Denique, Caesar, alea non iacta est (Τελικά, Καίσαρα, ο κύβος δεν ερρίφθη)
[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”70758″ img_size=”full”][vc_column_text]Γράφει ο Διονύσης Ζάγκλης, Φιλόλογος
Για ακόμα μία φορά ο πολύπαθος αυτός χώρος της εκπαίδευσης καταντά πεδίο πειραματισμών και αλλαγών προκειμένου να καλλιεργηθεί και να αναπτυχθεί –κατά τα λεχθέντα– η κριτική ικανότητα του μαθητή και να περιοριστεί, όσο είναι δυνατόν, η μηχανική αποστήθιση (η γνωστή σε όλους παπαγαλία).
Στο πλαίσιο αυτών των αλλαγών, η επιτροπή σοφών του Υπουργείου Παιδείας προτείνει για τη θεωρητική κατεύθυνση την κατάργηση των λατινικών ως μάθημα εξέτασης στις Πανελλαδικές Εξετάσεις, και την αντικατάστασή του από το μάθημα της κοινωνιολογίας, με το σκεπτικό ότι δεν προσέφερε τίποτα ουσιαστικό στον μαθητή.
Οι αντιδράσεις των εκπαιδευτικών –κυρίως των φιλολόγων-, αλλά και της ακαδημαϊκής κοινότητας της χώρας μας ήταν έντονες, με τελευταία και πιο σημαντική να εκδηλώνεται από τον καθηγητή της λατινικής φιλολογίας του πανεπιστημίου της Οξφόρδης Stephen J. Harrison, ο οποίος αναγνωρίζοντας το κύρος και την αξία των συναδέλφων που μελετούν την λατινική γραμματεία στα ελληνικά πανεπιστήμια, εξέφρασε την έντονη αντίδρασή του στην απόφαση αυτή του Υπουργείου.
Η μελέτη των κλασικών σπουδών προϋποθέτει την εις βάθος σπουδή της αρχαίας ελληνικής και λατινικής γραμματείας, και ο περιορισμός της διδασκαλίας των λατινικών- αν τελικά εφαρμοστεί- πλήττει σημαντικά το κύρος των Κλασικών Σπουδών στη χώρα μας, εγείροντας παράλληλα σημαντικά ερωτήματα αλλά και προβλήματα, τα οποία επηρεάζουν και τη λειτουργία της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Πώς θα μπορέσει λόγου χάρη ένας φοιτητής να εισαχθεί σε μία φιλοσοφική σχολή και να ανταποκριθεί με επιτυχία στα μαθήματα λατινικών, χωρίς να γνωρίζει στοιχειώδεις κανόνες γραμματικής και σύνταξης ή έστω κάποιες λέξεις βασικού λεξιλογίου;
Δεν θα πρέπει βάσει της απόφασης αυτής να αναπροσαρμοστεί ο οδηγός σπουδών κάθε σχολής, περιορίζοντας σημαντικά το γνωστικό αντικείμενο, καθώς θα είναι υποχρεωμένοι πλέον να παρέχουν στους φοιτητές γνώση, την οποία τα προηγούμενα χρόνια την είχαν ήδη λάβει από το σχολείο;
Θα αναγκαστεί δηλαδή πλέον ένας καθηγητής πανεπιστημίου, που έχει ολοκληρώσει μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στη μελέτη της λατινικής γραμματείας να διδάσκει απλή κλίση ρηματικών και ουσιαστικών τύπων; Δεν αποτελεί υποβάθμιση του ρόλου αυτού του ανθρώπου στον χώρο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης;
Και το κυριότερο! Σκοπός τη τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα μας δεν είναι μόνο η προαγωγή της γνώσης, αλλά και η περαιτέρω εμβάθυνση στην έρευνα. Πώς θα μπορέσει λοιπόν να ανταποκριθεί το ελληνικό πανεπιστήμιο στο ρόλο αυτό και να συναγωνιστεί επάξια τα πανεπιστήμια του εξωτερικού, όταν έχει περιοριστεί η γνωστική επάρκεια των φοιτητών;
Ερωτήματα και προβληματισμούς που μάλλον δεν σκέφτηκε κανείς να απαντήσει στο Υπουργείο, προτού προβεί στη λήψη μιας τόσο επιπόλαιης και πρόχειρης απόφασης…
Αναντίρρητα, το σχολικό εγχειρίδιο των λατινικών, που διδάσκεται από τη δεκαετία του 80 μέχρι και σήμερα, είναι ένα εντελώς παρωχημένο βιβλίο, με κείμενα χωρίς ουσιαστικό νόημα, που δεν προσέφεραν τη δυνατότητα στον μαθητή να έρθει σε επαφή με τη σκέψη της λατινικής γραμματείας και που περιορίζονταν μόνο στην εξέταση συγκεκριμένων γραμματικών και συντακτικών φαινομένων.
Όταν όμως κάτι κρίνεται ανεπαρκές, δεν το καταργείς. Το αναβαθμίζεις! Η λατινική γραμματεία είναι γεμάτη από τις σκέψεις και τις ιδέες συγγραφέων και ποιητών που έχουν αφήσει το στίγμα τους στην παγκόσμια λογοτεχνία και φιλοσοφία. Σενέκας, Κικέρωνας, Καίσαρας, Οράτιος, Βιργίλιος, Οβίδιος και τόσοι άλλοι, έχουν επηρεάσει όσο λίγοι την ανθρώπινη σκέψη και τα έργα τους αποτελούν σημείο αναφοράς και μελέτης για κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο. Ένα ανθολόγιο λοιπόν με κείμενα από μαικήνες της λατινικής γραμματείας, θα μπορούσε να συμβάλει στην ουσιαστική αναβάθμιση του μαθήματος στο χώρο του σχολείου καθώς έτσι, όχι μόνο θα προήγαγε την γνώση γραμματικών και συντακτικών φαινομένων, αλλά παράλληλα θα μυούσε και τον μαθητή στις σκέψεις και τις ιδέες αυτής της εποχής. Ανθρωπιστικές σπουδές εξάλλου δεν σημαίνει μηχανιστική και τυποποιημένη γνώση μόνο σύνταξης και γραμματικής, αλλά και εμβάθυνση στα βαθύτερα νοήματα και τις σκέψεις του κάθε συγγραφέα.
ΥΓ.: Η μερική αναδίπλωση του Υπουργού για πιθανή διδασκαλία των λατινικών στην Α’ και στη Β’ Λυκείου δεν αναιρεί την υποβάθμιση του μαθήματος. Οποιοδήποτε μάθημα άλλωστε δεν είναι προς εξέταση στο χώρο του σχολείου, αντιμετωπίζεται υποτιμητικά ή ως κάτι δευτερεύον από τους μαθητές.
* Ο Διονύσης Ζάγκλης είναι Φιλόλογος και συνεργάζεται με τα φροντιστήρια “Καίσαρης” και “Ανάλυση-Εξέλιξη” στον Πύργο.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
