Ευρώπη των δικαιωμάτων του ανθρώπου;

[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”88053″ img_size=”full”][vc_column_text]

Της Άννας Παπαδημητρίου Τσάτσου

Υποψήφιας ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ

Από την εποχή που τα δικαιώματα του ανθρώπου προβλήθηκαν στο επίκεντρο της πολιτικής σκέψης, οι αλλαγές που γνώρισε η ανθρωπότητα είναι ριζικές. Η βιομηχανική κοινωνία του πρώιμου καπιταλισμού του εθνικού κράτους – το πρώτο ιστορικά ώριμο περιβάλλον της κουλτούρας των δικαιωμάτων – μεταλλάχθηκε  βαθιά προς δύο κυρίως κατευθύνσεις. Αρχικά, συμπεριέλαβε στις παραμέτρους που την καθορίζουν το «κοινωνικό ζήτημα» με αιχμή τα αιτήματα της κοινωνικής ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Επίσης, η τεχνολογική εξέλιξη σφράγισε την κοινωνία και τον άνθρωπο σε τέτοιο βαθμό, ώστε να διαπιστώνουμε σήμερα την ομογενοποίηση μεγάλων τομέων της ζωής μας-όπως η οικονομία και η επικοινωνία-, πέρα και πάνω από τα όρια όχι μόνο του εθνικού κράτους αλλά και υπερεθνικών οργανώσεων, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η Ευρώπη όμως από τη δεκαετία του ’90 άρχισε να συναντά τα όριά της. Δημοκρατικό έλλειμμα, έλλειψη δημοσιότητας και διαφάνειας, αποξένωση των Ευρωπαίων πολιτών από τη λήψη των αποφάσεων και αδυναμία εξεύρεσης ισόρροπων συνθέσεων για την ανανέωση της Ένωσης. Έτσι λοιπόν, άρχισε μια συζήτηση για την ανάγκη να εξελιχθεί, να αλλάξει θεσμικά.

Σιγά-σιγά στο δημόσιο λόγο αρχίσαμε να μιλάμε για την ανάγκη  θέσπισης Ευρωπαϊκού Συντάγματος.  Αυτό ήταν ένα σημαντικό βήμα που αποφασίστηκε στις 29 Οκτωβρίου 2004 στη Ρώμη από τους ηγέτες25 κρατών-μελών.

Δυστυχώς όμως το «μείγμα πολιτικής», όπως συνηθίζουμε να λέμε, στην Ευρώπη τότε δεν άφησε αυτήν την ωραία ιδέα  να προχωρήσει. Έχουμε φτάσει στο 2019 και τα πράγματα αυτήν την δεκαπενταετία άλλαξαν προς το χειρότερο για τα κράτη-μέλη και για την ίδια ιδίως την Ευρώπη ως οικοδόμημα. Η Ευρώπη των δικαιωμάτων με επίκεντρο τον πολίτη άρχισε να υποχωρεί προς όφελος της οικονομίας. Και αυτό γιατί πιστεύω ακράδαντα πως όταν έπρεπε να ολοκληρώσει το θεσμικό της περιεχόμενο, ισχυροποιώντας το κοινωνικό και πολιτικό κομμάτι της έναντι του οικονομικού, δεν το έκανε.

Μεσολάβησαν βέβαια γεγονότα με σαρωτική δύναμη όπως η παγκοσμιοποίηση, η οικονομική κρίση, το προσφυγικό, τα πολιτισμικά, το περιβάλλον, δηλαδή μια συνολική πολυεπίπεδη κρίση.

Σίγουρο είναι πως εργαλεία υπάρχουν για να αλλάξει το ευρωπαϊκό πλαίσιο και να ξαναγυρίσει η Ευρώπη στις αρχές του διαφωτισμού, τις οποίες περιλαμβάνουν οι ιδρυτικές της Συνθήκες. Ένα είναι βέβαιο,πως η κρίση στην Ευρώπη διαλύει τον κοινωνικό ιστό και τη συνοχή της, εάν δεν αλλάξει πρώτον: ο τρόπος λειτουργίας της δημοκρατίας στην Ευρώπη και δεύτερον: το μείγμα της ασκηθείσας πολιτικής.

Η κοινωνική συνοχή δυστυχώς δεν προκύπτει από ευχολόγια, αναφορές στις αρχές της Γαλλικής Επανάστασης και ωραίες διακηρύξεις. Η κοινωνική συνοχή προκύπτει από βούληση κατανόησης και από διάθεση ριζικής αλλαγής.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]