ΑΙΡΕΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΑΙΡΑ: Κοινωνία σε κατάθλιψη
Απογοήτευση, θυμός, απελπισία. Αυτά νιώθει η κοινωνία. Η ερώτηση ήταν «Ποια από τα 2 παρακάτω συναισθήματα νιώθετε κυρίαρχα σήμερα;». Οι επιλογές ήταν «ελπίδα», «θυμός», «ικανοποίηση», «ασφάλεια», «απογοήτευση», «φόβος» «αποστροφή», «αισιοδοξία», «ενθουσιασμός», «απελπισία».
Στις απαντήσεις η απογοήτευση κυριαρχεί με 50%, και ακολουθούν ο θυμός και η απελπισία με 38% και 18% αντίστοιχα. Τα αρνητικά συναισθήματα ορίζουν την ψυχολογία των πολιτών. Αυτό προκύπτει από την έρευνα της Prorata,η οποία έγινε σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών, και καταγράφει την έκρυθμη κατάσταση που επικρατεί στην κοινωνία για την ακρίβεια, τις εργασιακές συνθήκες, τα εισοδήματα και εν γένει το κόστος ζωής που έχει εκτιναχθεί τα τελευταία χρόνια.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι σε σύγκριση με την αντίστοιχη έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2022, το αίσθημα απογοήτευσης εμφανίζεται αυξημένο, δηλαδή επιδεινωμένο, σήμερα κατά 9 μονάδες (41% τότε), ενώ το αίσθημα ελπίδας μειωμένο κατά 4 μονάδες.Γιατί αυτό ακριβώς κάνει αυτή η έρευνα. Μετρά, με βάση τις υποκειμενικές αξιολογήσεις των συμμετεχόντων, το πόσο ευτυχισμένοι είναι οι Έλληνες.Για την ώρα η χώρα μας είναι 64η μεταξύ140 χωρών, αλλά αν συνεχίσουμε έτσι, υπάρχουν περιθώρια για… επιδείνωση.
Εξάλλου όλοι οι δείκτες, σε σχέση με την περσινή έρευνα, είναι επιδεινωμένοι. Η ποιότητα ζωής, κρίνεται ως υποβαθμισμένη (43%) και ως ασφυκτική/πιεστική (30%), με το σημαντικότερο πρόβλημα στη χώρα να είναι η ακρίβεια (70%), οι χαμηλοί μισθοί/συνθήκες εργασίας (29%) και η υγεία/συνθήκες περίθαλψης, εκτός COVID-19 (29%). Παράλληλα, σε έναν χρόνο από σήμερα,οι πολίτες εκτιμούν ότι η κατάσταση της χώρας θα έχει χειροτερεύσει (55%). Το ότι «η κατάσταση χειροτερεύει» συνιστά επίσης μία φράση που ακούγεται συχνά στην αγορά και συμπίπτει με το αίσθημα γενικευμένης δυσφορίας το οποίο καταγράφεται στην έρευνα.
Και γιατί ακριβώς η κατάσταση χειροτερεύει; Με όσο πιο απλά λόγια γίνεται, όλες οι αρνητικές καταγραφές που συνεχίζουν από την προηγούμενη έρευνα αναφέρονται στη σχέση του κόστους ζωής και της επάρκειας, ή ορθότερα, της ανεπάρκειας των εισοδημάτων. Ας σταχυολογήσουμε μερικά χρήσιμα ευρήματα. Το 60% των ερωτηθέντων νιώθει ότι η δική του γενιά περνά πιο δύσκολα από εκείνη των γονιών του.Το 1/3 (33%) έχει σκεφθεί να παραιτηθεί από την εργασία του τουλάχιστον μία φορά εντός του 2024. Το 54% δηλώνει δυσαρεστημένο και πολύ δυσαρεστημένο από τις αποδοχές του και μόλις το 15% ικανοποιημένο και πολύ ικανοποιημένο. Το 77% πιστεύει ότι οι επιδοματικές ενισχύσεις που δόθηκαν το 2023 δεν ικανοποιούν τις ανάγκες του πληθυσμού και το 72% ότι δεν έχει βοηθηθεί από αυτές σε σχέση με την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα και μάλιστα τη στιγμή που η ακρίβεια αποτελεί το σοβαρότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει.Τέλος, το 73% δεν αποταμιεύει, ποσοστό αντίστοιχο του περυσινού, ενώ το 48% δεν πήγε διακοπές το καλοκαίρι του 2023.
Στην επιστήμη της ψυχανάλυσης, ο εκάστοτε ψυχαναλυόμενος ευελπιστεί στο έγκυρο ψυχογράφημα και τη βοήθεια του ειδικού ώστε να νιώσει καλύτερα. Στην περίπτωση της κοινωνίας, τα ψυχογραφήματα είναι στην πλειοψηφία τους έγκυρα, ωστόσο ο πληθυσμός δεν περιμένει καμία βοήθεια. Δεν δείχνει να ελπίζει ή να πιστεύει σε κάτι καλύτερο. Δεν προσδοκά ότι η κατάσταση θα αλλάξει, γιατί η κατάσταση μπορεί μόνο να χειροτερεύσει, και γι’ αυτό απογοητεύεται, θυμώνει, απελπίζεται. Είναι μία κοινωνία σε κατάθλιψη.
