ΦΑΚΕΛΟΣ «ΗΛΕΙΑ 2030»: Σχέδιο δεκαετίας ύψους 1,83 δις. ευρώ
Παραδόθηκε χθες από τη «ΔιαΝΕΟσις» στην κυβέρνηση η ολιστική μελέτη ανασυγκρότησης με επίκεντρο την Αρχ. Ολυμπία
-Η «Πρωινή» παρουσιάζει το όραμα, τη στρατηγική, τους επτά στόχους-πυλώνες της πρότασης και τις στρεβλώσεις που πρέπει να βελτιωθούν για να επιτύχει το εγχείρημα
-Τι δήλωσαν ο αρμόδιος υφυπουργός Χρ. Τριαντόπουλος και ο Γενικός Δ/ντής της «ΔιαΝΕΟσις», Διονύσης Νικολάου
Επιμ.: Παναγιώτη Φωτεινόπουλου
Την ολιστική αναπτυξιακή μελέτη για την ανασυγκρότηση της Ηλείας με επίκεντρο την Αρχαία Ολυμπία δημοσίευσε χθες η «ΔιαΝΕΟσις», στο πλαίσιο του μνημονίου συνεργασίας που είχε υπογράψει με την κυβέρνηση μετά την καταστροφή που προκάλεσε η πυρκαγιά του 2021.
Χθες η «ΔιαΝΕΟσις» δημοσίευσε το β΄ μέρος της μελέτης που κατάρτισε, στο οποίο αξιοποιούνται τα ευρήματα α’ μέρους της ανάλυσης και προτείνεται μια σφαιρική στρατηγική και ένα σύνολο έργων, πολιτικών και αντίστοιχων δράσεων σε βάθος δεκαετίας για τη βιώσιμη και ισόρροπη ανάπτυξη της Ηλείας.
Η εκπόνησή της έγινε από επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με επικεφαλής τον Καθηγητή Περιφερειακής Ανάπτυξης κ. Γιώργο Πετράκο και διαρθρώνεται σε τρεις βασικούς άξονες: οικονομία, περιβάλλον και κοινωνία.
Η μελέτη παραδόθηκε χθες από τον Γενικό Διευθυντή της «ΔιαΝΕΟσις», Διονύση Νικολάου, στον αρμόδιο Υφυπουργό Χρήστο Τριαντόπουλο, ο οποίος δήλωσε ότι «πρόκειται για ένα κείμενο που μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα για να τεθεί η περιοχή σε τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης, μέσα από την αξιοποίηση των πλούσιων συγκριτικών πλεονεκτημάτων της. Σε αυτό το κείμενο αποτυπώνονται για πρώτη φορά οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η περιοχή, αλλά και λύσεις για την αντιμετώπισή τους και ως εκ τούτου αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο και αποτελεσματικό εργαλείο στα χέρια της Ελληνικής Κυβέρνησης, ενώ θέτει τις βάσεις ώστε να εξασφαλιστεί μακροχρόνια οικονομική ευημερία στην περιοχή».
Ο κ. Νικολάου, υπογράμμισε: «Tο σχέδιο είναι oλιστικό, με την έννοια ότι η ανάπτυξη που στοχεύει ξεπερνά τα στενά αριθμητικά όρια μιας οικονομικής μεγέθυνσης και εμπεριέχει κρίσιμα ποιοτικά στοιχεία όπως την οικονομική βιωσιμότητα, την προστασία και τον σεβασμό του περιβάλλοντος και τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής. Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο, διότι έχει καταρτισθεί από ακαδημαϊκούς και επιστήμονες εγνωσμένου κύρους και έχει εμπλουτισθεί με το πνεύμα διεθνών καλών πρακτικών. Είναι ρεαλιστικό γιατί όλα τα προτεινόμενα έργα και δράσεις είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία προτάσεις της τοπικής κοινωνίας και αποτελούν διαχρονικά ανεκπλήρωτα αιτήματα κρίσιμα για την ανάδειξη και την προβολή της περιοχής.
Επιπλέον, ορίζει προτεραιότητες, προτείνει μηχανισμούς υλοποίησης τόσο σε κυβερνητικό όσο και σε τοπικό επίπεδο και συνοδεύεται από λεπτομερή προϋπολογισμό ανά έργο και δράση σε βάθος δεκαετίας, γιατί προφανώς παραλείψεις και στρεβλώσεις περασμένων δεκαετιών δεν μπορούν να θεραπευθούν σε συντομότερο χρόνο. Ένα τέτοιο σχέδιο ανάπτυξης μπορεί να δώσει ελπίδα. Είναι αποτέλεσμα συνολικής δουλειάς, περιέχει το όραμα των κατοίκων της περιοχής και έχει την απαιτούμενη επιστημονική τεκμηρίωση ώστε να υλοποιηθεί με τη συνεργασία και την υποστήριξη όλων μας απρόσκοπτα. Η ανάπτυξη της περιοχής είναι υπόθεση όλων μας».
Μόχλευση δημοσίων και ιδιωτικών πόρων
Ο συνολικός προϋπολογισμός των έργων και δράσεων του Προγράμματος σε βάθος δεκαετίας ανέρχεται σε 1,83 δις. ευρώ, εκ των οποίων τα 430.850.000 ευρώ είναι δυνατόν να προέλθουν από ιδιωτική συμμετοχή στα μεγάλα έργα οδικών και σιδηροδρομικών υποδομών.
Το μεγαλύτερο μέρος των έργων και δράσεων, ύψους δημόσιας δαπάνης 842.129.400 ευρώ εκτιμάται ότι θα υλοποιηθεί στην περίοδο 2023-27, κατά την οποία η Χώρα διαθέτει ιδιαίτερα σημαντικούς πόρους για αναπτυξιακά έργα και δράσεις, που ξεπερνούν τα 90 δις ευρώ. Το υπόλοιπο μέρος του Προγράμματος, ύψους δημόσιας δαπάνης 561.419.600 ευρώ, θα υλοποιηθεί σε δεύτερη φάση στην περίοδο 2028-33, κατά την οποία επίσης η χώρα αναμένεται να διαθέτει σημαντικούς πόρους για τη χρηματοδότηση της αναπτυξιακής διαδικασίας που ξεπερνούν τα 40 δις ευρώ.
Για ένα σημαντικό αριθμό έργων και δράσεων δεν υπάρχει ακόμη εξασφαλισμένη χρηματοδότηση, συνήθως λόγω της χαμηλής ωριμότητας που παρουσιάζουν. Γίνεται σαφές ότι το ΕΣΠΑ δεν είναι η μόνη πηγή χρηματοδότησης, αν και αναμένεται να καλύψει ένα σημαντικό μέρος των αναγκών του προτεινόμενου Προγράμματος.
Ταυτόχρονα, όμως, υπάρχουν και άλλες σημαντικές δυνατότητες, καθώς, στη συγκεκριμένη περίοδο, υπάρχει υψηλή διαθεσιμότητα πόρων και το σημαντικότερο πρόβλημα είναι η ωρίμανση των έργων και δράσεων για την ένταξή τους σε κάποια από τα υφιστάμενα χρηματοδοτικά πλαίσια. Η εξασφάλιση πόρων για τη χρηματοδότηση μελετών ωρίμανσης και τεχνικών δελτίων ένταξης θα έχει καθοριστική σημασία για την πορεία υλοποίησης του Προγράμματος ανάπτυξης και τις αναπτυξιακές προοπτικές της περιοχής.
Το όραμα και οι επτά στόχοι-πυλώνες
Όραμα της πρότασης «ΗΛΕΙΑ 2030» είναι η αξιοποίηση του ιστορικού και πολιτιστικού πλούτου και του οικουμενικού χαρακτήρα της Αρχαίας Ολυμπίας και της Ηλείας και ανάδειξή του σε ελκυστικό παγκόσμιο προορισμό πολλαπλών μορφών τουρισμού και διαμονής, συνδεδεμένων με ένα σύγχρονο και εξωστρεφές παραγωγικό σύστημα το οποίο προσφέρει κοινωνική ευημερία και ανάπτυξη για όλους τους κατοίκους, με σεβασμό προς τη φύση και σε αρμονία με το περιβάλλον.
Η αναπτυξιακή στρατηγική επιδιώκει την αξιοποίηση της παγκοσμίου εμβέλειας πολιτιστικής ταυτότητας της περιοχής ως καταλύτη για την δημιουργία ενός νέου βιώσιμου μοντέλου ανάπτυξης, το οποίο θα συνδυάζει την τουριστική ανάπτυξη με την δημιουργία τοπικών αλυσίδων αξίας στην αγροδιατροφή και την εξωστρέφεια του παραγωγικού συστήματος, την προστασία και αξιοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος, την ενίσχυση της πολιτιστικής δημιουργίας, την αναβάθμιση του οικιστικού πλέγματος, την ολοκλήρωση των απαραίτητων υποδομών και την προσέλκυση διεθνών πολιτιστικών και αθλητικών δρώμενων.
Ακολουθούν οι επτά στόχοι-πυλώνες επί των οποίων δομείται η φιλοσοφία και οι δραστηριότητες του προγράμματος:
1. Ανάδειξη της Αρχαίας Ολυμπίας και της Ηλείας σε ένα παγκόσμιο προορισμό τουρισμού που συνδέει τα μνημεία του πολιτισμού και της φύσης με τα εθνικά και διεθνή πολιτιστικά δίκτυα και την πολιτιστική οικονομία.
2. Εκσυγχρονισμός και εξωστρέφεια του παραγωγικού συστήματος και σύνδεση του τουρισμού με τον πολιτισμό, την γεωργία και την μεταποίηση
3. Βελτίωση και αναβάθμιση της προσβασιμότητας και των υποδομών
4. Αξιοποίηση και προστασία του περιβάλλοντος
5. Βελτίωση του χωρικού πλαισίου οργάνωσης των κοινωνικών και παραγωγικών δραστηριοτήτων
6. Ενίσχυση της ποιότητας και της συνοχής του ανθρώπινου δυναμικού
7. Ενίσχυση του συστήματος διακυβέρνησης για την υλοποίηση του προγράμματος ανασυγκρότησης
ΣΤΟΧΟΣ 1: Ανάπτυξη της Αρχαίας Ολυμπίας και Ηλείας
Α) Αρχαία Ολυμπία
Το ειδικό βάρος και η παγκόσμια εμβέλεια των μνημείων και του μηνύματος το οποίο εκπέμπουν, καθιστούν την Αρχαία Ολυμπία ειδική περίπτωση εθνικής σημασίας και προτεραιότητας. Συνεπώς, οι αναπτυξιακές προτεραιότητες της περιοχής δεν μπορεί παρά να αποτελούν εθνικές προτεραιότητες. Στο πλαίσιο αυτό προτείνονται τα εξής έργα και δράσεις:
- Δημιουργία Πολυχώρου Πολιτισμού, Παιδείας και Αθλητισμού με αξιποίηση των εγκαταλελειμμένων ξενοδοχείων «Ξένιος Ζευς» και «Απόλλων».
2. Δημιουργία Πολυδύναμου Αθλητικού Κέντρου.
3. Δημιουργία Λεωφόρου Ολυμπιονικών (κατ’ αντιστοιχία του Hall of Fame) στο πλαίσιο ενός Παγκόσμιου Πάρκου Ολυμπιονικών. 4. Δημιουργία ενός βωμού εντός (κατά προτίμηση) ή εκτός του αρχαιολογικού χώρου, όπου θα καίει άσβεστος η Ολυμπιακή Φλόγα.
5. Δημιουργία διαδραστικού ψηφιακού open mall εγκατεστημένου στην Αρχαία Ολυμπία
6. Διεξαγωγή ενός νέου θεσμού του Διεθνούς Φεστιβάλ της Αρχαίας Ολυμπίας σε θέματα που προάγουν την ιστορική κληρονομιά και το αθλητικό
7. Προσέλκυση αθλητικών, πολιτιστικών, εκπαιδευτικών και άλλων δραστηριοτήτων όπως: H σύσταση μεταπτυχιακών, κυρίως, προγραμμάτων σπουδών στα επιστημονικά πεδία του Πολιτισμού, του Αθλητισμού, της Αρχαιολογίας, της Φιλοσοφίας, και των Διεθνών Σπουδών.
Η διοργάνωση ετήσιων ή τετραετών (παράλληλα με τους Ολυμπιακούς Αγώνες) αθλητικών εκδηλώσεων εθνικής και διεθνούς κλίμακας, ο σχεδιασμός και η διοργάνωση εκδηλώσεων πολιτιστικού περιεχομένου εθνικής και διεθνούς κλίμακας, όπως η “Ολυμπιάδα Ποίησης”, η διοργάνωση του Olympia Summit (κατ’ αντιστοιχία με το Davos Summit) κάθε χρόνο στην Αρχαία Ολυμπία ως βήμα διεθνούς διαλόγου για τα ζητήματα της ειρήνης, η λειτουργία ινστιτούτου επιμόρφωσης διοικητικών αθλητικών στελεχών.
8. Διοργάνωση Ολυμπιάδας Τεχνών
9. Διεθνοποίηση του φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για παιδιά & νέους
10. Προστασία Αρχαιολογικών Χώρων από φυσικές καταστροφές.
11. Ενίσχυση προσβασιμότητας και μεταφορικών υποδομών
Ιδιαίτερη σημασία έχουν για την Αρχαία Ολυμπία:
Η αναβάθμιση της οδικής σύνδεσης με τον αυτοκινητόδρομο Πάτρα – Πύργος – Καλαμάτα
Η αναβάθμιση του οδικού άξονα Αρχαία Ολυμπία – Βυτίνα – Τρίπολη
Η αναβάθμιση της σύνδεσης Αρχαία Ολυμπία – Ανδρίτσαινα – Ναός του Επικούριου Απόλλωνα και
Η σύνδεση της Αρχαίας Ολυμπίας με το θαλάσσιο μέτωπο στο ύψος του Καϊάφα
12. Ενίσχυση των αστικών υποδομών και βελτίωση ποιότητας αστικού περιβάλλοντος
Η διαμόρφωση της εισόδου της Αρχαίας Ολυμπίας με τρόπο που να σηματοδοτεί ότι ο επισκέπτης εισέρχεται σε ένα μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς
Η αστική ανάπλαση και αισθητική αναβάθμιση του οικιστικού πλέγματος της Αρχαίας Ολυμπίας, δίκτυα κοινής ωφελείας και συστήματα έξυπνης πόλης
Ολοκλήρωση και επέκταση σχεδίου πόλης και οικισμού Δρούβα.
Διεθνής διαγωνισμός για ανάδειξη του Ολυμπιακού Τοπίου
Αρχιτεκτονική αναβάθμιση προσόψεων αγοράς
Β. Ανάδειξη πολιτιστικής κληρονομιάς και αξιοποίηση των μνημείων και του πολιτιστικού κεφαλαίου της περιοχής : Αρχαία Ολυμπία – Αρχαία Ήλις – Επικούρειος Απόλλων
Στο πλαίσιο αυτό είναι σημαντικό να προωθηθούν τα παρακάτω έργα:
1. Αποκατάσταση του Ναού του Επικούριου Απόλλωνα
2. Επέκταση των ανασκαφών στην Αρχαία Ήλιδα
3. Διαμόρφωση και αξιοποίηση του μονοπατιού εκεχειρία
4. Εφαρμογή, σύγχρονων ψηφιακών τρόπων προβολής των πολιτιστικών μνημείων όπως
5. Αξιοποίηση του κάστρου Χλεμούτσι
6. Αξιοποίηση αδρανών ιστορικών κελυφών
Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων κτιρίων είναι στον Πύργο, το Θέατρο ΑΠΟΛΛΩΝ και η Δημοτική αγορά, ο Ναός του Αγίου Αθανασίου.
7. Κατασκευή Λαογραφικού Μουσείου Μαύρης Σταφίδας στον Πύργο
ΣΤΟΧΟΣ 2: Ενίσχυση της ποιότητας, του εκσυγχρονισμού και της εξωστρέφειας του παραγωγικού συστήματος
A) Ο Πρωτογενής τομέας έχει μεγάλη σημασία για την Ηλεία, καθώς συμμετέχει στην διαμόρφωση του ΑΕΠ κατά 23,5% (2019), ένα μέγεθος που είναι το μεγαλύτερο στην χώρα και υπερ-πενταπλάσιο από τον εθνικό μέσο όρο.
Οι αναπτυξιακές προτάσεις για τον τομέα είναι:
1. Ίδρυση Γεωργικής Σχολής
Προς την κατεύθυνση αυτή υπεγράφη μνημόνιο συνεργασίας τον Φεβρουάριο του 2022 μεταξύ του Πανεπιστημίου Πατρών, του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, της Αμερικάνικης Γεωργικής Σχολής Θεσσαλονίκης, του Οργανισμού ΕΛΓΟ – Δήμητρα και του Ιδρύματος Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου.
Μεταξύ των βασικών στόχων της συμφωνίας συνεργασίας είναι: η συμβολή στην ομαλή προσαρμογή της τοπικής αγροτικής οικονομίας, η μετάβαση σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο δίκαιης και οικονομικά βιώσιμης υπαίθρου και η βελτιστοποίηση των παραγωγικών διαδικασιών.
2. Εκσυγχρονισμός και ενίσχυση υποδομών άρδευσης (ΤΟΕΒ)
Απαιτείται η ψηφιοποίηση και αναβάθμιση των δικτύων άρδευσης, που σε συνδυασμό με νέες μεθόδους άρδευσης θα περιορίσουν την σπατάλη του νερού
3. Δημιουργία Πρότυπου Αγροκτήματος για την αναβάθμιση υφιστάμενων και ένταξη νέων καλλιεργειών
4. Αξιοποίηση τοπικών ποικιλιών – Προϊόντα ΠΟΠ/ΠΓΕ
5. Δημιουργία Ομάδων Παραγωγών
6. Εξασφάλιση διαδικασιών προσέλκυσης ξένου εργατικού δυναμικού
7. Αξιοποίηση δυνατοτήτων για παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ (Ενεργειακές κοινότητες, βιομάζα, γεωθερμία)
8. Ενίσχυση του αγροτουρισμού
9. Ενίσχυση νέων αγροτών
10. Αξιοποίηση Διαθέσιμης έκτασης 50.000 στρεμμάτων στην Φολόη για καλλιέργειες με τη δημιουργία κλειστού δικτύου άρδευσης
Β. Μεταποίηση
1. Επιχειρηματικά Πάρκα και βιομηχανικές υποδομές
2. Κέντρο Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας: Η αποστολή του θα είναι να υποστηρίζει νέους επιχειρηματίες στην διαδικασία επιχειρηματικής ανακάλυψης μέσα από διαδικασίες ταχύρρυθμης εκπαίδευσης, συμβουλευτικής στήριξης και εξατομικευμένης καθοδήγησης (mentoring και coaching) σε τομείς της RIS.
3. Ψηφιακός εκσυγχρονισμός επιχειρήσεων
4. Δημιουργία Τοπικού Συμφώνου Ποιότητας και Πιστοποίησης τοπικών προϊόντων
5. Πιστοποίηση και σήμανση των τοπικών προϊόντων
6. Προώθηση της “πολιτιστικής και δημιουργικής βιομηχανίας”
7. Ενίσχυση της νεανικής και νεοφυούς επιχειρηματικότητας
Γ) Εναλλακτικές μορφές τουρισμού
1. Αρχαιολογικός τουρισμός. Κύρια σημεία ανάδειξης και προώθησης είναι το τρίπολο Αρχαία Ολυμπία – Αρχαία Ήλιδα – Ναός Επικούριου Απόλλωνα.
2. Πολιτιστικός τουρισμός, αξιοποιώντας καταλλήλως (αναφέρεται αλλού) όλο το πολιτιστικό απόθεμα της περιοχής: αρχαιολογικό, μεσαιωνικό, βυζαντινό, ρωμαϊκό κλπ.
3. Ιαματικός θερμαλιστικός και τουρισμός ευεξίας: Η περιοχή διαθέτει δύο σημαντικές περιοχές ιαματικών πηγών στην Κυλλήνη και στη λίμνη Καϊάφα.
4. Περιπατητικός και φυσιολατρικός τουρισμός.
Δημιουργία πάρκου στο Δέλτα του Αλφειού
Δημιουργία δικτύου μονοπατιών στο δάσος Στροφυλιάς
Δημιουργία δικτύου μονοπατιών στις Αλυκές Λεχαινών
Δημιουργία δικτύου μονοπατιών και ποδηλατικών διαδρομών στην Λίμνη Καϊάφα
Προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στη δημιουργία ποδηλατοδρόμων σε κεντρικά σημεία των πόλεων της Ηλείας αλλά και σε περιοχές φυσικού κάλλους όπως η λίμνη Πηνειού, ο Αλφειός και οι εκβολές αυτού, και το παράκτιο μέτωπο της Ηλείας.
6. Αγροτουρισμός Ελαίας, αμπέλου, σταφίδας κλπ.
7. Γαστρονομικός τουρισμός.
8. Αθλητικός τουρισμός.
9. Τουρισμός τρίτης ηλικίας.
10. Θρησκευτικός τουρισμός.
11. Δημιουργία Καταδυτικού Πάρκου στη βυθισμένη πόλη της Αρχαίας Φειάς στη περιοχή του Κατακόλου
12. Πρωτόκολλο συνεργασίας ξενοδοχείων και τοπικών κοινωνιών για σύνθετες εμπειρίες τουρισμού.
ΣΤΟΧΟΣ 3. Υποδομές
1. Σύνδεση Αρχαίας Ολυμπίας με Ναό Επικούριου Απόλλωνα και Μεγαλόπολη
2. Σύνδεση Αρχαίας Ολυμπίας – Θάλασσας
3. Βελτίωση λιμενικών υπηρεσιών κρουαζιέρας λιμένα Κατακόλου
Για τον λιμένα προτείνονται οι ακόλουθες δράσεις:
Αισθητική αναβάθμιση παράκτιας ζώνης που θα βελτιώσει την αισθητική της περιοχής, την ποιότητά ζωής των κατοίκων και τις εμπειρίες των επιβατών.
Αναβάθμιση υποδομών υποδοχής επιβατών. Πρόκειται για την κατασκευή κτιρίου υποδοχής επιβατών, κτιρίου ελέγχου ζώνης Schengen με γραφεία ελέγχου επιβατών κρουαζιέρας και αποσκευών, και κτίριο εκθέσεων – πολιτισμού.
5. Ανάπτυξη υποδομών τουρισμού αναψυχής
Το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο Δυτικής Ελλάδας προβλέπει τη χωροθέτηση δύο τουριστικών λιμένων στην Κυλλήνη και στο Κατάκολο, αντίστοιχα, ένα τουριστικό καταφύγιο στην Γλύφα και την αναβάθμιση του υφιστάμενου αλιευτικού καταφυγίου στο Παλούκι Ήλιδας σε τουριστικό καταφύγιο. Συνεπώς, από τη μία, πρέπει να προχωρήσουν τα έργα κατασκευής των μαρινών και από την άλλη, πρέπει να γίνουν οι κατάλληλες ενέργειες προώθησης του συγκεκριμένου είδους τουρισμού.
6. Βελτίωση λιμενικών επιβατικών και εμπορευματικών υπηρεσιών λιμένα Κυλλήνης
Προτείνεται η επανεξέταση λειτουργίας της Γραμμής Κρήτη-Κυλλήνη-Ιταλία ως εναλλακτική θαλάσσια οδός εμπορίας αγροτικών προϊόντων των περιοχών της Κρήτης και της Ηλείας στις διεθνείς αγορές.
7. Ίδρυση και λειτουργία υδατοδρομίων
8. Αναβάθμιση αεροδρομίου Αράξου
9. Έναρξη λειτουργίας αεροδρομίου Επιταλίου
10. Ανάπτυξη ευρυζωνικών δικτύων και αναβάθμιση δικτύων κινητής τηλεφωνίας
Απαιτείται η αναβάθμιση της ταχύτητας των ευρυζωνικών δικτύων και η κάλυψη των ορεινών και αγροτικών περιοχών καθώς και η ανάπτυξη δικτύων κινητής τηλεφωνίας τεχνολογίας 5G.
11. Αξιοποίηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας
Προτείνεται η ανάπτυξη έργων παραγωγής αιολικής και ηλιακής ενέργειας όπως αυτά που προγραμματίζονται στη ΔΕ Λασιώνος της Αρχαίας Ολυμπίας.
12. Επανασχεδιασμός δικτύου φυσικού Αερίου
ΣΤΟΧΟΣ 4: Αξιοποίηση και Προστασία Περιβάλλοντος
1. Απορρύπανση επιβαρυμένων υδάτινων πόρων – Κυλλήνιος Κόλπος
Εξαιτίας της ανεπτυγμένης γεωργικής δραστηριότητας στην ΠΕ Ηλείας και λόγω της χρήσης γεωργικών εισροών (λιπάσματα και φυτοφάρμακα) στις διάφορες καλλιέργειες, υπάρχει σε κάποιους υδάτινους συλλέκτες, αλλά και σε κάποιες θαλάσσιες περιοχές σημαντική επιβάρυνση από τα υπολείμματα των χρησιμοποιούμενων σκευασμάτων. Είναι άμεση η ανάγκη για την εφαρμογή προγραμμάτων με έμφαση σε περιοχές όπου μολύνουν ευαίσθητα οικοσυστήματα όπως αυτό του Κυλλήνιου κόλπου.
2. Δράσεις προστασίας και ανάδειξης περιοχών NATURA
Έργα και δράσεις πράσινων υποδομών που στοχεύουν στην αναβάθμιση του οικοσυστήματος και τη βιώσιμη διαχείριση των πόρων (απομάκρυνση ιζημάτων, αποφυγή ερημοποίησης, οριοθέτηση αμμοληψιών).
Επεμβάσεις για τη αναμόρφωση-αναβάθμιση του τοπίου (καθαρισμός – εμπλουτισμός).
Μέτρα για τον έλεγχο στην πρόσβαση και τη διαχείριση των επισκεπτών.
Δράσεις διατήρησης προστατευόμενων οικοτόπων και ειδών των οποίων ο σημερινός βαθμός διατήρησης κρίνεται μη ικανοποιητικός ή είναι άγνωστος.
Για τις περιοχές λίμνης Καϊάφα και Κοτυχίου – Αλυκές Λεχαινών από τον ΟΦΥΠΕΚΑ υπάρχει εξειδίκευση των έργων
3. Δράσεις για την περιοχή του Δέλτα και των εκβολών του Αλφειού για να προστατευτεί η περιοχή από πλημμυρικά φαινόμενα μέσω της δημιουργίας έργων προστασίας του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος καθώς και μέσω της εγκατάστασης συστημάτων έγκαιρης πρόβλεψης πλημμυρών.
4. Δράσεις για την περιοχή Φράγματος Πηνειού, στην κατεύθυνση νέων δραστηριοτήτων αθλητισμού και αναψυχής, όπως ποδηλατικών, περιπατητικών και κωπηλατικών δραστηριοτήτων.
5. Διαχείρισης Απορριμμάτων σύμφωνα με το εγκεκριμένο ΠΕΣΔΑ
6. Δράσεις για την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής
Ενδεικτικά αναφέρονται:
Πρόληψη και αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών με ιδιαίτερη έμφαση στα δάση Στροφιλιάς και Φολόης
Αειφορική διαχείριση των υδάτινων πόρων
Αλλαγές στο βιολογικό υλικό και στις καλλιεργητικές τεχνικές
Επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων αστικών λυμάτων κλπ.
7. Διερεύνηση της δυνατότητας επαναπλημμυρισμού της αποξηρανθείσας λίμνης Μουριάς
8. Ολοκλήρωση και βελτίωση βιολογικών καθαρισμών και δικτύων αποχέτευσης στους οικισμούς της Ηλείας
Εκκρεμεί η ολοκλήρωση του ΒΙΟ.ΚΑ Γαστούνης – Βαρθολομιού, ενώ απαιτείται και η επέκταση των δικτύων αποχέτευσης σε αρκετούς οικισμούς της ΠΕ Ηλείας. Επίσης, κρίνεται απαραίτητη η βελτίωση και ο εκσυγχρονισμός των εγκαταστάσεων αντλιοστασίου και βιολογικού καθαρισμού του Δήμου Ανδραβίδας Κυλλήνης.
ΣΤΟΧΟΣ 5. Χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός
Ηέ λλειψη σύγχρονου πολεοδομικού σχεδιασμού σε τοπικό επίπεδο και χωροταξικού σχεδιασμού σε εθνικό επίπεδο δημιουργούν προβλήματα και ανασφάλεια που αποθαρρύνουν τις επενδύσεις και συμβάλουν στην άναρχη δόμηση, σε συγκρούσεις χρήσεων γης και αυθαίρετη δόμηση.
Έχουν προκηρυχθεί από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (μέσω του ΤΕΕ) οι διαγωνισμοί για τη σύνταξη μελετών των πέντε 5 πρώτων Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων, ανάμεσα στα οποία και αυτό που αφορά την Περιφερειακή Ενότητα Ηλείας και συγκεκριμένα τους Δήμους Πύργου και Ήλιδας, που εντάσσονται στο χρηματοδοτούμενο από το Ταμείο Ανάκαμψης Πρόγραμμα Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων «Κωνσταντίνος Δοξιάδης». Η μελέτη αφορά στο σχεδιασμό του παραλιακού μετώπου της Ηλείας και θα πρέπει να επανεξετάσει τις χρήσεις γης ώστε αυτές να είναι συμβατές με το μοντέλο της έξυπνης και αειφόρου ανάπτυξης και να λαμβάνει υπόψη της τις σύγχρονες εξελίξεις στην παραγωγική διαδικασία και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής.
Στο πλαίσιο αυτό συνιστάται:
α) Παρακολούθηση της πορείας όλων των Ειδικών και Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων και διαμόρφωση τεκμηριωμένων θέσεων κατά τη διαδικασία της διαβούλευσης
β) Υλοποίηση στο Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας του εργαλείου “Περιοχή Ειδικών Χωροταξικών Παρεμβάσεων”. Προτείνεται, ειδικά για το Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας, η χρήση του εργαλείου το οποίο ονομάζεται «Περιοχή Ειδικών Χωροταξικών Παρεμβάσεων» (ΠΕΧΠ) και προβλέπεται από το ν.2742/1999 (άρθρο 11). Το θεσμικό αυτό πλαίσιο που δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ μέχρι τώρα, επιτρέπει τον συνδυασμό πολεοδομικών κανόνων με ειδικά αναπτυξιακά κίνητρα πέρα αυτών που προβλέπονται από τον αναπτυξιακό νόμο. Οι σημερινές ανάγκες της ευρύτερης Ζώνης της Αρχαίας Ολυμπίας αντιστοιχούν ακριβώς στις δυνατότητες ενός τέτοιου σχεδίου, το οποίο θα ήταν και το πρώτο που θα μπορούσε να γίνει στην Ελλάδα.
ΣΤΟΧΟΣ 6. Ανθρώπινο δυναμικό και συνοχή
Οι ανθρώπινοι πόροι είναι μακροχρόνια ο σημαντικότερος παράγοντας ανάπτυξης. Η ενότητα αυτή επικεντρώνει στις πολιτικές και δράσεις δημογραφικής ανάκαμψης, ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής και της ποιότητας ζωής, ενίσχυσης της ποιότητας των ανθρώπινων πόρων και ενίσχυση της ασφάλειας των κατοίκων σε ζητήματα υγείας.
Προτείνεται η δημιουργία και υλοποίηση των παρακάτω πολιτικών (Η εξειδίκευση των πολιτικών περιέχεται στη μελέτη):
A) Πολιτικές δημογραφικής ανάκαμψης και ενίσχυσης της ελκυστικότητας της περιοχής όπως:
Πρόγραμμα αποκατάστασης εγκαταλειμμένων παραδοσιακών κατοικιών σε οικισμούς με παραδοσιακά χαρακτηριστικά
Δημιουργία κέντρου επιχειρηματικότητας και καινοτομίας που έχουμε ήδη αναφέρει
Φορολογικά κίνητρα μετεγκατάστασης σε περιοχές που έχουν υποστεί φυσική καταστροφή
Πρόγραμμα αξιοποίησης ακαλλιέργητων εκτάσεων από νέους αγρότες
Κοινωνική κατοικία για εισαγόμενους εργάτες γης
Υποστήριξη Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες
Υποστήριξη Ρομά
Ενίσχυση των ανέργων και την προώθηση στην απασχόληση
Υποστήριξη ευπαθών κοινωνικών ομάδων
Δράσεις για την υποστήριξη των ηλικιωμένων
Β) Υγεία: Σύστημα και Υποδομές
1. Αναδιοργάνωση των μονάδων υγείας και ανάπτυξη δικτύου συνεργασίας
Με βάση την μελέτη για το «νέο ΕΣΥ» που έχει εκπονήσει η ΔιαΝΕΟσις για την δομή του συστήματος υγείας στην χώρα απαιτείται η αναδιάρθρωση των μονάδων υγείας της περιοχής και η ανάπτυξη δικτύου συνεργασίας μεταξύ τους, καθώς και με το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Πάτρας. Οι προτάσεις περιλαμβάνουν την λειτουργική ενοποίηση των Νοσοκομείων της Ηλείας, την ανάπτυξη συγκεκριμένων κλινικών κατά περίπτωση, την αναδιάταξη ορισμένων κλινικών, καθώς και την αναδιοργάνωση των μονάδων της Πρωτοβάθμιας Υγείας. Τόσο οι μονάδες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας, όσο και τα Νοσοκομεία της Ηλείας θα μπορέσουν να λειτουργήσουν αποτελεσματικότερα μέσα από μια τέτοια συνεργασία, προς όφελος των πολιτών.
2. Υποδομές Υγείας
Βελτίωση των κτιριακών εγκαταστάσεων των Δομών Υγείας
Εκσυγχρονισμός και αναβάθμιση του υγειονομικού εξοπλισμού των Δομών Υγείας
Κινητές μονάδες για παροχή υπηρεσιών υγείας με κατάλληλο εξοπλισμό
Ειδικά κίνητρα σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό για εγκατάσταση στην περιοχή
Γ) Εκπαίδευση
Κατάρτιση ανθρώπινου δυναμικού σε ψηφιακές και νέες δεξιότητες
Ίδρυση Γεωργικής Σχολής, όπως ήδη έχει αναφερθεί
Δομές/πρόγραμμα για Τουριστική εκπαίδευση εργαζομένων
Ίδρυση δημιουργικών εργαστηρίων (creative camps). Απευθύνεται σε παιδιά τα οποία θα αναπτύσσουν δραστηριότητες που θα συσχετίζονται με τον τομέα του πολιτισμού και της πληροφορικής. Οι δραστηριότητες αυτές θα βασίζονται στην παράδοση της Αρχαίας Ολυμπίας εισάγοντας έννοιες όπως του common grounds, του gaming και του metaverse.
Εκσυγχρονισμός και βελτίωση υλικοτεχνικής υποδομής και κτιριακών εγκαταστάσεων Δομών Διά Βίου Μάθησης και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης
Ανάπτυξη προγραμμάτων αθλητισμού και ολυμπιακού ιδεώδους. Προτείνεται η προώθηση πλαισίου συνεργασιών της τοπικής Ολυμπιακής Ακαδημίας με τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή και το Olympic Foundation for Culture and Heritage με σκοπό την ανάπτυξη προγραμμάτων αθλητισμού και ολυμπιακού ιδεώδους.
ΣΤΟΧΟΣ 7. Υλοποίηση του Προγράμματος Ανασυγκρότησης και σύστημα διακυβέρνησης
Το κρίσιμο ζήτημα μετά την ολοκλήρωση του σχεδίου Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης είναι η εφαρμογή του, δηλαδή οι διαδικασίες χρηματοδότησης, υλοποίησης και παρακολούθησης των προτεινόμενων δράσεων και έργων. Απαιτείται, προς τούτο η συνεργασία της κεντρικής με την περιφερειακή και την τοπική διοίκηση και η διαμόρφωση ενός πολύ-επίπεδου συστήματος διακυβέρνησης, το οποίο όπως προτείνεται στη μελέτη θα έχει τα εξής βασικά χαρακτηριστικά:
Α) Σε κυβερνητικό επίπεδο:
1. Η μελέτη με τις προτεινόμενες δράσεις και τα προτεινόμενα έργα, όπως θα διαμορφωθούν στην τελική διαβούλευση, γίνεται αποδεκτή από το Υπουργικό Συμβούλιο η από τον αρμόδιο Υπουργό Ανάπτυξης.
2. Οι δράσεις και τα έργα εντάσσονται σε ΣΑΕ (Συλλογική Απόφαση Ένταξης) του Εθνικού προγράμματος Ανάπτυξης 2020-2025 σε έργο με τίτλο: «Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Ηλείας με επίκεντρο την Αρχαία Ολυμπία».
3. Συστήνεται με ΥΑ Επιτροπή Παρακολούθησης του Έργου στην οποία συμμετέχουν (μεταξύ άλλων) ο Υφυπουργός στο Πρωθυπουργό για θέματα ανασυγκρότησης, ο ΓΓ του ΠΔΕ/ΕΣΠΑ, ο Περιφερειάρχης ΔΕ, ο Δήμαρχος Αρχαίας Ολυμπίας και ο Δήμαρχος Πύργου, ως εκπρόσωπος του Τοπικού Συμβουλίου Ανάπτυξης (αναφέρεται παρακάτω).
Β) Σε τοπικό επίπεδο:
1. Υπογράφεται Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ των Δήμων της Ηλείας με σκοπό την από κοινού υλοποίηση των έργων και δράσεων που ξεπερνούν ένα συγκεκριμένο Δήμο και που αφορούν τη συμμετοχή τους σε Διαδημοτικούς Φορείς (βλέπε παρά κάτω) οι οποίοι κατά περίπτωση και κατά ανάθεση από τους εμπλεκόμενους Δημάρχους αναλαμβάνουν την υλοποίηση σημαντικού μέρους του αναπτυξιακού προγράμματος.
2. Συστήνεται Αναπτυξιακός Οργανισμός Ηλείας, όπως αυτός ορίζεται στο Ν4674/20 ως φορέας Διαδημοτικής συνεργασίας για την υλοποίηση σημαντικού μέρους του αναπτυξιακού προγράμματος. Οι Αναπτυξιακοί Οργανισμοί παρέχουν επιστημονική, συμβουλευτική και τεχνική υποστήριξη των ΟΤΑ και των ενώσεών τους σε μια σειρά ζητημάτων που άπτονται της εφαρμογής των πολιτικών και την υλοποίηση προγραμματισμένων έργων. Το πλεονέκτημα των ΑΟ είναι το υψηλό επίπεδο τεχνογνωσίας σε ζητήματα σχεδιασμού και υλοποίησης και είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για υποστελεχωμένους Δήμους.
3. Συστήνεται Οργανισμός Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμού (Destination Management Organization – DMO) με βάση το Ν4875/21 ως φορέας συνεργασίας της Αυτοδιοίκησης με φορείς του πολιτισμού και του τουρισμού για την προώθηση των δράσεων που αφορούν στην ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και την ανάπτυξη όλων των μορφών τουρισμού με έμφαση στον πολιτιστικό και εναλλακτικό τουρισμό. Επίσης παρέχει πληροφορίες και δυνατότητες διαφορετικών εμπειριών στους επισκέπτες και την προώθηση της επικοινωνίας και συμμετοχής των επιχειρήσεων και Δήμων σε διεθνή δίκτυα, δράσεις και προγράμματα.
4. Συστήνεται Τοπικό Συμβούλιο Ανάπτυξης της Ηλείας, το οποίο αποτελείται από τους Δημάρχους όλων των Δήμων, τον Αντιπεριφερειάρχη Ηλείας, τον Διευθύνοντα Σύμβουλο του Αναπτυξιακού Οργανισμού Ηλείας και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο του DMO. Το Συμβούλιο έχει ως σκοπό, μεταξύ άλλων, την παρακολούθηση της υλοποίησης του προγράμματος ανάπτυξης, το συντονισμό των δράσεων, την επικοινωνία με τα άλλα δύο επίπεδα διοίκησης και κυρίως με την Επιτροπή Παρακολούθησης του Ειδικού Αναπτυξιακού Προγράμματος και την παρέμβαση όπου απαιτείται για την ομαλή υλοποίηση των έργων και δράσεων.
