Η Ανδραβίδα και το 1821
Του Περικλή Καπετανόπουλου – ιστορικού και δημοσιογράφου
Το 2024 συμπληρώνονται 203 χρόνια από την έναρξη του Αγώνα της Ανεξαρτησίας του 1821. Η επαρχία της Γαστούνης, δηλαδή η Ηλεία βορειότερα του Πύργου εως τα σύνορα με την Αχαία, ήταν η πλουσιώτερη από τις 24 επαρχίες (καζάδες) στο Εγιαλέτι του Μωριά (Eyālet-i Mōrâ). Η επαρχία πεδινή στο μεγαλύτερο μέρος της, γειτνίαζε ανατολικά με τους Τουρκαλβανούς του Λάλα, επαγγελματίες πολεμιστές, που μάχονταν έφιπποι με έμπειρους αρχηγούς.
Ο Πύργος αποτελούσε ξεχωριστό καζά (επαρχία) και ήταν η πρώτη πόλη του Μωριά που καταστράφηκε κατά την Επανάσταση.
Η Ηλεία στο σύνολό της, υπέφερε πολλά από εχθρούς, αλλά και από “φίλους”. Οι ιστορικοί του 19ου αιώνα, σύγχρονοι των γεγονότων, κατέγραψαν σε γενικές γραμμές τα σημαντικότερα συμβάντα στην ηλειακή γη.
Υπάρχει όμως ακόμα, μεγάλος όγκος αθησαύριστου υλικού που δεν έχει μελετηθεί στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, σε μεμονωμένες συλλογές και σε ιδιωτικά αρχεία.
Επίσης τα Οθωμανικά Αρχεία της περιόδου 1821-1830 μας είναι, σε μεγάλο βαθμό, άγνωστα.
Η Ανδραβίδα πρωταγωνίστησε το 1821.
Από τον σημερινό Δήμο Ανδραβίδας-Κυλλήνης, η πόλη με την μεγαλύτερη προσφορά στην Επανάσταση του 1821, είναι η Ανδραβίδα.
-Ήταν επαναστατικό κέντρο και εκεί υψώθηκε, από τον Καπετάν Ανδραβιδιώτη, η σημαία της Επανάστασης. Ακολουθούν τα Λεχαινά και τα υπόλοιπα χωριά.
-Η Ανδραβίδα ανέδειξε τον σημαντικότερο οπλαρχηγό του κάμπου, Κωνσταντή Παπαδημητρόπουλο ή Καπετάν Ανδραβιδιώτη.
-Στην Ανδραβίδα συγκροτήθηκαν δυο σημαντικές μάχες, με τους Τούρκους των Πατρών, τον Ιανουάριο και τον Ιούλιο του 1825 και οι δύο νικηφόρες για τα ελληνικά όπλα.
-Το σώμα του Καπετάν Ανδραβιδιώτη, το οποίο αποτελούσαν κυρίως Ανδραβιδαίοι, στις 8 Απριλίου 1827 πολέμησε επί 8 ώρες και νίκησε στις Πόρτες Αχαίας, υπέρτερη εχθρική δύναμη πεζών και ιππέων του Ιμπραήμ Πασά, σώζοντας από την αιχμαλωσία 1.500 γυναικόπαιδα από τα χωριά του κάμπου.
-Η Ανδραβίδα τροφοδοτούσε με σιτηρά, κρέας, πολεμοφόδια και όλα τα αναγκαία του πολέμου το πολιορκημένο Μεσολόγγι και στις δυο πολιορκίες.
-Μέσα στο Μεσολόγγι, στην Α΄ πολιορκία πολέμησε ο Καπετάν Ανδραβιδιώτης με το σώμα του.
-Στην Β΄ πολιορκία του Μεσολογγίου, ο Καπετάν Ανδραβιδιώτης πλήρωνε εξ’ ιδίων, την μισθοδοσία 25 στρατιωτών που πολεμούσαν μέσα στην πολιορκημένη πόλη.
-Η Ανδραβίδα, κάηκε και υπέφερε από τον στρατό του Ιμπραήμ Πασά γιατί αρνήθηκε να προσκυνήσει, την εποχή που το προσκύνημα απλωνόταν σαν πανούκλα από την Πάτρα (Νενέκος), την ορεινή Αχαΐα μέχρι τον Πύργο. Οι Ανδραβιδαίοι απέρριψαν με περιφρόνηση τις προτάσεις του Αιγύπτιου πασά.
-Στην Ανδραβίδα, στις 16 Ιουλίου 1825, οι γυναίκες με τα όπλα των ανδρών, που έλειπαν έξω από το χωριό, πολέμησαν και αντιπαρατέθηκαν με ηρωϊσμό με τους Τούρκους επιδρομείς από την Πάτρα. Μοναδικό παράδειγμα γυναικείας παλληκαριάς στην ιστορία της Επανάστασης.
-Στην Ανδραβίδα υπάρχει το ιερό του γοτθικού ναού της Αγίας Σοφίας, το οποίο οι Έλληνες μετέτρεψαν σε οχυρό κατά την Επανάσταση του 1821.
Για όλους αυτούς τους λόγους και για άλλους τόσους που θα μπορούσα να παραθέσω, κανείς δεν μπορεί να αγνοεί την Ανδραβίδα και την μεγάλη ιστορίας της.
Σε κάθε περίπτωση, όσον με αφορά, το υλικό, πρωτογενές και δευτερογενές, το οποία συνέλλεξα με πολυετή έρευνα, θα το εκδώσω όταν η περίσταση το επιτρέψει, ως φόρο τιμής στην Μνήμη των Αγωνιστών της ιδιαίτερης πατρίδας μου Ανδραβίδας και του σημαντικού ρόλου που αυτή διαδραμάτισε το 1821.
