Ανάβουν οι φωτιές του Αη-Γιαννιού
Απόψε γιορτάζουν το έθιμο στην παραλία Μαραθιάς, στην Αρχαία Πίσα και σε άλλα μέρη της Ηλείας
Με μια φαντασμαγορική βραδιά με μουσικές, νυχτερινό μπάνιο στη θάλασσα και… φωτιές, όπως επιβάλλει το έθιμο, θα γιορτάσουν μικροί και μεγάλοι απόψε, ανήμερα του Αη Γιάννη του Ριγανά ή Κλήδωνα στην παραλία της Μαραθιάς. Ο Αη Γιάννης ονομάζεται και Ριγανάς, γιατί την μέρα αυτή μαζεύουν και ρίγανη από τους ριγανόκαμπους.
Η πρόσκληση έγινε μέσω f/b είναι ανοιχτή για όποιον επιθυμεί να συμμετέχει και όπως αναφέρουν οι διοργανωτές, “καλούμε παππούδες/γονείς/παιδιά/εγγόνια να γιορτάσουμε μαζί και να διώξουμε το κακό όπως λένε, πηδώντας τις φωτιές που θα ανάψουμε από τα πρωτομαγιάτικα στεφάνια. Καλέστε φίλους, φίλες ….το μόνο σίγουρο είναι ότι στο τέλος θα παίξουμε μουσικές”. Παρασκευή 8.30 μμ παραλία Μαραθιάς.
Διπλή γιορτή στην Αρχαία Πίσα
Το έθιμο της γιορτής του Άη Γιάννη του Ριγανά, θα γιορτάσουν και στην Τ.Κ Αγίας Πίσας σήμερα που το συνδυάζουν με πολιτιστικές και χορευτικές εκδηλώσεις για το κλείσιμο της τέταρτης εκπαιδευτικής χρονιάς των χορευτικών τμημάτων του Πολιτιστικούς Συλλόγου, στις 7 το απόγευμα, στο προαύλιο της Αγίας Κυριακής.Τα χορευτικά τμήματα των μικρών και των μεγάλων, θα παρουσιάσουν παραδοσιακούς και λαϊκούς χορούς και εν συνεχεία θα ακολουθήσει το εθιμο με τις φωτιές.
Στη πλατεία του χωριού στην Αρχαία Πίσα θα ανάψει μια μεγάλη φωτιά πάνω από την οποία πηδάνε όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Σύμφωνα με την παράδοση, η φωτιά, επιφέρει την κάθαρση και οι άνθρωποι απαλλάσσονται από το κακό.
Όπως αναφέρει ο Σύλλογος στην πρόσκλησή του «Παρασκευή 24 Ιουνίου το βράδυ στις 21:00, εμπρός από το καφενείο του Ρούσια, να πηδήξουμε τη φωτιά, σύμφωνα με το έθιμο.
Μαζί σας να έχετε και τα μαγιάτικα στεφάνια (όσοι έχετε), να τα κάψουμε στη φωτιά»
Πανάρχαιο έθιμο ο «Κλήδονας»
Σε αρκετές περιοχές της Ηλείας και κυρίως σε ορισμένα χωριά, ανήμερα του Άη Γιαννιού, αναβιώνει ένα πανάρχαιο έθιμο, αυτό του «Κλήδονα», με διαφορετικά ίσως τελετουργικά από περιοχή σε περιοχή. Η ίδια η λέξη υπάρχει από την εποχή του Ομήρου, «κλήδων» ονομαζόταν ο προγνωστικός ήχος, και κατ’ επέκταση το άκουσμα σιωνισμού ή προφητείας, ο συνδυασμός τυχαίων και ασυνάρτητων λέξεων ή πράξεων κατά τη διάρκεια μαντικής τελετής, στον οποίο αποδιδόταν προφητική σημασία.
Ο «Κλήδονας» είναι μια λαϊκή μαντική διαδικασία, από τις πιο τελετουργικές όλων των παραδόσεων του τόπου μας, σύμφωνα με τον οποίο αποκαλύπτεται στις άγαμες κοπέλες η ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου. Την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού, οι ανύπανδρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού, όπου αναθέτουν σε κάποια ή σε κάποιες από αυτές να φέρουν από το πηγάδι ή την πηγή το “αμίλητο νερό”. Η ονομασία οφείλεται στο γεγονός ότι η κοπέλα και η συνοδεία της πρέπει να ολοκληρώσουν την αποστολή αυτή, τηρώντας απόλυτη σιωπή.
Επιστρέφοντας στο σπίτι όπου τελείται ο κλήδονας, το νερό μπαίνει σε πήλινο δοχείο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα προσωπικό της αντικείμενο, το λεγόμενο ριζικάρι. Στη συνέχεια το δοχείο σκεπάζεται με κόκκινο ύφασμα, το οποίο δένεται γερά με ένα κορδόνι (“κλειδώνεται”) απαγγέλοντας ένα στιχάκι για να τους βοηθήσει ο Αη Γιάννης στην προφητεία και τοποθετείται σε ταράτσα ή άλλο ανοιχτό χώρο. Εκεί παραμένει όλη τη νύχτα υπό το φως των άστρων. Οι κοπέλες επιστρέφουν ύστερα στα σπίτια τους. Λέγεται ότι τη νύχτα αυτή θα δουν στα όνειρά τους το μελλοντικό τους σύζυγο.
Ανήμερα του Αϊ-Γιαννιού, οι γυναίκες συναθροίζονται και πάλι για να ανοίξουν το πήλινο αγγείο.Προς το σούρουπο, όταν τελειώσει η μαντική διαδικασία, η κάθε κοπέλα γεμίζει το στόμα της με μια γουλιά αμίλητο νερό και στέκεται μπροστά σε ανοιχτό παράθυρο, έως ότου ακούσει το πρώτο ανδρικό όνομα. Αυτό πιστεύεται ότι θα είναι και το όνομα του άνδρα που θα παντρευτεί. Μετά το τέλος όλης αυτής της διαδικασίας στήνεται μεγάλο γλέντι στο οποίο συμμετέχει όλο το χωριό.
