Ανακυκλώνοντας τη ρύπανση: Plastic is a state of mind

[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”120022″ img_size=”full”][vc_column_text]ΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ της Παρασκευής 18 Σεπτεμβρίου λήγει η διορία διαβούλευσης του σχεδίου νόμου για τα Πλαστικά Μιας Χρήσης και τα αλιευτικά εργαλεία που περιέχουν πλαστικές ύλες. Πρακτικά, αυτό φέρνει την επιβολή της εισφοράς προστασίας θαλάσσιου περιβάλλοντος ύψους 4 λεπτών σε όλες τις πλαστικές συσκευασίες τροφίμων και ποτών κατά την πώλησή τους από καταστήματα μαζικής εστίασης ή λιανικής πώλησης. Το μέτρο θα εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου του 2022. Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα νομοθετική πρωτοβουλία, την ώρα που, έπειτα από την πυρκαγιά σε εργοστάσιο ανακύκλωσης στην Αθήνα, ανήμερα του δεκαπενταύγουστου,  έχει ανοίξει και πάλι η συζήτηση γύρω από το πλαστικό και τον ρόλο των εταιρειών ανακύκλωσης στη χώρα μας.

ΑΣ ΔΟΥΜΕ όμως πρώτα τη μεγάλη εικόνα.

ΤΟ ΠΛΑΣΤΙΚΟ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ στο σύγχρονο κόσμο μας. Τρώμε απ’ αυτό. Πίνουμε απ’ αυτό. Το φοράμε… Ακόμη και τα σωτήρια για την ανθρώπινη ζωή ιατρικά μηχανήματα είναι κατασκευασμένα απ’ αυτό. Είναι το θαύμα του καιρού μας: δυνατό, ευλύγιστο και φθηνό. “Καθώς παράγεται σχετικά φθηνά μπορείς να το διαμορφώσεις σε χιλιάδες διαφορετικά πράγματα” . Το πρόβλημα ωστόσο με τα πλαστικά είναι ότι δεν εξαφανίζονται ποτέ,  «το πλαστικό είναι ανθεκτικό, μα απαίσιο, γιατί χρειάζεται 200 χρόνια για να βιοδιασπαστεί».

ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΝΤΑΣ στο πλαστικό, ένας σημαντικός αριθμός επιστημόνων ανησυχεί σοβαρά για την επίδραση του  στην υγεία μας, από τον τρόπο κατασκευής του μέχρι τη χρήση και την απόρριψή του. Παρόλα αυτά η παραγωγή του αυξάνεται συνεχώς. Σήμερα έχουμε 380εκατ. τόνους πλαστικού που παράγονται ετησίως. Με τους ειδικούς να προειδοποιούν ότι με αυτούς τους ρυθμούς , όλος ο κόσμος κινδυνεύει να καταληφθεί από το διάσημο προϊόν της πετροχημικής βιομηχανίας. Μα, αλήθεια, γιατί κάτι τόσο ενσωματωμένο στην καθημερινότητά μας έχει καταστεί παγκόσμια απειλή;

ΤΟ ΠΛΑΣΤΙΚΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΟΡΥΚΤΑ καύσιμα όπως το αργό πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Εταιρείες- κολοσσοί όπως η Dow Chemical, η Chevron, η ΕxxonMobil, οι γίγαντες της πετροχημικής βιομηχανίας εν ολίγοις, παίρνουν αυτά τα βασικά συστατικά, τα αναμιγνύουν με άλλα χημικά και τα μετατρέπουν σε ένα είδος πλαστικού, τη ρητίνη. Σας κούρασα με τα διαδικαστικά; Υπομονή. Τώρα μπαίνουμε στο ψητό.

Ανακυκλώστε, κάνει καλό

Το πλαστικό αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι πολλών καθημερινών συνηθειών των ανθρώπων και ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα η πετροχημική βιομηχανία εκτοξεύθηκε. Βλέπεις, οι καταναλωτές ήταν έτοιμοι να ξοδέψουν και χάρη  στο πλαστικό είχαν πληθώρα φθηνών αγαθών να επιλέξουν. Όμως, η πραγματική… πλαστική επανάσταση (νέος όρος, καταχωρήστε τον ως τέτοιον, παρακαλώ) ήρθε όταν τα μεγάλα κεφάλια της βιομηχανίας αναψυκτικών συγχώνευσαν τις διαδικασίες παραγωγής του. Και εγένετο πλαστικό μιας χρήσης. Ξέρετε, εκείνη η συσκευασία που συναντάτε κάθε μέρα έξω απ’ την πόρτα του σπιτιού σας ή που κρέμεται σαν εξωγήινο στολίδι στην ουρά των ψαριών, στη θάλασσα… Plasticis a state of mind, θα λέγαμε παραφράζοντας το σλόγκαν για την επανεκκίνηση του ελληνικού τουρισμού.

ΣΤΟ ΘΕΜΑ μας, όμως.

ΜΕ ΤΗΝ ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ και κατανάλωση πλαστικού μιας χρήσης, δεν πήρε και πάρα πολύ στα μπουκάλια, τις σακούλες και τις συσκευασίες να αρχίσουν να ρυπαίνουν το περιβάλλον. Ήταν καιρός για δράση. Η λύση άκουγε στο όνομα ανακύκλωση και έμελλε να γίνει μια μεγάλη βιομηχανία με αξία, μόνο το 2018, κοντά στα 3,7 δισ.δολάρια, παρά το γεγονός ότι υπολογίζεται πως μόνο το 9% του συνολικά παραγόμενου πλαστικού έχει εν τέλει ανακυκλωθεί. Το υπόλοιπο θάφτηκε, κάηκε, αφέθηκε στο περιβάλλον. Στα 1971, όμως, η ιδέα της ανακύκλωσης αγκαλιάστηκε από ένα μεγάλο κομμάτι του αναδυόμενου περιβαλλοντικού κινήματος. Εκείνη τη χρονιά κυκλοφόρησε και το πρώτο αντιρρυπαντικό διαφημιστικό σποτάκι. «Οι άνθρωποι ξεκινούν τη μόλυνση», έλεγε το σποτάκι, προετοιμάζοντας την ετυμηγορία,  υπό τη συνοδεία πλάνων που έδειχναν ασυνείδητους οδηγούς να πετούν έξω από το αμάξι τους σκουπίδια.

Το συμπέρασμα ήταν προβλέψιμο: Οι άνθρωποι, δηλαδή οι απλοί πολίτες είναι αυτοί που ρυπαίνουν, όχι οι εταιρείες που παράγουν τα πλαστικά, αρά αυτοί και μόνο αυτοί μπορούν να σταματήσουν τη ρύπανση. Σας μυρίζει και εσάς ατομική ευθύνη; Δε ρωτώ τυχαία, φυσικά. Η συνέχεια ήταν δεδομένη. Το μήνυμα δούλεψε. Κι ο κόσμος έστρεψε την προσοχή του σε θέματα όπως τα σκουπίδια και η ανακύκλωση. Με τον τρόπο όμως που ήθελαν οι… από πάνω.  Οι κατασκευαστές πλαστικών συσκευασιών μπορούσαν πλέον να πουλούν περισσότερο.

Κίβδηλη ευφορία

Η εποχή της παγκοσμιοποίησης είχε έρθει και σταδιακά κι άλλες χώρες μπήκαν στο νόημα, καθιερώνοντας τη συλλογή και ανακύκλωση των πλαστικών πάντα με γνώμονα το κόστος και το κέρδος. Πολύ γρήγορα έγινε αντιληπτό ότι ήταν φτηνότερο και πιο εύκολο για τα ανεπτυγμένα κράτη να πουλήσουν το  πλαστικό τους σε μία άλλη χώρα. Ο λόγος φυσικά για την Κίνα. Την πάλαι ποτέ Μέκκα της ανακύκλωσης πλαστικών απορριμμάτων. Άλλωστε, είχε όλα τα φόντα… Η εξαιρετικά μεγάλη βιομηχανική της υποδομή, το φθηνό εργατικό δυναμικό και η ισχυρή ναυτιλιακή της παρουσία (αναγκαία για την φθηνή εισαγωγή κοντέινερ με πλαστικά από όλη την οικουμένη) ήταν μερικά μόνο απ’ αυτά.  Σημειώστε ακόμη ότι το ανακυκλωμένο πλαστικό ήταν φθηνότερο από το καινούριο. Έχει κι αυτό τη σημασία του. Ήταν μια win-win συμφωνία. Οι κινεζικές εταιρείες έβγαζαν χρήμα ανακυκλώνοντας, ενώ ο υπόλοιπος κόσμος, ενθουσιασμένος που απομακρύνθηκαν τα σκουπίδια από την πόρτα του, συνέχιζε να καταναλώνει. Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι το 2017, υπολογίζεται ότι η Κίνα αγόραζε τα 3/4 των παγκόσμιων απορριμάτων πλαστικού. Μόνο που, όπως πάντα, ό, τι αρχίζει ωραίο τελειώνει με πόνο. Κι αυτό δεν το γνωρίζουν μόνο οι πικραμένες καρδιές, που λέει και το γνωστό λαϊκό άσμα, αλλά τώρα πια και οι διαχειριστές των εσωτερικών υποδομών ανακύκλωσης των υπόλοιπων χωρών.

ΕΠΕΙΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΜΟΛΥΝΣΗ που προκάλεσε η καύση των περίσσιων απόβλητων από τις κινεζικές εταιρείες ανακύκλωσης, η μέθη του κέρδους έδωσε τη θέση της στην πραγματικότητα. Τον Ιούλιο του 2018, η κινεζική κυβέρνηση εξαπέλυσε μια επιθετική πολιτική αντιρρύπανσης, με σκληρά μέτρα ενάντια στα λεγόμενα ξένα σκουπίδια. Το Πεκίνο είχε αποφασίσει ότι θα πάψει να αποτελεί πλέον τον μπλε κάδο του πλανήτη. Οι Κινέζοι πολίτες είχαν δικαίωμα να ξαναδούν το μπλε του ουρανού.

Πηγή: imerodromos.gr[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]