Ακραία πίεση στα νοικοκυριά

Έρευνα Palmos Analysis: Ακρίβεια προϊόντων και μείωση διαθέσιμου εισοδήματος

Η ακρίβεια σε προϊόντα και ενέργεια και η επίπτωσή της στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών είναι τα κύρια προβλήματα για τους καταναλωτές, σύμφωνα με το Βαρόμετρο για το δεύτερο εξάμηνο του 2022.

Το βαρόμετρο πραγματοποιείται σε συνεργασία με την εταιρεία ερευνών PalmosAnalysis, σε συνολικό δείγμα 1.500 ερωτώμενων (800 επιχειρήσεων και 700 καταναλωτών), και καλύπτει και τους τέσσερις τομείς της οικονομίας, ήτοι βιομηχανία, μεταποίηση, υπηρεσίες, λιανικό εμπόριο και κατασκευές.

Το 30% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι καλύπτουν ανάγκες διαβίωσης εις βάρος των αποταμιεύσεών τους ή μέσω δανεισμού, ενώ μειώθηκε στο 15% – από 18% το πρώτο εξάμηνο του 2022 και 27% τον Σεπτέμβριο του 2021 – το ποσοστό των νοικοκυριών που ανέφεραν ότι έχουν τη δυνατότητα να αποταμιεύσουν πολύ ή λίγο.

Οι καταναλωτές, με βάση τα ευρήματα της έρευνας, αναμένουν ακόμα μεγαλύτερη αύξηση τιμών στο επόμενο διάστημα, με το 40% να τονίζει ότι οι αυξήσεις σε προϊόντα και ενέργεια «ήρθαν για να μείνουν και θα έχουν μόνιμο χαρακτήρα».

Από τα ευρήματα της έρευνας προκύπτει επίσης ότι επτά στους δέκα έχουν περιορίσει δαπάνες για ψυχαγωγία και ταξίδια, ενώ δύο στους τρεις φαίνεται να περιόρισαν τις δαπάνες για ένδυση και υπόδηση και ένας στους δύο ακόμα και αυτές των βασικών καταναλωτικών αγαθών, όπως τα τρόφιμα.

Πλήρης απαισιοδοξία

Οι καταναλωτές δηλώνουν μεταξύ άλλων σε ποσοστό 64% απαισιόδοξοι για την περαιτέρω εξέλιξη της οικονομικής τους κατάστασης, ενώ σε ό,τι αφορά τις τιμές καταναλωτή, το 4% αναφέρει ότι αυξήθηκαν «λίγο», το 37% «αρκετά» και το 57% «πολύ», με ποσοστό 82% να εκτιμά ότι στο επόμενο 12μηνο θα αυξηθούν με μικρότερο (13%), παρόμοιο (34%) ή μεγαλύτερο (35%) ρυθμό, σε σχέση με το προηγούμενο διάστημα.

Σε σχέση με τα πιο επιθυμητά μέτρα στήριξης για να αντεπεξέλθουν στο κύμα ακρίβειας σε προϊόντα, καύσιμα και ενέργεια, οι καταναλωτές προκρίνουν τη μείωση φόρων κατανάλωσης (ΦΠΑ, ειδικούς φόρους κατανάλωσης στα καύσιμα κ.λπ.) με 41% και ακολουθούν σε απόσταση οι επιδοτήσεις των λογαριασμών θέρμανσης (18%), οι επιδοτήσεις των λογαριασμών ρεύματος (15%) και η μείωση φόρου εισοδήματος και ασφαλιστικών εισφορών με 15% επίσης, ενώ η επιδότηση των καυσίμων κίνησης επιλέγεται μόνο από το 2%.

Πάνε πίσω τα σχέδια για νέα μέτρα στήριξης

 Στα “υπόψιν” του κυβερνητικού οικονομικού επιτελείου παραμένει το ενδεχόμενο να καταστεί απολύτως αναγκαία η λήψη πρόσθετων μέτρων στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων μέσα στους αμέσως προσεχείς μήνες – εντός του τρέχοντος έτους ή στο πρώτο δίμηνο της επόμενης χρονιάς. Ομως σχεδιασμοί δεν γίνονται και οι συζητήσεις έχουν παγώσει, καθώς λογαριασμοί δεν μπορεί να γίνουν “χωρίς τον… ξενοδόχο”.

Ο “ξενοδόχος” εν προκειμένω είναι η διεθνής αγορά φυσικού αερίου, δεδομένου ότι οι τιμές που διαμορφώνονται εκεί είναι η βασική παράμετρος διαμόρφωσης όχι μόνον του ενεργειακού κόστους, αλλά και των πληθωριστικών πιέσεων, της ακρίβειας και των πολλαπλών επιβαρύνσεων που επωμίζονται καταναλωτές και επιχειρήσεις,

 Η ταχεία αποκλιμάκωση της τιμής του αερίου τις δύο προηγούμενες εβδομάδες και η – εξαιρετικά πρόσκαιρη, όπως απεδείχθη – υποχώρηση κάτω από τα 100 ευρώ, δημιούργησε ελπίδες ότι οι πιέσεις μπορεί να αμβλυνθούν. Τόσο ώστε να μη χρειασθεί να ληφθούν πρόσθετα μέτρα, ή να είναι αρκετές κάποιες διορθωτικές παρεμβάσεις.

Στις εισηγήσεις του προς τον πρωθυπουργό ο ΥΠΟΙΚ Χρήστος Σταϊκούρας πρότεινε να μη βιαστεί η κυβέρνηση να προϊδεάσει για μέτρα που μπορεί “να φανούν  αχρείαστα ή να είναι ανεπαρκή”. Θεωρεί προτιμότερο να περιμένει και να πράξει ανάλογα με τα δεδομένα που θα διαμορφωθούν ενδεχομένως έως τις αρχές Δεκεμβρίου.

Σ’ αυτόν τον “στενό κορσέ” επιμένουν και οι ευρωπαϊκοί Θεσμοί, που κατά την πρώτη αξιολόγηση μετά το τέλος της ενισχυμένης εποπτείας,  επισήμαναν ότι πολλά από τα μέτρα που ελήφθησαν στην Ελλάδα δεν ήταν στοχευμένα αλλά “οριζόντια” και δεν είχαν ρήτρα εξοικονόμησης ενέργειας.

Πάντως τα πρώτα σχέδια που έχει στα “συρτάρια” του το κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο, δεν περιλαμβάνουν πολλές και ουσιαστικές παρεμβάσεις.

• Πρώτον διότι δεν υπάρχουν σημαντικά δημοσιονομικά περιθώρια και
• δεύτερον επειδή δεν μπορεί να γίνει σοβαρός σχεδιασμός με υποθέσεις για την πορεία της τιμών του φυσικού αερίου, των υγρών καυσίμων και του ηλεκτρικού ρεύματος.

Μια νέα οριζόντια επιδότηση στα καύσιμα (fuelpass 3) αποκλείεται εκ προοιμίου διότι το μέτρο είναι υπερβολικά “οριζόντιο” (επιδοτεί τους πάντες, “έχοντες” και μη).