Επιστολή Δρ. Δ. Αλικανιώτη: Απάντηση στον Μάκη Μπαλαούρα για τον καθηγητή Α. Κοσμόπουλο

[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”137108″ img_size=”full”][vc_column_text]Προς την εφημερίδα “Πρωινή” Πύργου

Αγαπητέ κύριε Διευθυντά,

Επί της επιστολής που σας απέστειλε ο κ. Μάκης Μπαλαούρας, πρώην βουλευτής, και δημοσιεύθηκε στο φύλλο της 31ης Μαΐου 2021, έχω να καταθέσω τα εξής:

Ο κύριος Μπαλαούρας, ως μαθητής Γυμνασίου—Λυκείου ήταν ένα παιδί ευχάριστο, ευγενικό, με πολύ χιούμορ και αμεσότητα στις σχέσεις του προς τους συμμαθητές του, εγώ δε είχα μεγάλη φιλία μαζί του και θεωρώ ότι πολλά από αυτά τα προτερήματα ώθησαν το λαό της Ηλείας να τον εκλέξει βουλευτή. Την αυταρχική εκπαίδευση στα Λεχαινά την περιγράφω εγώ στο βιβλίο μου με πολλές λεπτομέρειες αν και ήμουν ευνοούμενος του τότε καθηγητικού κατεστημένου, την εύνοια όμως του οποίου ουδέποτε υπολόγισα. Αυτά που λέει ο κύριος Μπαλαούρας περί περιορισμών στην κυκλοφορία, καπέλο με κουκουβάγια και τα λοιπά, τα έχω γράψει κι εγώ με λεπτομέρειες. Είμαι δε ο μόνος που με τεκμήρια έχω συνδέσει την αυταρχικότητα της μέσης εκπαίδευσης στην Ελλάδα της εποχής εκείνης και τους καθηγητές οι οποίοι ήσαν φορείς της αυταρχικότητας αυτής με το μικρόν Ι.Δ.Ε.Α, πριν ακόμη από την 21η Απριλίου. Αναφέρω δε ως παράδειγμα το περιστατικό στη βιβλιοθήκη των Λεχαινών ένα Σάββατο απόγευμα όπου με εκάλεσε το φασιστοειδές που κινούσε τα νήματα του φασισμού στο Γυμνάσιο ενώπιον πλειάδος αξιωματικών της Χούντας κι εγώ το ανέφερα στο Λυκειάρχη Νικολαΐδη, ο οποίος μου συνέστησε να τον αγνοήσω.

Ως μαθητής ο κύριος Μπαλαούρας ήταν από εκείνους που είχαν μεν τις δυνατότητες αλλά χρειάζονταν και μία περαιτέρω προσπάθεια. Ο Κοσμόπουλος ήταν οπαδός της θεωρίας του Pestalozzi, ο οποίος εδίδασκε ότι πρέπει να τονώσουμε το ηθικό των μαθητών εκείνων των οποίων οι δυνατότητες θεωρούνται σχετικά χαμηλές -τουλάχιστον για την εισαγωγή σε ΑΕΙ. Στο πλαίσιο αυτό ενδέχεται ο Κοσμόπουλος να ανέθεσε μία εργασία στον κύριο Μπαλαούρα, δε νομίζω όμως ότι η εργασία αυτή ήταν εκείνη που τον οδήγησε στην ΑΣΟΕΕ. Μάλλον είναι το ότι στην τελευταία τάξη του Γυμνασίου έδωσε μεγαλύτερη σημασία και βάρος στη μελέτη κι έτσι κατάφερε να πετύχει. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας ο κύριος Μπαλαούρας είχε αξιοσημείωτη αντιστασιακή δράση. Είναι άξιος συγχαρητηρίων δε ότι μετά την πτώση της Χούντας και μέχρις εξευρέσεως μόνιμης και αξιοπρεπούς εργασίας. πουλούσε βιβλία με δόσεις -ως πλασιέ. Αυτό κράτησε ένα χρονικό διάστημα έως ότου κατάφερε και μπήκε επαξίως στην Τράπεζα της Ελλάδος.

Ότι ο Κοσμόπουλος χρωστούσε λεφτά στις Τράπεζες ήταν γνωστό και μου το είχαν πει συνάδελφοί μου από την Πάτρα και από την Αμαλιάδα, φίλοι του Κ., τους οποίους αν χρειαστεί θα κατονομάσω. Το χρέος όμως δεν προέκυψε από δήθεν έκλυτο βίο του Κ., ούτε καν αφορούσε τον ίδιο, αλλά δε μπορώ να αναφέρω τα πρόσωπα τα οποία εδημιούργησαν το χρέος αυτό, το οποίον εκείνος τελικά αναγκάστηκε να αναλάβει. Η υπόθεση αυτή, εκ των όσων λέγεται, συνετάραξε την ψυχική του ηρεμία, καθώς επίσης και το γεγονός ότι η μοναχοκόρη του έγινε από νεαράς ηλικίας καλόγρια, κάτι το οποίον επίσης τον κατέθλιψε. Ο Κ. στα Λεχαινά δε δίδασκε Θεολογία αλλά Ψυχολογία και άλλα παρεμφερή μαθήματα (Λογική και λοιπά) τα οποία του ανέθετε το σχολείο. Λέω ότι δεν ήταν καλός θεολόγος διότι ουδέποτε εδίδαξε θεολογία στη Μέση Εκπαίδευση ούτε είχε γράψει κανένα κείμενο είτε δογματικό είτε ποιμαντικό είτε κηρυκτικό. Όταν δε τελείωσε τη Θεολογία σε ηλικία 22 ετών και στρατεύτηκε, ασχολήθηκε με την εκμάθηση της Γαλλικής με σκοπό να κάνει μεταπτυχιακά στη Σορβόνη. Κι εκεί όμως δεν ασχολήθηκε διόλου με τη Θεολογία αλλά με τα Παιδαγωγικά και την Ψυχολογία. Γράφω ότι ούτε ως Ψυχολόγος, ούτε ως Παιδαγωγός ήταν καλός διότι ακολουθούσε τόσο πιστά τον Pestalozzi, ώστε ουδέποτε δοκίμασε να διατυπώσει δικό του παιδαγωγικό δόγμα. Την εποχή εκείνη -το γνωρίζω εξ ιδίας πείρας- στη Γαλλία υπήρχαν τρία διδακτορικά: το Doctoratd’État, το Doctoratdu 3e cycle  και το Doctorat d’ Université. Το πρώτο από τα τρία αυτά διδακτορικά ήταν αυτό που είχε και το μεγάλο βάρος και τη μεγάλυτερη αξία, ήταν δε ισότιμο των αντιστοίχων διδακτορικών της Οξφόρδης και του Καίμπριτζ. Το δεύτερο, το doctoratdu 3e cycle, ήταν ένας τίτλος, θα λέγαμε, μεσαίος και κανένας κάτοχος του τίτλου αυτού δε μπορούσε να εκλεγεί καθηγητής Πανεπιστημίου στη Γαλλία. Ο τρίτος τίτλος, το Doctorat d’ Université, εθεωρείτο τίτλος ακόμη μικρότερης αξίας. Ο Κ. μετά τετραετείς σπουδές πήρε το doctorat d’ Université το οποίον όταν ήρθε στην Ελλάδα δε μπορούσε να το αναγνωρίσει και τελικά μετά από πολλή προσπάθεια στην οποία τον βοήθησε ο καθηγητής Αναστάσιος Ζούμπος, από τότε ακαδημαϊκός, το ανεγνώρισε το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Αφού πέτυχε την αναγνώριση αυτή, προσελήφθη ως επιμελητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών στην έδρα του τότε φίλου μου, αειμνήστου τώρα, καθηγητή Αναστασίου Ζούμπου, για τον οποίο μόλις μίλησα. Καθηγητής έγινε με το επίμαχο έργο Η Σχεσιοδυναμική και λοιπά, αφού είχε πια εδραιωθεί στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Δεν αμφιβάλλω, ούτε αρνούμαι, την αξία και την ευγένεια του χαρακτήρος του Κοσμόπουλου, απλώς, ασκώ κριτική σε ένα βιβλίο του με την οποία κριτική πολλοί συμφωνούσαν σε ιδιωτικές συζητήσεις  και στο γεγονός ότι το παιδαγωγικό του έργο ακολουθεί τόσο πιστά και απαρέγκλητα τις απόψεις του Pestalozzi ώστε δεν επεχείρησεκάν τη διατύπωση δικής του θεωρίας της γνώσεως επί της παιδαγωγικής. Ο Pestalozzi ήταν μεγάλος παιδαγωγός αλλά εσχεδίασε και εφήρμοσε το σύστημα του σε μια δουλοπαροικιακή κοινωνία εν συνεχεία δε ακραιφνώς αγροτική όπως ήταν η Ελβετία του τέλους του 18ου και των αρχών του 19ου αιώνα. Ο Κ. έμεινε αδικαιολόγητα προσκολλημένος στο σύστημα αυτό χωρίς να προσπαθήσει να το ανανεώσει όπως έκαναν άλλου παιδαγωγοί σε άλλες χώρες.  Αφού στα 200 χρόνια που είχαν μεσολαβήσει από το θάνατο του Pestalozzi μέχρι τη δική του εμφάνιση όλα είχαν αλλάξει, και τα κράτη και οι οικονομίες και οι κοινωνίες και οι επιστημονικές και παιδαγωγικές απαιτήσεις . Ο Κ. , καθώς φαίνεται δε θέλησε να το αντιληφθεί αυτό και έμεινε προσκολλημένος στην αρχική μορφή της πεσταλοτσιανής θεωρίας του ¨Λεονάρδου¨της ¨Γερτρούδης¨. Όσο και αν τιμώ ένα συγγραφέα, έχω δικαίωμα να ασκήσω κριτική στο έργο του και ουδείς μπορεί να με εμποδίσει σ΄αυτό και να ασκήσει λογοκρισία και μάλιστα στην Ελλάδα, στη χώρα της πνευματικής ελευθερίας. Το βιβλίο αυτό (η Σχεσιοδυναμικήκ.λ.π.), όπως είναι γνωστό περιελάμβανε ελάχιστες βιβλιογραφικές σημειώσεις και ανεπαρκή, για ένα τέτοιο βιβλίο, βιβλιογραφικό πίνακα, στοιχεία που χαρακτηρίζουν ένα επιστημονικό σύγγραμμα. Θα μπορούσα να γράψω πολλά εδώ,  αλλά γράφοντας  επιστολή προς μια εφημερίδα δεν μπορώ να ασκήσω ενδελεχή κριτική για ένα βιβλίο.Το ότι το βιβλίο σημείωσε πέντε εκδόσεις όπως λέει ο αγαπητός Μάκης δεν σημαίνει τίποτα διότι το βιβλίο διενέμετο στους φοιτητές, ως υποχρεωτικό πανεπιστημιακό σύγγραμμα, και επομένως κάθε χρόνο ή το πολύ κάθε δύο χρόνια έβγαζε νέα έκδοση. Ανεξαρτήτως όμως των διαφωνιών μου περί επιστημονικής συγκροτήσεως του έργου του Κ., δηλώνω ότι τιμώ τη μνήμη του και τον θεωρώ μία εξαιρετική προσωπικότητα στο χώρο της Ηλείας. Επίσης, τιμώ τον παλαιό μου φίλο Μάκη Μπαλαούρα με τον οποίο από μικρά παιδιά μας συνέδεε στενή φιλία. Επαναλαμβάνω ότι ήταν ένα παιδί με ωραίο και γνήσιο χιούμορ, χωρίς υποκρισία, το οποίο τον καθιστούσε αμέσως συμπαθή.

Τέλος, επισημαίνω ότι εκτός από τους τρεις καθηγητές για τους οποίους υποπτεύομαι ότι συνεργαζόντουσαν με το μετεμφυλιακό παρακράτος το οποίο υποστήριζαν και προ και μετά την 21η Απριλίου, όλοι οι άλλοι καθηγητές του Γυμνασίου-Λυκείου Λεχαινών, ήσαν δημοκρατικοί, αγαπούσαν τα παιδιά, τα βοηθούσαν και προσπαθούσαν να τους τονώσουν την αυτοπεποίθηση. Δεν ήταν μόνον ο Κοσμόπουλος. Αναφέρω το σπουδαιότερο όλων Λυκειάρχη Νικολαϊδη, τους καθηγητές Τασόπουλο, Τσάκα, Σορβανή, Φαναριώτη, Γαγάτσο και άλλους. Υπήρξαν και άλλοι, οι οποίοι ήσαν μεν δεξιοί αλλά δεν τους είχε διαφθείρει το παρακράτος, όπως ο Λυκειάρχης Αναστασίου.

Σας ζητώ συγνώμη που αναγκάστηκα να γράψω αυτή την μακροσκελή επιστολή αλλά ήμουν υποχρεωμένος να το πράξω για να βάλω ορισμένα ευαίσθητα πράγματα στη θέση τους. Εάν κάποιος διαφωνεί μπορεί να το πράξει αλλά μέσω ενός επιστημονικού περιοδικού και όχι μιας πολιτικής εφημερίδας της οποίας ο σκοπός είναι άλλος. Παρακαλώ όμως να τη δημοσιεύσετε, όπως έχετε υποχρέωση  για να απαντηθούν ορισμένα ζητήματα τα οποία τίθενται από τον κ. Μπαλαούρα και τα οποία με αφορούν.

Ευχαριστώ πολύ

Διον. Π. Αλικανιώτης

Διδάκτωρ του Δικαίου

Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]