικά είχα γνωρίσει την Ασπασία Παπαθανασίου και τον σύζυγό της Κώστα Μαυρομάτη, όταν βρέθηκαν αυτοεξόριστοι στο Λονδίνο μετά την επιβολή της φασιστικής δικτατορίας του 1967. Θυμάμαι την Ασπασία να διαδηλώνει στο Χάιντ Παρκ και στην ΤραφάλγκαρΣκουέαρ, δίπλα στη Μελίνα Μερκούρη, αλλά και στους επίσης μεγάλους ηθοποιούς Στέφανο Ληναίο και Ελλη Φωτίου. Πηγαίναμε τότε όλοι μαζί οι Ελληνες αριστεροί, παρά τη διάσπαση του ΚΚΕ, σε βρετανικές διαδηλώσεις κατά του πολέμου στο Βιετνάμ και του Απαρτχάιντ στη Nóτια Αφρική, για την απελευθέρωση της Αντζελα Ντέιβις και του Νέλσον Μαντέλα, τους οποίους θυμήθηκα λόγω και της παναμερικανικής εξέγερσης για τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ.
Η Ασπασία Παπαθανασίου εντάχθηκε στο ΚΚΕ Εσωτερικού μετά τη διάσπαση το 1968. Μεταδικτατορικά, συναντηθήκαμε στο κίνημα ειρήνης, ιδιαίτερα όταν κάναμε κοινές εκδηλώσεις των τριών κινήσεων ΑΚΕ, ΕΕΔΥΕ, ΚΕΑΔΕΑ. Μας είχε τιμήσει με την παρουσία της και το 1995, όταν προσήλθε στο θέατρο των Δελφών για να διαβάσει έκκληση του Φόρουμ της Ευρωπαϊκής Νέας Αριστεράς για τον εκδημοκρατισμό και την αναβάθμιση του ΟΗΕ, 50 χρόνια από την ίδρυση του οργανισμού.
* μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ
