Του Νίκου Μάστορα
Πρόσβαση και δυνατότητα αξιοποίησης στατιστικών στοιχείων από τα προσωπικά δεδομένα εκατοντάδων χιλιάδων μαθητών και εκπαιδευτικών φαίνεται πως έχει τελικά η εταιρεία της τηλεκπαίδευσης Cisco, με βάση τις συμβάσεις που δημοσιοποίησε σιωπηρά το υπουργείο Παιδείας!
Η εταιρεία -εφόσον πρώτα αφαιρέσει το όνομα του υποκειμένου- διατηρεί το δικαίωμα να επεξεργάζεται τα στατιστικά δεδομένα, περίπου όπως κάνει η google στο τομέα των μηχανών αναζήτησης, με αποτέλεσμα η δωρεάν παραχώρηση της πλατφόρμας της στα ελληνικά -και όχι μόνο- σχολεία να αποδειχθεί μακροπρόθεσμα “κοίτασμα χρυσού” για την εταιρεία, που εξάγει στατιστικά δεδομένα από όλες τις εκπαιδευτικές κοινότητες.
Το alfavita.gr , μέχρι η αντιπολίτευση να μελετήσει ενδελεχώς τις συμβάσεις, εντόπισε με μια αρχική ανάγνωση παραγράφους που δίνουν τη δυνατότητα στην εταιρεία να επεξεργάζεται στατιστικά δεδομένα για δικούς της επιχειρηματικούς σκοπούς, χωρίς υποχρέωση αποζημίωσης
Προϋπόθεση γιαυτό, είναι ότι πρέπει προηγουμένως να φροντίσει να τα “αποπροσωποποιήσει” ώστε να μην προκύπτει ταυτοποίηση φυσικού προσώπου, όπως φαίνεται στο παραπάνω απόσπασμα.
Οπως χαρακτηριστικά παρατήρησε εκπαιδευτικός στο κείμενο που δημοσιεύσαμε νωρίτερα για την αναρτηση των συμβάσεων, “η cisco φιλοδοξεί να γίνει “google” των εκπαιδευτικών συστημάτων όλου του κόσμου, εξάγωντας στατιστικά δεδομένα από όλες τις εκπαιδευτικές κοινότητες (και πουλώντας τα μετά πανάκριβα). Και κάποιοι από αφέλεια ή με το αζημίωτο, παίζουν το παιχνίδι της”…
Αυτό προκύπτει από μια αρχική ανάγνωση των συμβάσεων της Cisco με το Υπουργείο Παιδείας, μετά από την αιφνιδιαστική κίνηση της κ.Νίκης Κεραμέως που, ενόψει της συζήτησης επερώτησης που έπρεπε να απαντήσει σήμερα στη Βουλή για την τηλεκπαίδευση, δημοσιοποίησε σιωπηρά στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας το Σάββατο 20 Μαρτίου, τις συμβάσεις με τη Cisco που για μήνες ολόκληρους της ζητούσε η αξιωματική αντιπολίτευση αλλά εκείνη δεν δημοσιοποιούσε, καλώντας τους ενδιαφερόμενους να…πάνε στο γραφείο της να τις δουν αν ήθελαν…
Κι άλλοι το εντόπισαν
Oπως αναφέρει εξάλλου σε δικό του ρεπορτάζ το news247
“Εν προκειμένω μπορεί η Cisco να εκμεταλλευτεί αυτού του είδους τα δεδομένα για να “στοχεύσει” με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια στις διαφημιστικές της καμπάνιες και επίσης να μεταπωλήσει τα δεδομένα σε διαφημιστικές εταιρίες οι οποίες μ’ ένα κλικ θα έχουν στη διάθεσή τους τη συμπεριφορά στο διαδίκτυο σχεδόν 1,5 εκατομμυρίων υποκειμένων.
Το στενά οικονομικό κέρδος για τη Cisco μπορεί να είναι τεράστιο. Για κάθε φυσικό πρόσωπο μπορεί να εισπράττει ακόμα και 5 ευρώ για τα απλά δεδομένα, πόσω μάλλον για δεδομένα που “αποκαλύπτουν” τις συμπεριφορές και τις προτιμήσεις των υποκειμένων (1,5 εκατομμύριο, επαναλαμβάνουμε) στο διαδίκτυο. Τι μουσική ακούν, ποια προϊόντα αγοράζουν οn line, ποια είναι η αγαπημένη τους ομάδα, ποιο είναι το οικονομικο τους status βάσει των προτιμήσεών τους και πάει λέγοντας. Η “ανωνυμοποίηση” των δεδομένων πολλές φορές δεν είναι ουσιαστική, με αποτέλεσμα ακόμη και τα “ανωνυμοποιημένα” δεδομένα να μπορούν να οδηγήσουν πάλι σε ταυτοποίηση.
Είναι, έτσι και αλλιώς απολύτως τεκμηριωμένο ότι τα δεδομένα έχουν συγκεκριμένη αξία στην αγορά ανάλογα με το είδος τους. Το παράδειγμα που παραθέτουν σε άρθρό τους οι New York Times θεωρείται αρκούντως χαρακτηριστικό. Για το έτος 2018 τα δεδομένα του μέσου Αμερικανού τιμολογήθηκαν στα 20 δολάρια ανά μήνα για τις εταιρίες δεδομένων και τους data brokers”
Φίλης: Το μελετάμε
Το γεγονός οδήγησε το Νίκο Φίλη να δηλώσει: Σοβαρή εξέλιξη αποτελεί η δημοσιοποίηση στην ιστοσελίδα του υπουργείου της σύμβασης με τη Cisco, την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ και ολόκληρη η αντιπολίτευση ζητούσαν εδώ και μήνες. Είναι σαφές ότι η δημοσιοποίηση έγινε ενόψει της συζήτησης της επίκαιρης ερώτησης του Νίκου Φίλη. Σχετικά με το περιεχόμενό της θα υπάρξει σχετική ανακοίνωση, αφού μελετηθεί.
Αλλα λόγια να αγαπιόμαστε…
Τον περασμένο Νοέμβριο, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε απαντήσει για την μεθόδευση Κεραμέως ότι “η δήλωση «έχω τη σύμβαση στο γραφείο, ελάτε να τη δείτε» αποτελεί ένα ακόμα σημάδι πολιτικού εκφυλισμού με την ανοχή -αν όχι με την παρότρυνση- του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Η σύμβαση δεν αποτελεί ιδιοκτησία της υπουργού, είναι δημόσιο έγγραφο που πρέπει να κατατεθεί και να μελετηθεί. Εξάλλου για αυτό λειτουργεί και η Δι@υγεια. Για το λόγο αυτό, η Νίκη Κεραμέως να σταματήσει τα «παιχνιδάκια» και να δημοσιεύσει τη σύμβαση, καταθέτοντάς την στη Βουλή και δίνοντας επιτέλους τις απαραίτητες εξηγήσεις στην Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων”
Παρόλα αυτα η κ.Κεραμέως επέμεινε και χθες στην επίθεση, κατηγορώντας τα κόμματα της αντιπολίτευσης ότι “τη σνόμπαραν” και δεν πήγαν στο γραφείο της να δουν τις συμβάσεις, που κανονικά θα έπρεπε να έχουν δημοσιοποιηθεί στη Διαύγεια.
Εντούτοις και μετά από τη δημοσιοποίησή του κειμένου των 172 σελίδων (που έγινε Σάββατο ώστε να μην προλάβει κανείς να τις αναλύσει και να έχει έτσι η κ.Υπουργός αβαντάζ στη Βουλή) προκύπτουν πολλά ερωτήματα, τα οποία καλό θα ήταν να απαντήσει η υπουργός Παιδείας, πέρα από το γεγονός της δυνατότητας επεξεργασίας στατιστικών προς ίδιον όφελος της εταιρείας.
Οπως μας ενημέρωνε από πέρυσι η κ.Κεραμέως, η σύμβαση με τη Cisco ήταν διαφανής και επωφελής. Επίσης από τον περασμένο Μάιο, γινόταν λόγος για την εκθεση αντικτύπου την οποία δεν είχε φροντίσει να κάνει το υπουργέιο, με αποτέλεσμα τον Σεπτέμβριο του 2020, να εκδοθει η Γνωμοδότηση 4/2020 (7.9.2020), της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) που έκρινε ότι η παροχή σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης δεν αντίκειται στη νοµοθεσία, ωστόσο ανέφερε ρητά ότι αποκλείστηκαν από τη διαδικασία οι εμπλεκόμενοι φορείς και οι κατάλληλοι εμπειρογνώμονες, ενώ οι έκτακτες συνθήκες της πανδημίας δεν καθιστούν επαρκή αιτιολόγηση για την παράκαµψη της διαδικασίας λήψης γνώµης των υποκειµένων των δεδοµένων. Σημειώνει επίσης ότι παρά την αναγκαιότητα λήψης μέτρων που θα αφορούσαν τον μετριασμό του κινδύνου, το υπουργείο δεν προχώρησε σε καμία διαβούλευση με την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, όπως απαιτείται σε αυτές τις περιπτώσεις.
Τώρα λοιπόν, από τη μελέτη όσων δημοσιοποιήθηκαν προκύπτει ότι το υπουργείο έκανε με τη Cisco:
-Την από 13/3/2020 σύμβαση πλαίσιο για την προστασία προσωπικών δεδομένων
-Την ίδια ημερομηνία υπογράφηκε και η πρώτη σύμβαση δωρεάν παραχώρησης
της πλατφόρμας Cisco Webex
–Την από 9/11/2020 σύμβαση δωρεάν παραχώρησης της ίδιας πλατφόρμας, κατά τροποποίηση των προηγούμενων συμβάσεων
-Την 7/1/2021 υπογράφηκε το ενημερωτικό έντυπο τελικού χρήστη
Προσέξτε: Τον Ιανουάριο του 2021 υπογράφεται αυτό.
-Μετά τη διεξαγωγή δημόσιου διαγωνισμού για την προμήθεια λογισμικού τηλεδιασκέψεων, ο φορέας Κοινωνία της Πληροφορίας που εποπτεύεται από το Υπ.Ψηφιακής διακυβέρνησης, εξέδωσε την 41/4-1-2021 απόφαση με την οποία διατέθηκαν 154.000 άδειες χρήσης του προγράμματος webex meetings for education στο Υπουργείο Παιδείας.
Για το τελευταίο αυτό θέμα, η Υπουργός ανέφερε στη Βουλή ότι η συνεργασία με τον πάροχο λογισμικού τηλεκπαίδευσης που προβλέπει 154.000 άδειες χρήσης εντάσσεται στο πρόγραμμα για άδειες τηλεδιασκέψεων ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ -έργο του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και της Κοινωνίας της Πληροφορίας- χωρίς ούτε ένα ευρώ επιπλέον επιβάρυνση του Δημοσίου. Η κα Κεραμέως ανέφερε χαρακτηριστικά: «Το ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ το οποίο εξασφαλίζει άδειες τηλεδιασκέψεων για το Δημόσιο που περιλαμβάνει και προϊόντα CISCO, και το οποίο αξιοποιούμε σήμερα, ξέρετε από ποιον και πότε υπεγράφη; Από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ τρεις ημέρες πριν τις εκλογές! Άρα ως αντιπολίτευση πολεμάτε λυσσαλέα την τηλεκπαίδευση και τη CISCO, ως κυβέρνηση αγοράζατε άδειες τηλεδιασκέψεων και προϊόντα τηλεδιασκέψεων CISCO!».
Εδώ έχουμε μια υπουργό να κατηγορεί την αντιπολίτευση όταν η ίδια παραχωρεί στην εταιρεία δικαίωμα πλουτισμού με αντικείμενο τα στατιστικά εκατοντάδων χιλιάδων μαθητών και εκπαιδευτικών.
Κι άλλα ερωτηματικά
Επιπλέον, στη σύμβαση 9/11/2020 που περιλαμβάνεται σε όσα δημοσιοποιήθηκαν, αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι η δωρεάν παραχώρηση της πλατφόρμας webex λήγει στις 11/1/2021 και ότι εναπόκειται στο Υπουργέιο παιδείας να αποφασίσει αν και σε ποια έκταση θα κάνει χρήση της πλατφόρμας. Σε επόμενη σύμβαση επίσης, με ίδια ημερομηνία, αναφέρεται ότι η δωρεάν παραχώρηση περιορίζεται σε “16.000 ταυτόχρονες συναντήσεις με 400.000 συμμετέχοντες”. Ισως αυτό να εξηγεί ορισμένες από τις δυσλειτουργίες της πλατφόρμας;
Ούτε καν είναι δωρεάν!
Και για να τελειώνουμε, από τη σύμβαση προκύπτει επίσης ότι μέσω της Κοινωνίας της Πληροφορίας, έγινε τροποποίηση προηγούμενων συμβάσεων με τη huawei αλλά με αναλογο κόστος, ύψους 1.896.630 ευρώ. Συνεπώς ούτε δωρεάν είναι η πλατφόρμα, όπως προκύπτει από το απόσπασμα (τμήμα) που ακολουθεί, το οποίο αναφέρει ότι πρόκειται για περίπου ισόποση τροποποίηση σύμβασης. Το πλήρες κείμενο μπορείτε να το δείτε ΕΔΩ
