Γιούρι Γκαγκάριν: Το πρώτο βήμα προς τα άστρα

[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”133663″ img_size=”full”][vc_column_text]

Πριν από 60 χρόνια…

Αφήγηση από τον Διονύση Σιμόπουλο

[/vc_column_text][vc_column_text]Οι Πασχαλινές διακοπές τέλειωναν σε μερικές ημέρες και σύντομα θα έφταναν οι τελικές εξετάσεις της τελευταίας τάξης του εξατάξιου Γυμνασίου μας. Ένα χρόνο νωρίτερα είχα μεταπηδήσει από το νεόκτιστο Β’ Γυμνάσιο Αρρένων Πατρών (στην οδό Μαιζώνος και Τριών Ναυάρχων) προς το Γ’ Γυμνάσιο Αρρένων στα Ψηλαλώνια για τις δύο τελευταίες τάξεις αφού ήταν το μοναδικό Γυμνάσιο με τμήμα Πρακτικής κατεύθυνσης και για τα αγόρια και για τα κορίτσια της Πάτρας. Και δεν ήταν μόνο οι τοπικές εξετάσεις που αντιμετωπίζαμε εκείνες τις Πασχαλινές διακοπές, αφού σε λίγο θα είχαμε να αντιμετωπίσουμε και τις πολύ πιο δύσκολες εισαγωγικές εξετάσεις στην κάθε Πανεπιστημιακή σχολή που θα θέλαμε να δοκιμαστούμε. Γι’ αυτό άλλωστε τις διακοπές εκείνες τις αντιμετωπίζαμε ως «μάνα εξ ουρανού».

Εκείνη την Πέμπτη έπρεπε να τακτοποιήσουμε ορισμένες εκκρεμότητες για μία η δύο μεγάλες εκδηλώσεις που σχεδιάζαμε πριν από την καλοκαιρινή κατασκήνωση της 5ης Ομάδας Αεροπροσκόπων όπου ως υπαρχηγός εκτελούσα τότε χρέη αρχηγού της ομάδας. Αλλά πέρα απ’ αυτά το κύριο ενδιαφέρον μας ήταν η ταινία που είχαμε προγραμματίσει να δούμε εκείνο το βράδυ στον κινηματογράφο Ιντεάλ της Αγίου Νικολάου.

Την διαδρομή από την λέσχη μας (στην Αθανασίου Διάκου στα Ψηλαλώνια) και μέχρι το Ιντεάλ την είχαμε κάνει κυριολεκτικά εκατοντάδες φορές. Από τα Ψηλαλώνια παίρναμε την Γούναρη και στρίβαμε στην οδό Κορίνθου. Μερικά μέτρα πιο ‘κει, αδιόρατα και χωρίς κάποια λεκτική ανταλλαγή, έπρεπε να «χαιρετίσουμε» την Γωγώ, την οποία ο Βασίλης, το πειραχτήρι της παρέας, της είχε δώσει το παρατσούκλι «ασπιρίνη» λόγω του ότι ο πατέρας της ήταν ο ιδιοκτήτης ενός Φαρμακείου στην Κορίνθου. Περνάγαμε απ’ έξω και τσουπ σε κλάσμα του δευτερολέπτου νάσου και η Γωγώ να εμφανίζεται στην πόρτα του Φαρμακείου! Πιο κάτω χαιρετούσαμε τον πατέρα του Νίκου Γκίκα και τους τακτικούς του θαμώνες κι ακόμη πιο κάτω, δίπλα ακριβώς στη Πλατεία Γεωργίου, τον φίλο μας τον Χρίστο.

Όπως είναι φυσικό, την εποχή εκείνη την λέξη διαστημόπλοιο βρίσκαμε μόνο στα μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας, παρ’ όλο που ακόμη κι αυτά ήταν τότε ακριβοθώρητα. Κι όμως, λέξεις σαν κι αυτή θα γίνονταν σύντομα τίτλοι ειδήσεων στις πρώτες σελίδες των εφημερίδων. Πραγματικά, εκείνο το απόγευμα του Απρίλη καθώς φτάναμε στο νυφοπάζαρο της Αγίου Νικολάου με κατεύθυνση προς τον μόλο και τον περίφημο Φάρο του, σταθήκαμε για να χαζέψουμε, όπως πάντα, τους τίτλους των εφημερίδων που κρέμονταν έξω από τη «Γωνιά του Βιβλίου» στη Ρήγα Φεραίου. Κι εκεί οι πηχυαίοι τίτλοι τους, που εκείνη την Πέμπτη άξιζαν πράγματι το μέγεθός τους και το οκτάστηλο εύρος τους, μας πληροφορούσαν για την έναρξη μιας νέας εποχής για τον άνθρωπο: την εποχή του Διαστήματος.

Και πράγματι όλες οι εφημερίδες κάλυπταν με λεπτομέρειες την πρώτη πτήση ανθρώπου στο Διάστημα που είχε συμβεί την προηγουμένη. Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες δεν ήταν δυνατόν φυσικά να συνεχίσουμε για να δούμε την ταινία στο Ιντεάλ όπως σχεδιάζαμε, κι έτσι χωρίς δεύτερη κουβέντα επιστρέψαμε και πάλι στη λέσχη κι αρχίσαμε αμέσως να διαμορφώνουμε την πρώτη αεροδιαστημική έκθεση στην Πάτρα. Μια έκθεση που περιελάμβανε επίσης και ορισμένες πανέμορφες σπιρτο-κατασκευές που είχε δημιουργήσει ο Γιώργος, ο αγαπητός μου μέχρι και σήμερα φίλος και πρόσκοπος του «ανταγωνιστικού» μας 2ου Συστήματος Προσκόπων Πατρών, που δεν παύει ούτε στιγμή να μου υπενθυμίζει ότι εκείνες οι κατασκευές δεν του επεστράφησαν ποτέ!

Γιουρυ Γκαγκάριν: το πρώτο βήμα προς τα άστρα

Έχουν περάσει 60 ακριβώς χρόνια, αλλά η ιστορία δεν πρόκειται να ξεχάσει ποτέ το πρωινό της 12ης Απριλίου 1961, όταν ο Ρώσος κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν ανέβαινε τις σκάλες, για να επιβιβαστεί στο διαστημόπλοιο «Βοστόκ 1». Το 1961 βρισκόμασταν στη μέση του ψυχρού πολέμου. Και καθώς ο γιγάντιος πύραυλος «Βοστόκ» ετοιμάζονταν οι Σοβιετικοί ήλπιζαν να πετύχουν μιαν ακόμη προπαγανδιστική νίκη αφού ο αγώνας δρόμου για το διάστημα είχε μετατραπεί σ’ έναν αγώνα της ανατολής ενάντια στη δύση.

Εκείνο το πρωινό ο Γκαγκάριν δεν θα μπορούσε να ήταν πιο ήρεμος. Στη βάση εκτόξευσης όμως τα πράγματα ήσαν ένα τεράστιο τρελοκομείο. Οι Αμερικάνοι είχαν ήδη ανακοινώσει ότι η δική τους προσπάθεια θα γίνονταν τον Μάιο και οι Σοβιετικοί ήθελαν να είναι πρώτοι. Έτσι την ημέρα εκείνη ο Γιούρι Γκαγκάριν ξεκίνησε για το ραντεβού του με την ιστορία. Αν αποτύγχανε ο κόσμος ίσως να μην το μάθαινε ποτέ.

Από την αρχή της δημιουργίας του ψυχή του Σοβιετικού διαστημικού προγράμματος ήταν ένας πραγματικά ιδιοφυής μηχανικός ονόματι Σεργκέϊ Κορολυόφ. Το Βοστόκ ήταν δικής του επινόησης και αποτελούνταν από τέσσερις πυραύλους και 33 μηχανές προώθησης. Το όνομα Βοστόκ (ανατολή στα ρώσικα) ήταν ένα τολμηρό αλλά απλά σχεδιασμένο διαστημόπλοιο βάρους 4.700 κιλών και ύψους 7 μέτρων που είχε τη δυνατότητα να μεταφέρει έναν μόνο αστροναύτη με διαστημική στολή. Ο στόχος της κάψουλας του Γκαγκάριν (η οποία βρίσκονταν στην κορυφή του πυραύλου και έμοιαζε με μια σφαίρα που θα τοποθετούνταν στο διάστημα καθώς ο πύραυλος αποχωρίζονταν απ’ αυτήν) ήταν μία μόνο τροχιά.

Η εκτόξευση έγινε από το διαστημικό κέντρο του Μπαϊκονούρ στις 9:07 το πρωί ώρα Μόσχας κι έτσι, μ’ εκείνη την πτήση, η Σοβιετική Ένωση είχε κερδίσει μιαν ακόμη πρωτιά στον ανταγωνισμό της με την Αμερική για την κατάκτηση του Διαστήματος από τον άνθρωπο! Πενήντα δύο λεπτά μετά την εκτόξευση, με τον Γκαγκάριν ακόμη σε τροχιά, του ανακοινώθηκε η προαγωγή του σε ταγματάρχη ενώ το ραδιόφωνο ανήγγειλε σ’ ολόκληρο τον κόσμο, το ιστορικό του κατόρθωμα.

Μετά από μια πλήρη τροχιά γύρω από τη Γη, με μέγιστο ύψος 325 χιλιομέτρων, και αφού διάνυσε συνολικά 40.640 χιλιόμετρα σε 108 λεπτά πτήσης, ο Γκαγκάριν ήταν έτοιμος να επιστρέψει και πάλι πίσω στη Γη. Τα πράγματα όμως έμπλεξαν γιατί στη διάρκεια της επιστροφής του οι ανασχετικοί πύραυλοι του Βοστόκ δυσκολεύτηκαν να αποχωριστούν από το διαστημόπλοιο. Ήταν ένα πρόβλημα που πάρα λίγο να στοιχίσει την ζωή του Γκαγκάριν. Η τελική πάντως εκτόξευση του Γκαγκάριν από το διαστημόπλοιο με τη βοήθεια αλεξιπτώτου λίγο πριν από την προσεδάφιση, κρατήθηκε μυστική μέχρι πριν από μερικά χρόνια για να μην θεωρηθεί η πτήση του άκυρη.

ΥΓ: Ορισμένοι που αρέσκονται στις ‘θεωρίες συνωμοσίας’ λένε ότι υπήρξε και κάποιος άλλος αστροναύτης (Vladimir Komarov) πριν από τον Γκαγκάριν που όμως πέθανε στο Διάστημα και οι Σοβιετικοί το απέκρυψαν μέχρι την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. Η αλήθεια είναι ότι ο Komarov πράγματι σκοτώθηκε στην επιστροφή του Σογιούζ 1 αλλά έγινε έξη χρόνια μετά την πτήση του Γκαγκάριν με το διαστημόπλοιο Βοστόκ 1 και πέντε μήνες μετά το τέλος των αποστολών Τζέμινι της NASA. Η πρώτη διαστημική πτήση του Komarov έγινε με το Βοσκχόντ 1 ως ένας από τους τρεις κοσμοναύτες της έβδομης επανδρωμένης αποστολής των Σοβιετικών στις 12 Οκτωβρίου 1964. Η αποστολή που στοίχισε τελικά τη ζωή του ήταν αποτέλεσμα της καταστροφής του διαστημοπλοίου του λόγω της αποτυχίας του αλεξίπτωτου να ανοίξει σωστά κι έγινε στις 24 Απριλίου 1967. Η κηδεία του έγινε γνωστή διεθνώς και επίσημα δημοσία δαπάνη δύο ημέρες αργότερα.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]