Ακόμα δουλεύουν τα δρεπάνια στη Μάκιστο…
Παραδοσιακό θέρισμα του σιταριού στο μαρτυρικό χωριό
Η παράδοση καλά κρατεί, αρκεί οι μνήμες των ανθρώπων να μένουν ζωντανές. Οι εικόνες που είχαν ως παιδιά, να μη σβήνουν αλλά να ωθούν στην ανάγκη για να τις ξαναζήσουν. Στη μαρτυρική Μάκιστο η ζωή όχι μόνο συνεχίζεται, αλλά οι κάτοικοι φροντίζουν να κρατούν άσβεστη την παράδοση και να γράφουν νέες σελίδες στην ιστορία του τόπου τους. Εν έτη 2016 ο θερισμός του σταρίου γίνεται με τον παραδοσιακό τρόπο, χρησιμοποιώντας δρεπάνια και οι κάτοικοι αποδεικνύουν πως μπορούν και συνεχίζουν στο δρόμο που χάραξαν οι παππούδες και οι προπαππούδες και μια διαδικασία να γίνει πραγματική γιορτή.
Και φέτος βρεθήκαμε στο χωριό που το 2007 καταστράφηκε ολοκληρωτικά από τις φονικές πυρκαγιές και εννέα χρόνια μετά, συνεχίζει σε πείσμα των καιρών, στέκεται όρθιο. Οι κάτοικοι επιμένουν να πατούν στα χνάρια των προγόνων τους και να αναζητούν την ομορφιά της ζωής σε απλά καθημερινά πράγματα που στο πέρασμά του ο χρόνος προσπαθεί να σβήσει…
Ο Στάθης Κοκκαλιάρης μας υποδέχθηκε και φέτος στο χωράφι που έσπειρε στάρι για να… πάρουμε μαθήματα θερισμού. Το πρώτο λάθος που κάναμε και μας … μάλωσε, ήταν πως δεν φορέσαμε παντελόνι και μπλούζα ή πουκάμισο με μακριά μανίκια. «Αν μπεις έτσι μέσα δεν θα αντέξεις θα γδαρθείς παντού» μας εξήγησε. Ο Στάθης αγαπάει τον τόπο του και το αποδεικνύει σε κάθε ευκαιρία. Μετρημένος, ολιγόλογος, θα σου πει αυτά που θέλει και δεν θα χάσει την ουσία. Βρεθήκαμε και πάλι στο πατρικό του, ένα πέτρινο δίπατο σπίτι χτισμένο το 1886 και αναστηλωμένο μετά τις πυρκαγιές του 2007, με τρόπο τέτοιο ώστε να μην χάνει την ομορφιά της παλαιότητάς του.
Μέχρι να πάρουμε τα σύνεργα της δικής μας δουλειάς, ο Στάθης έχει πάρει στα χέρια τα δρεπάνια του και μαζί με τη σύζυγό του Ιωάννα και μια φίλη τους τη Μαρία Λιάπη, κατηφορίζουν το λόφο προς το χωράφι, που τα στάρια περιμένουν το θεριστή τους… Ο σπόρος της καλλιέργειας ο ίδιος… διατηρεί την παραδοσιακή ποικιλία «μαυραγάνι» και η εικόνα του για εμάς που προερχόμαστε από το περιβάλλον της πόλης, εντυπωσιακή, επιβλητική. Τα δρεπάνια αρχίζουν να δουλεύουν με ρυθμό και τα πρώτα δεμάτια δεν αργούν να σχηματιστούν. Ο Στάθης και όσοι δουλεύουν στο θερισμό βιάζονται. Πρέπει να προλάβουν να ολοκληρώσουν τη διαδικασία πριν τους πιάσει η κακοκαιρία που έρχεται, έτσι δεν χάνουν χρόνο με περιττές κουβέντες. Άλλωστε το διάλλειμα που θα κάνουν αργότερα για το απαραίτητο γεύμα, θα δώσει χρόνο για ξεκούραση και κουβέντες της ημέρας…
Για το αλώνισμα ο Στάθης έχει αποκλείσει τις σύγχρονες μεθόδους. Μέχρι πριν λίγα χρόνια και εκεί ακολουθούσε την παράδοση διατηρώντας άλογα και αλώνι… Και μετά το θεριστή Ιούνιου, ερχόταν ο αλωνάρης Ιούλιος για να παράξουν το αλεύρι τους. Θα χρησιμοποιήσει όπως μας λέει μια πατέντα με βάση το ελαιοραβδιστικό για το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Μιλώντας μας για το θερισμό, ο κ. Κοκκαλιάρης εξηγεί το πως κρατά ακόμα την παράδοση ζωντανή. «Διατηρούμε την παράδοση και το βασικότερο, τους παραδοσιακούς σπόρους. Το σιτάρι που καλλιεργούμε είναι το μαυραγάνι το παλιό, το οποίο ως σπόρο φυλάξαμε από τον παππού και τον πατέρα μας. Έτσι δούλευε ο κόσμος για χιλιάδες χρόνια. Τα τελευταία 60 -70 χρόνια έγιναν οι μεγάλες αλλαγές με τις αλωνιστικές μηχανές με τα σύγχρονα θερίσματα. Αυτή ήταν η παράδοση και η ζωή του κόσμου. Εμείς εδώ ξεκινήσαμε πάλι μετά τις φωτιές, είχαμε το σπόρο και προχωρήσαμε. Έχουμε το χωράφι, έχουμε το χρόνο και έτσι σπείραμε. Και φτιάχνουμε το ψωμί μας από το αλεύρι που παράγουμε. Μάλιστα είναι εξαίρετο το ψωμί από αυτό το αλεύρι, καθώς παράγεται από μια από τις καλύτερες ποικιλίες του σκληρού σιταριού. Μάλιστα έχω δώσει σπόρο σε πολλούς φίλους σε άλλα χωριά που καλλιεργούν και αυτοί. Βέβαια το αλώνισμα δεν μπορούσαμε να το διατηρήσουμε παραδοσιακά αλλά δεν πειράζει».
Η Μαρία Λιάπη φίλη της οικογένειας από το Λέπρεο δεν χάνει την εμπειρία του παραδοσιακού θερισμού. «Είναι τρομερή και αξέχαστη εμπειρία ο θερισμός. Θέλω να πω στον κόσμο, ότι πρέπει να γυρίσει στα χωράφια του. Η γη είναι πλούσια μπορεί να μας θρέψει και να είμαστε αυτάρκεις σε βασικά προϊόντα, για να μπορέσουμε και πνευματικά να ανεβούμε. Η αυτάρκεια στην τροφή και η σωστή τροφή μας κάνουν να ανεβούμε και πνευματικά» μας είπε…
Η ομάδα συνεχίζει το θέρισμα αλλά εμάς ο χρόνος μας δεν τελειώνει – λόγω της πίεσης της καθημερινότητας. Μπορεί να μην κάτσουμε στο τραπέζι που θα ακολουθήσει αργότερα, αλλά η οικοδέσποινα δεν θα μας αφήσει να φύγουμε έτσι και προ πάντων δεν πρέπει να φανούμε ακατάδεκτοι γιατί αυτό στα χωριά αποτελεί προσβολή ακόμα και σήμερα. Έτσι στον αποχαιρετισμό, μέχρι την επόμενη φορά που θα συναντηθούμε για ένα ακόμα ρεπορτάζ θα μας προσφέρει τα καλούδια της παραγωγής της. Φρεσκοψημένο και ζεστό ζυμωτό ψωμί από το αλεύρι της περασμένης σοδιάς, φρέσκο γιδοτύρι, από το γάλα που παράγουν από τα γίδια τους και κόκκινο κρασί από το αμπέλι τους… Ένα ακόμα φίλεμα για το δρόμο… ένα κομμάτι γαλόπιτα, επίσης φρέσκια… Και παίρνοντας το δρόμο της επιστροφής, αφήνοντας πίσω τη Μάκιστο και τους φίλους μας, απλά αναρωτιόμαστε, το πόσοι τέτοιοι μικροί παράδεισοι βρίσκονται στα χωριά γύρω μας, που εμείς λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής είτε αγνοούμε, είτε πάλι δεν μπορούμε να απολαύσουμε όπως οι κάτοικοί τους…
