Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα: Η ζωή και τα έργα του

Της Πολυξένης Ζαρκαδούλα

Ο πιο γνωστός ποιητής και θεατρικό συγγραφέας της Ισπανίας δεν είναι άλλος από τον Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Η ζωή του πλούσια σε έργο και συναισθήματα, ένας άνθρωπος δημοκράτης, ταλαντούχος που άνηκε στον κόσμο που τον διάβαζε. Τα κίνητρα του θανάτου του αδιευκρίνιστα καθώς οι γνώμες διίστανται ακόμη και σήμερα… Άλλοτε θέλουν να είναι πολιτικά άλλοτε να έχουν σχέση σε τις σεξουαλικές προτιμήσεις του, σε κάθε περίπτωση χωρίς κατηγορητήριο και για αυτό δεν καταδικάστηκε πριν παρά δολοφονήθηκε. Ακόμα και σήμερα η σωρός του δημοφιλέστερου ποιητή της Ισπανίας δεν έχει ανακαλυφθεί.

Ο Φεδερίκο δελ Σαγράδο Κοραθόν ντε Χεσούς Γκαρθία Λόρκα, όπως ήταν ολοκληρωμένο ο ονοματεπώνυμό του, γεννήθηκε στις 5 Ιουνίου 1898 σε μια κωμόπολη στην Ανδαλουσία. Ο πατέρας του μεγαλοαγρότης και η μητέρα του δασκάλα τού εμφύσησαν την αγάπη για τις τέχνες. Ωστόσο ο πατέρας του επέμενε να πάει στη Νομική Σχολή στη Γρανάδα. Ο ίδιος πήγε αλλά λόγω του ότι δεν ήταν στα ενδιαφέροντά του άργησε να την τελειώσει.

Τα πρώτα του βήματα

Έπειτα εγκαταστάθηκε στη «Φοιτητική Κατοικία» του Πανεπιστημίου της Μαδρίτης που ήταν πολιτιστικό κέντρο μιας και ο Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα πρώτα τραγούδησε και έπειτα μίλησε. Εκεί ήρθε σε επαφή με μεγάλα ονόματα των τεχνών, όπως ο ζωγράφος, Σαλβαδόρ Νταλί, ο ποιητής, Χουάν Ραμόν Χιμένεθ και άλλοι. Ξεκίνησε να γράφει ποιήματα, θεατρικά έργα και αμέσως έγινε γνωστός στην Ισπανία με το ταλέντο του. Τα έργα του στρέφονταν γύρω από τον έρωτα, τον θάνατο, τη δυστυχία και την κακοπέραση που περνούσε τα χρόνια εκείνα ο ισπανικός λαός. Επίσης κάποια ποιήματά του γνωστά μιλούν και για τους τσιγγάνους.

Το 1929 – 30 πήγε στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια στη Νέα Υόρκη εκεί έγραψε το έργο του «Ένας ποιητής στη Νέα Υόρκη» στο οποίο αναφερόταν στον τρόπο ζωής εκεί αλλά και στις άσχημες εμπειρίες που βίωσε. Όταν επέστρεψε στη γενέτειρά του άρχισε να ασχολείται περισσότερο με το θέατρο. Εκεί ανέβασε σημαντικά έργα για να τα βλέπει και ο φτωχός κόσμος.

Τα σπουδαιότερα θεατρικά του έργα:

Το 1933 ανέβηκε ο «Ματωμένος Γάμος» ένα έργο που το βλέπουμε ακόμα και σήμερα να παίζεται. Το θεατρικό αυτό έργο διαπραγματεύεται τον απαγορευμένο έρωτα, την απιστία, το φονικό και τον πόνο της μάνας για το νεκρό παιδί της. Θέματα γεμάτα πόνο και οδύνη που με την πένα του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα συνεπαίρνουν και τον πιο απαιτητικό θεατή. Το 1934 ανέβηκε άλλο ένα μεγάλο του έργο «Γέρμα». Το έργο αυτό διαπραγματεύεται στερεοτυπικές αντιλήψεις της εποχής εκείνης που καταδικάζουν τη γυναίκα να υπακούει τον άνδρα χωρίς θέληση και επιθυμίες. Επιπλέον αποτελεί το έργο αυτό έναν ύμνο της μητρότητας και παράλληλα διακατέχεται από τα βίαια ένστικτα του ανθρώπου που οδηγούν σε ακραίες λύσεις για τον ίδιο και το κοινωνικό περίγυρο. Επιπλέον βλέπουμε στα έργα αυτά τον αντίκτυπο που έχει ο περίγυρος στον άνθρωπο και περισσότερο στη γυναίκα που την καταδυναστεύουν σε μια πατριαρχική κοινωνία. Το 1936 έγραψε το έργο «Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα» ένα ακόμη έργο στο οποίο κεντρικό ρόλο έχει μια γυναίκα και οι κόρες της σε μια κλειστή κοινωνία που ερωτεύονται τον ίδιο άνδρα. Κυρίαρχο στοιχείο ο έρωτας στην κακή επίδραση που έχει στον άνθρωπο. Και στα τρία έργα θίγονται ο έρωτας, η γυναίκα και ο κοινωνικός περίγυρος που δυσανασχετεί απέναντι στον ρόλο της γυναίκας και την θέλει κάτω από τη θέληση του άνδρα.

Το τέλος της μικρής ζωής του που προκαλεί μέχρι και σήμερα ερωτηματικά

Τον Ιούλιο του 1936 η ανταρσία του στρατηγού Φράνκο κατά της δημοκρατικής κυβέρνησης της Μαδρίτης οδήγησε σε μια έκρυθμη κατάσταση και εν συνεχεία στον  Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο. Ο Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα αιχμαλωτίστηκε στις 17 Ιουλίου και δολοφονήθηκε. Κάποιοι λένε πως τα κίνητρα είναι πολιτικά από τους φαλαγγίτες του Φράνκο καθώς ο Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα συμβάδιζε με αριστερές τοποθετήσεις. Άλλοι πάλι υποστηρίζουν πως είναι λόγω των σεξουαλικών του προτιμήσεων καθώς λένε ότι δεν είχε κομματικές σχέσεις και δεν τον ενδιέφερε η πολιτική. Έτσι και αλλιώς η δηλωμένη ομοφυλοφιλία του είχε αντίκτυπο και μεταξύ των συγγενών του.

Όπως και να έχει κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει το αριστοτεχνικό του έργο που μέχρι και σήμερα κόσμος το διαβάζει και το ανεβάζει σε θεατρικές παραγωγές ανά τον κόσμο.

Πηγές:

• Monopoli Team, “«125 χρόνια από τη γέννηση του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα: Σαν σήμερα γεννιέται το «αηδόνι της Ανδαλουσίας»”, 05 Ιουνίου 2023, https://www.monopoli.gr/2023/06/05/istories/san-simera/138195/federiko-gkarthia-lorka-san-simera-gennietai-to-aidoni-tis-andalousias/

•  https://www.sansimera.gr/biographies/2337
•  Newsroom, «Πεθαίνει ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα: Δεν τον σκότωσαν Φαλαγγίτες, ούτε είχε σχέση με τον κομουνισμό», 18 Αυγούστου 2022, https://www.ethnos.gr/todayinhistory/article/220575/pethaineiofenterikogkarthialorkadentonskotosanfalaggitesoyteeixesxeshmetonkomoynismo

•  «Φ.Γ. Λόρκα. Τον εκτέλεσαν χωρίς δίκη, γιατί ήταν ομοφυλόφιλος, κορυφαίος ποιητής και καταδίκασε το φασισμό. Το μεγαλύτερο θύμα της Ισπανίας στον εμφύλιο» https://www.mixanitouxronou.gr/f-g-lorka-ton-ektelesan-choris-diki-giati-itan-omofilofilos-korifeos-piitis-ke-katadikase-to-fasismo-to-megalitero-thima-tis-ispanias-ston-emfilio/