Εντυπωσιάζει η νέα εικόνα στο Ποντικόκαστρο!
-Ολοκληρώθηκαν οι αντιπυρικές εργασίες από το δασαρχείο Πύργου
Του Παναγιώτη Φωτεινόπουλου
Εντυπωσιακή είναι πλέον η εικόνα στο Ποντικόκαστρο στον Άγιο Ανδρέα Κατακόλου, μετά την ολοκλήρωση των αντιπυρικών εργασιών από το δασαρχείο Πύργου. Όπως βλέπετε και στις φωτογραφίες, έγινε εκτεταμένος καθαρισμός σε περίπου 450 στρέμματα στο βουνό του Κατακόλου, αναδεικνύοντας ένα αρχαιολογικό μνημείο πού για πολλά χρόνια ήταν… κρυμμένο εξαιτίας της πυκνής βλάστησης.
Όπως δήλωσε στην «Πρωινή» ο δασάρχης Πύργου, Παναγιώτης Λάττας, οι εργασίες καθαρισμού έγιναν στο πλαίσιο του αντιπυρικού προγράμματος anti-nero 2, και εξέφρασε την ικανοποίησή του για το τελικό αποτέλεσμα, καθώς πλέον είναι πολύ πιο όμορφη η οπτική επαφή με το μνημείο και πολύ πιο άνετη και ασφαλής η πρόσβαση σε αυτό.
«Σήμερα (σ.σ. χθες) ολοκληρώθηκαν οι αντιπυρικές παρεμβάσεις στην ευρύτερη περιοχή του βουνού. Είναι εντυπωσιακό το αποτέλεσμα στο Ποντικόκαστρο, καθώς καθαρίστηκαν περίπου 450 στρέμματα από τις εργολαβίες του δασαρχείου Πύργου με δασικούς συνεταιρισμούς στο πλαίσιο του προγράμματος αντi-nero 2. Το μνημείο είναι πλέον εμφανές στη λεπτομέρειά του και η εικόνα είναι φανταστική. Ο δρόμος είναι καθαρισμένος και έχει αναδειχθεί και η δυτική είσοδος, καθιστώντας την πρόσβαση πολύ πιο ασφαλή και πιο εύκολη, καθώς απομακρύνθηκε η πυκνή βλάστηση.
Η ταυτότητα του μνημείου
Το κάστρο, σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, χτίστηκε πιθανότατα τον 13ο αιώνα από τους Φράγκους πάνω στα ερείπια παλαιότερου Βυζαντινού φρουρίου και πάνω στην ακρόπολη της αρχαίας Φειάς. Ονομάστηκε από τους Φράγκους Μπο-Βουάρ (γαλλικά: Beau-Voir) ή Μπελ Βεντέρε (ιταλικά: Bel Vedere). Και τα δύο σημαίνουν «ωραία θέα». Η Βυζαντινή ονομασία του κάστρου ήταν Ποντικόν ή Πονδικόν, και μετά την οθωμανική κατάκτηση, Ποντικόκαστρο. Είναι πιθανόν να ονομάστηκε «Ποντικόν» εξαιτίας του σχήματός του ή επειδή είναι πάνω στη θάλασσα (πόντος=θάλασσα).
Στη «Γεωγραφία Παλαιά και Νέα», ο μητροπολίτης Αθηνών Μελέτιος μας παραδίδει για το κάστρο του Κατακόλου την ονομασία “Καλοσκόπιον”, την ελληνοποιημένη εκδοχή της ιταλικής του ονομασίας (Belvedere).
Το Βυζαντινό κάστρο για πρώτη φορά αναφέρεται από τις πηγές το 1111. Το 1205, το κυριεύτηκε από τον Γουλιέλμο Σαμπλίτη, τον Φράγκο που κατέλαβε την Πελοπόννησο μετά την άλωση του 1204.
Το Ποντικόκαστρο ήταν ένα από τα 12 βυζαντινα κάστρα που σύμφωνα με το Χρονικόν του Μορέως προστάτευαν την Πελοπόννησο και ένα από τα πρώτα (αν όχι το πρώτο) που έπεσε στα χέρια των Φράγκων. Φαίνεται πως δεν ήταν ισχυρό, γιατί η άλωσή του στάθηκε σχετικά εύκολη υπόθεση για τους Φράγκους. Στα χρόνια που ακολούθησαν, το Ποντικόκαστρο έγινε ένα από τα οικογενειακά φέουδα των Βιλλεαρδουίνων.
Στο κάστρο αυτό συμφωνήθηκε ο σημαντικός γάμος του Γοδεφρείδου Β’ Βιλλεαρδουίνου, κληρονόμου του Πριγκιπάτου της Αχαΐας και της Αγνής Κουρτεναί, κόρης του Λατίνου αυτοκράτορα στην Κωνσταντινούπολη Πέτρου Κουρτεναί, όταν έτυχε να φιλοξενηθεί εδώ με την μητέρα της, καθώς μετέβαιναν διά θαλάσσης στην Κωνσταντινούπολη.
Το Ποντικόκαστρο πέρασε διαδοχικά στην εξουσία του διεκδικητή του πριγκιπάτου της Αχαΐας Ινφάντη Φερδινάνδου της Μαγιόρκας (1315), της Μαρίας των Βουρβώνων (1364) και του Νέριο Ατζαγιόλι (τέλη του 14ου αι.).
Γύρω στα 1427 περιήλθε στους Έλληνες Δεσπότες του Μυστρά, αρχικά στον Κωνσταντίνο και κατόπιν στο Θωμά Παλαιολόγο.
To 1463, με την έναρξη του Α’ Ενετοτουρκικού πολέμου, πέρασε για μερικά χρόνια υπό τον έλεγχο των Ενετών. Το 1470 οι Τούρκοι το ανακατέλαβαν και το κατέστρεψαν μέχρι θεμελίων. Η άποψη ότι καταστράφηκε το 1430 από τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο μαζί με τη Γλαρέντζα, φαίνεται ότι δεν ευσταθεί. Το κάστρο δεν αξιοποιήθηκε ούτε από τους Τούρκους ούτε από τους Ενετούς. Καμία απολύτως μνεία δεν γίνεται στα κατάστιχα της Β’ Ενετοκρατίας τον 17ο αιώνα.
Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία
Το κάστρο εκτείνεται στο βόρειο τμήμα της σειράς των λόφων πάνω από τον Άγιο Ανδρέα, στην κορυφή του ακρωτηρίου Ιχθύς. Καταλαμβάνει μια έκταση περί τα 5 στρέμματα, με μήκος 90 μέτρα και μέγιστο πλάτος 55 μέτρα. Το πλάτωμα είναι σχετικά επίπεδο και σχετικά χαμηλό έχοντας υψόμετρο περίπου 55 μέτρα.
Το κάστρο είναι ερειπωμένο και κατεστραμμένο σε μεγάλο βαθμό. Υπάρχουν πάντως αρκετά υπολείμματα της οχύρωσης που δεν είναι εύκολα ορατά λόγω της βλάστησης. Στα ερείπια διακρίνονται ίχνη αρχαίας ελληνικής τοιχοδομής, βυζαντινής και φράγκικης.
Το πιο ορατό σημείο του κάστρου είναι ένας πύργος στη βορειοδυτική πλευρά σχεδόν τετράγωνος με διαστάσεις βάσεις 8,40μx8,50μ. Ο Antoine Bonn θεωρεί σίγουρο ότι ο πύργος είναι βυζαντινός ενώ κάποιοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι ολόκληρο το κάστρο υπήρξε βυζαντινό χωρίς σοβαρές τροποποιήσεις από τους Φράγκους.
