Επιστροφή στο… 2002!
-Η Πρωινή κάνει ιστορική αναδρομή στα 19 χρόνια τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ηλεία
-Πώς φτάσαμε από τα τρία ΤΕΙ το 2003 στο άδοξο τέλος το 2022
Του Παναγιώτη Φωτεινόπουλου
Θέμα λίγων ημερών είναι να κλείσει οριστικά ο κύκλος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ηλεία, έπειτα από δεκαεννέα περιπετειώδη χρόνια, καθώς το Προεδρικό Διάταγμα για την αναδιάρθρωση του ακαδημαϊκού χάρτη του Πανεπιστημίου Πατρών αναμένεται να εκδοθεί μέσα στον Μάιο, προτού παραδοθεί το φετινό μηχανογραφικό δελτίο στους υποψήφιους των φετινών Πανελλαδικών Εξετάσεων για συμπλήρωση.
Η υπογραφή του Διατάγματος από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας θα επισημοποιήσει τον εξοβελισμό της Ηλείας από τον ακαδημαϊκό χάρτη, αφού η Μουσειολογία θα ενσωματωθεί στο τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας, ενώ η Γεωπονία θα μεταφερθεί στο Μεσολόγγι.
Με αφορμή το «λουκέτο» στα δύο τμήματα, η «Πρωινή» ξετυλίγει σήμερα το κουβάρι με μια ιστορική αναδρομή, υπενθυμίζοντας όσα έγιναν όλα αυτά τα χρόνια κα κυρίως το ατέρμονο «ράβε ξήλωνε» της τελευταίας οκταετίας και τις αποφάσεις που ελήφθησαν κατά καιρούς από τις κυβερνήσεις και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα για την ίδρυση τμημάτων τεχνολογικών και μετέπειτα πανεπιστημιακών.
Η Ηλεία εισήλθε στον ακαδημαϊκό χάρτη στις 17 Σεπτεμβρίου του 2003, με το Προεδρικό Διάταγμα 247/2003, το οποίο υπεγράφη κατόπιν πολιτικής απόφασης του τότε υπουργού Παιδείας της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, Πέτρου Ευθυμίου, με πρωθυπουργό τον Κώστα Σημίτης, έχοντας και τη σύμφωνη γνώμη του τότε πρύτανη του ΤΕΙ Πατρών, Ιωάννη Μακρυγένη, θιασώτη της ακαδημαϊκής αποκέντρωσης.
Το Προεδρικό Διάταγμα 247/2003 προέβλεπε τη λειτουργία παραρτημάτων στον Πύργο, στην Αμαλιάδα, στη Ζάκυνθο και στο Αίγιο. Στον Πύργο προέβλεπε την άμεση λειτουργία του τμήματος Πληροφορικής & ΜΜΕ από την ακαδημαϊκή περίοδο 2003-04 και στην Αμαλιάδα την επίσης άμεση λειτουργία του τμήματος Εφαρμογών Πληροφορικής στη Διοίκηση & στην Οικονομία (ΕΠΔΟ). Ακολούθησε η ίδρυση του τμήματος Μουσειολογίας, Μουσειογραφίας & Σχεδιασμού Εκθέσεων το 2007 (ΦΕΚ 253/24823/Β6) με έδρα στον Πύργο και του τμήματος Εμπορίας & Διαφήμισης το 2009, με έδρα την Αμαλιάδα.
Τα πρώτα σύννεφα και το σχέδιο «Αθηνά»
Η λειτουργία τεσσάρων συνολικά ΤΕΙ στην Ηλεία δεν έμελλε να αποδειχθεί βιώσιμη, αφού τα πρώτα σύννεφα εμφανίστηκαν μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης το 2010, ενώ η εφαρμογή του σχεδίου «Αθηνά» το 2013 επέφερε ισχυρό πλήγμα αλλάζοντας τα δεδομένα. Το τμήμα Εμπορίας & Διαφήμισης έπαψε να δέχεται εισακτέους το 2012, αφήνοντας την Αμαλιάδα με ένα τμήμα, ενώ το τμήμα Μουσειολογίας, πέντε χρόνια μετά την ίδρυσή του, δεν είχε αποκτήσει μόνιμο διδακτικό προσωπικό. Το σχέδιο «Αθηνά», όμως, με την προσχηματική επίκληση ακαδημαϊκών κριτηρίων, σάρωσε και το τμήμα Πληροφορικής & ΜΜΕ, το οποίο ως τότε είχε εξελιχθεί στο πιο επιτυχημένο εγχείρημα. Για πολλά χρόνια είχε υψηλή βάση, ενώ το αντικείμενο σπουδών ήταν καινοτόμο και διαμόρφωσε συνθήκες ικανοποιητικής επαγγελματικής απορρόφησης για τους αποφοίτους του, ιδιαίτερα στον χώρο των ΜΜΕ.
Το τμήμα Τουρισμού και το αχαϊκό λόμπι
Η επόμενη μέρα του Σχεδίου «Αθηνά» βρήκε τον Πύργο με το τμήμα ΠΛΗ & ΜΜΕ σε μεταβατικότητα και το τμήμα Διοίκησης Οικονομίας Επικοινωνίας Πολιτιστικών & Τουριστικών Μονάδων (ΔΟΕΠ & ΤΜ), το οποίο ενσωμάτωσε ως κατεύθυνση τη Μουσειολογία και θα απορροφούσε εντός διετίας το υπό κατάργηση τμήμα Τουριστικών Σπουδών της Πάτρας και το ΠΛΗ & ΜΜΕ, και το τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων στην Αμαλιάδα, αντί του τμήματος ΕΠΔΟ, αμφότερα ενταγμένα στο νεοσύστατο ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας.
Το τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων έδειχνε ότι «περπατάει», παρότι λειτούργησε μόνο η μία από τις τρεις κατευθύνσεις (Φυτικής Παραγωγής) και παρότι η σύνδεση με την τοπική κοινωνία δεν προχώρησε στον επιθυμητό βαθμό. Ωστόσο, το 2017 ορκίστηκαν οι πρώτοι 37 απόφοιτοι και η συνέχεια έμοιαζε πιο αισιόδοξη.
Στο τμήμα ΔΟΕΠ & ΤΜ η κατάσταση ήταν πιο περίπλοκη, διότι το ισχυρό αχαϊκό «λόμπι» του τμήματος Τουριστικών Σπουδών δεν επιθυμούσε τη μετακόμιση στον Πύργο και επεδίωξε να δημιουργήσει εμπόδια στη λειτουργία του νεοσύστατου τμήματος. Κάτι τέτοιο επιτεύχθηκε με την άρση της μεταβατικότητας στο τμήμα Τουριστικών Σπουδών από την τότε υπουργό Παιδείας, Σία Αναγνωστοπούλου και την επαναλειτουργία του τμήματος, που δημιούργησε δύο τμήματα με παρεμφερές γνωστικό αντικείμενο στο ίδιο ίδρυμα. Μετά και από αυτήν την εξέλιξη, ήταν πολύ δύσκολο να αναπτυχθεί το τμήμα ΔΟΕΠ & ΤΜ, με έμφαση στην τουριστική κατεύθυνση, παρότι η πρόεδρος του τμήματος, Αναστασία Ζαφειροπούλου, προσπάθησε να αναπτύξει συνεργασία με ξενοδοχειακές επιχειρήσεις της Ηλείας, οι οποίες συνέβαλαν στην απορρόφηση αποφοίτων στην αγορά εργασίας.
Οι προθέσεις και οι παρενέργειες του ν. Γαβρόγλου
Το 2018, ο τότε υπουργός Παιδείας, Κώστας Γαβρόγλου, προαναγγέλλει από το Αναπτυξιακό Συνέδριο στην Πάτρα την πρόθεση ίδρυσης τριών ΑΕΙ που θα συγκροτούν αυτόνομη πανεπιστημιακή σχολή Πολιτισμού στην Ηλεία, δύο στον Πύργο και ένα στην Αμαλιάδα. Η πρόταση εντέλει εγκαταλείφθηκε λόγω των αντιδράσεων από την Αμαλιάδα αλλά και περιφερειακών συμβούλων, καθώς επιθυμούσε τμήμα σχετικό με τη Γεωπονία.
Ακολουθούν οι δύσκολες συζητήσεις μεταξύ του Πανεπιστημίου Πατρών με το ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας για συγχώνευση, καθότι τα δύο ιδρύματα είχαν διαμετρικά αντίθετη φιλοσοφία, οι οποίες καταλήγουν στην ίδρυση ΑΕΙ Γεωπονίας στην Αμαλιάδα και Σχολής ΤΕΦΑΑ στον Πύργο (από το 2021). Ακολουθεί διορθωτική κίνηση από τον υπουργό, με την ίδρυση ΑΕΙ Μουσειολογίας στον Πύργο, για να μη μείνει «ορφανός» ο Πύργος μέχρι να δημιουργηθεί η Σχολή ΤΕΦΑΑ.
Ωστόσο, ο σχεδιασμός περιελάμβανε λεπτομέρειες που αποδείχθηκαν καταλυτικές για την Ηλεία. Ιδρύθηκε τμήμα Φυτικής Παραγωγής στο Μεσολόγγι, βασισμένο δηλαδή στην κατεύθυνση που λειτουργούσε στο ΤΕΙ Τεχνολόγων Γεωπόνων, ιδρύθηκε τμήμα Ιστορίας &Αρχαιολογίας στο Αγρίνιο, ενώ οι Τουριστικές Σπουδές παρέμειναν στην Πάτρα, προς ικανοποίηση του πανίσχυρου αχαϊκού «λόμπι». Μια σοβαρή αστοχία ήταν και η δυνατότητα που έδινε ο νόμος στου καθηγητές των πρώην ΤΕΙ να επιλέξουν σε ποιο νέο τμήμα θα μπορούν να διδάσκουν, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να φύγουν τρεις από τους πέντε καθηγητές που κανονικά θα έμεναν στη Μουσειολογία.
Πώς έπεσε η αυλαία
Το άδοξο φινάλε επήλθε αρχικά με την απόφαση του τότε υφυπουργού Παιδείας, Βασίλη Διγαλάκη να αναστείλει τη λειτουργία της Σχολής ΤΕΦΑΑ στον Πύργο τον Οκτώβριο του 2019 με το επιχείρημα της έλλειψης των αναγκαίων υποδομών για να λειτουργήσει ομαλά μια τέτοια σχολή, και συνεχίστηκε με την απόφαση του Πανεπιστημίου Πατρών να αναδιαρθρώσει τον ακαδημαϊκό του χάρτη ξεκινώντας από περιφερειακά τμήματα, εγχείρημα που βρήκε σύμφωνο το υπουργείο Παιδείας.
Ακολούθησαν οι αποφάσεις της Συγκλήτου για την ενσωμάτωση της Μουσειολογίας στο τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας, με ταυτόχρονη μεταφορά τους στην Πάτρα, και τη μεταφορά της Γεωπονίας από την Αμαλιάδα στο Μεσολόγγι ώστε να δημιουργηθεί στην Αιτωλοακαρνανία Γεωπονική Σχολή με τέσσερα τμήματα. Στη συνέχεια προτάθηκε μηδενικός αριθμός εισακτέων για τα δύο τμήματα, οπότε δεν συμπεριλήφθηκαν εκ νέου στο Μηχανογραφικό Δελτίο.
Παρά τις τηλεδιασκέψεις και τις συναντήσεις του με φορείς και εκπροσώπους της Ηλείας και της Δυτικής Ελλάδας, ο αρμόδιος υφυπουργός Άγγελος Συρίγος υπεραμύνθηκε της επιλογής του και άφησε να εννοηθεί ότι για την Ηλεία ο σχεδιασμός περιλαμβάνει μόνο μεταλυκειακές δομές στον Πύργο και στην Αμαλιάδα, με αστερίσκο για μονοετή προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών στην Αρχαία Ολυμπία.
Ιωάννης Μακρυγένης, πρώην πρύτανης ΤΕΙ Πατρών
«Πίστευα και πιστεύω ότι η απόφαση για την ίδρυση των παραρτημάτων στον Πύργο και στην Αμαλιάδα ήταν προς όφελος του ιδρύματος αλλά και της τοπικής κοινωνίας, πνευματικά, πολιτιστικά και οικονομικά. Φυσικά οι δυσκολίες ήταν τεράστιες, ήμουν διαρκώς μεταξύ κινδύνου και νομιμότητας για να ιδρυθούν τα τμήματα. Πίστεψα στους Ηλείους, στον Μητροπολίτη, στον δήμαρχο, κ.ά. αλλά δυστυχώς διαψεύστηκα. Είμαι πραγματικά στεναχωρημένος, διότι παρέδωσαν τα πάντα αμαχητί. Ίσως δεν έχουν καταλάβει ακόμα τι κακό έκαναν στον τόπο τους. Εγώ έκανα ό,τι ήταν δυνατόν για να μπει η Ηλεία στον χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και να παραμείνει με βιώσιμα τμήματα και με προοπτική δημιουργίας αυτόνομης σχολής»
Γιώργος Παναγιωτόπουλος, πρόεδρος τμήματος Μουσειολογίας
«Οι μάσκες έπεσαν. Η κυβέρνηση και τα πειθήνια όργανά της στο νομό, έχουν την ευθύνη. Από το μηχανογραφικό των πανελλαδικών εξετάσεων απουσιάζει μόνο ο Ν. Ηλείας. Τα “θερμά μου συγχαρητήρια” στους Βουλευτές ΝΔ , στους Δημάρχους , στην Περιφέρεια και σε όλους τους “συνοδούς” τους, για τον ανένδοτο αγώνα υπέρ των συμφερόντων του τόπου και των συμπολιτών μας.Ιδιαίτερα “συγχαρητήρια” στην κυβέρνηση για την ξεχωριστή αντιμετώπιση του Ν.Ηλείας. Ο μοναδικός Νομός της χώρας χωρίς σύνδεση με την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στην Περιφέρεια Δυτ. Ελλάδας, όλα μια χαρά. Ο Ν. Αιτωλοακαρνανίας με αυτόνομη σχολή (δύο τμήματα στο Μεσολόγγι και δύο τμήματα στο Αγρίνιο), από το νέο ακαδημαϊκό έτος, σύμφωνα με το εν αναμονή προεδρικό διάταγμα. Στο Ν. Αχαΐας όλα τα υπόλοιπα. O Ν. Ηλείας εκτός, για το καλό μας. Να συνεχίσουν τα χαμόγελα και τις φωτογραφίες όλοι τους.Να μην ξεχάσουν να κάνουν και δηλώσεις. Οι πολίτες της Ηλείας θα το ανταποδώσουν στο ακέραιο»
